dinsdag 24 december 2019

KERST-INN


Lievelieke warmt de bewoners voor met een kerstkwis. Tijdens de kerst-inn zingen we: de herdertjes lagen bij nachte, U zijt wellekome, Heidschi Bumbeidschi (een Beiers wiegeliedje), er is een kindeke geboren op aard en I wish you a merry christmas. We wiegen mee op de bekende Christmas carols uit nostalgische radiojaren. Cornelia Hopsasa maakt zich druk om de kerstkabouters waarvan er enkele ontvoerd zijn en de achterblijvers de muts over de ogen getrokken hebben. Wanneer we een plausibele verklaring geven en haar aanstellen als bewaker, is ze helemaal tevreden. Al een beetje in kerstsfeer vertellen de bewoners aan de hand van themawoorden over hun fondantgekleurde kerstherinneringen ten tijde van papieren kerstklokken, handgeschreven kaartjes met Z.K. & G.N. erop, en grotpapier. Dat doen we deze keer door de microfoon, zodat iedereen in de huiskamer mee kan luisteren. Iedereen vindt het fijn om zijn of haar verhaal te doen. JJ: 'Nu heb ik eindelijk het kerstgevoel. Het werd verdorie tijd ook, want morgen is het al zover.'

Kerstboom Iedereen had thuis een echte kerstboom (met kerstkransjes en kerstflikken erin) uit het bos, behalve het Maggimaedje: Ik kreeg ook geen nieuwe kleren en een karig kerstmaal, omdat mijn vader zo gier was'. Bij elke ontkenning krijgt ze een knuffel, omdat ze zo zielig is. Dat vindt ze helemaal geweldig. Enkelen zijn toen de kunstboom zijn intrede deed, overgeschakeld: dan kon je de boom met ballen en lichtjes zo inklappen en op zolder zetten. Hoefde je 'm de kerst erop alleen maar uit te vouwen. 
Lampjes of kaarsjes in de boom: waskaarsjes op een knijper rozet, elektrische witte kaarslampjes en gekleurde lampjes. Er was altijd wel een lampje defect. Er brandde dan niets, dus ging je naar de V&D voor een nieuw. En dan duimen dat ze eenzelfde (vorm en watt) hadden. Kaarsjes mochten ze zelf aansteken (oh, die geur van zwaegelkes van Swallow) en uitblazen. 
Engelenhaar: dat zie je nu niet meer, toen bedekte je de hele kerstboom ermee. Het was gemaakt van glasvezel en je moest ermee oppassen, anders had je allemaal krassen in je handen. En dat jeukte!
Kerststal of grot: een enkeling heeft een eigenhandig getimmerd stalletje. Het gros bouwde van grotpapier, kussens, dekens en karton een grot waar de kerstgroep in werd geplaatst. In het bos verzamelde je mos, dennenappels die je verzilverde en hulst. Met uiteraard de drie wijzen met hun kameel uit het Oosten op gepaste afstand; zij werden tot 6 januari elke dag een stapje dichterbij gezet.
Piek: de piek was het pronkstuk en werd meestal door vader op de boom gespietst. Of door diegene die het langste was.
Middernachtmis: de nachtmis wekt bij iedereen een magische herinnering van saamhorigheid, indrukwekkende versieringen, galmende klassieke muziek (door een knapenkoor) en koude tenen. Na de mis ging je, veelal door de sneeuw met zijn allen met een blij gevoel huiswaarts waar moeder klaarstond met karboet. Daarna hup het bed in, want de volgende morgen was er voor dag en dauw weer de ochtendmis (met kerststol na) en 's middags het lof.
Witte kerst: memorabel waren de kerstmissen met sneeuw. Dan werd er als de lampen aanfloepten thuis ge-mens-erger-je-niet en geganzenbord en overdag buiten sleetje gereden en sneeuwballengevechten gehouden.
Kerstgevoel: een feest van vrede en licht, samenzijn, je verbonden voelen met je familie. Floris: mijn hele leven heb ik gebeden voor vrede op aarde, maar er is overal oorlog.
Kerstdiner: als moeder zwoegde je dagenlang in de keuken om onovertroffen spijs & drank op de kerstdis te zetten. Op de menukaart prijkten zondagse soep en een eigen (vetgemest) konijn met spruitjes (een enkeling at gewekte asperge). Twee heren zweren bij halve haan met appelmoes. Mijnheer Demijne gekscherend: 'Dan hoeven we er maar een te slachten.' De tuinman smulde als enige van pasteitjes en koude schotel. Het toetje was pudding uit een vormpje of gestoofde rode peertjes, slagroom (wel stijf geklopt eiwit) kan men zich niet herinneren.  

donderdag 12 december 2019

VERSIEREN


Ineens is iedereen ervan overtuigd dat het eerste kerstdag is. Komt het omdat er voor iedereen persoonlijk een kerstliedje wordt gedraaid, omdat de huiskamer volstaat met kerstdeco of is het omdat de Frêle Freule als eerste een kerstkaart heeft ontvangen? Er zit niets anders op om sjoemelfoto's te knippen. Merie versiert de kerstman. Dat is zoiets als een piek hoort op een boom. Als ze straks de foto ziet, zal ze zeggen: 'Flauw hoor, ik werd gedwongen zo te poseren.' Klopt en dat doet ze maar wat graag. De eeuwelinge wil geen rode muts met belletje op, maar als haar dochter aandringt, speelt ze graag voor mrs. Claus. Lievelieke en het Maggivrouwtje vouwen knus servetten. Als JJ in de stoellift wordt getild, slaat het Maggivrouwtje de hand voor haar mond: 'Daar wordt er eentje opgehangen.' Gejoechjach. Met zo'n opmerking en haar schattige snuitje kan de middag eigenlijk al niet meer stuk. Ze kan zo heerlijk met zich laten sollen, dus plakt Lievelieke er een snor en baard op. Mijnheer Demijne ziet de kerstmutsen en zwaait: 'Wat kosten ze?' Ik: 'Voor u slechts een euro!' Hij kletst zijn handen op de bovenbeen en zegt met zware stem: 'Ho Ho Ho, kan ik ook huren?' Floris en Haas willen geen liedje en geen muts; ze willen naar huis, terwijl het hier zo gezellig is. Sjimmie wil met zijn buurman ('We zijn al vanaf de kleuterschool vrienden') gekiekt worden: 'Dan houden we wel een boompje vast voor de kerstsfeer.' JJ wil een nummer van een gewichtige zangeres die ze omschrijft als: een N, blond, 80 jaar met een dijk van een stem. Ik noem: 'Aretha Franklin, de vorig jaar overleden Nathalie Cole ('Nee, dat is een man.'), Patti Labelle, Diana Ross. Oh, u bedoelt Amalia Jackson?' Amalia is niet te vinden op Spotify. Ze is ook geen prinses, Mahalia is de gospelqueen. Gegrinnik. Het duurt even, net als met de drie koningen, maar we komen er wel. JJ kan de stem die 'Holy night' zingt niet thuisbrengen. Wanneer ik per ongeluk 'Que sera' activeer, roept ze blij: 'Die bedoel ik!' 'Dat is Doris Day, maar zij heeft een lichte huidskleur.' 'Zij: 'Ik vind alles best. Harder.' Verwendy vervangt 123456789Tieneke als kerstengeltje. Roosje hangt zogenaamd de ballen in de boom. Een geboren toneelspeelster. TT zat vroeger bij het kerkkoor, maar kan geen enkel kerstliedje opnoemen. We zingen en draaien de populairste in haar linkeroor. 'Herkent u ze nou?' Hoofdschuddend haar schouders optrekkend: 'Ik hoor rechts niet.' 'Eh, had u dat niet eerder kunnen zeggen?' we giechelen allemaal als schoolmeisjes. LieveLieke zingt in haar rechteroor. Ze schudt bandieterig van nee: 'Maar dat komt ook, omdat ik niks zie.' Ze moet er zelf om lachen: 'Wat wil je, ik ben 95.' 'Da's stokoud. Ik ben pas 18', lieg ik. Plagerig pakt ze mijn hand: 'Daar geloof ik niets van. Ik zie veels te veel rimpels.' Hier wordt iemand ontmaskerd. Elsjefiederelsje poseert  als een volleerd model en geniet als we zeggen: 'Nou, u staat er mooi op.' Natuurlijk kweelt Mariah Carey vrolijk voor de zusters: 'All I want for Christmas.' Merie staat op en swingt met ze mee: 'Hollekidee.' Tante Leen had de fotografe in haar spiksplinternieuwe wheels vast willen leggen, maar ze zit net lekker in haar fauteuil. 'Geef me die kerstster maar in de handen,' gebaart ze, 'en dan lach ik er nog bij ook!' Op zijn kamer vraagt de tuinman naar de kerstmutsen in mijn hand. 'Wil je er ook een op? Je voldoet aan het profiel voor de kerstman.' Uiteraard schuddebuikt hij.

De bijbehorende foto's zijn te vinden op Facebook Zorghuis Tegelen

zondag 8 december 2019

VAN STAL



Pappi vraagt zelf of er niet geposeerd moet worden met het verbluffend mooie eindresultaat. 


Kerst is voor velen tegenwoordig meer een sfeerfeest dan een religieuze viering. Ondanks dat hooggespannen verwachtingen voor een vrolijk kerstfeest zelden worden verzilverd. Twee of drie zondagen uitgeblust op bank uitbuiken, verplicht familiebezoek, ruzie met een te lollige oom in de olie, het kerstdiner met een gerecht dat je voor het eerst maakte en dat tegenviel, en last but not least uit pure meligheid/verveling voor de duizendste maal Sissi kijken. Wrang is dat alleenstaanden extra depri worden, omdat ze geloven dat iedereen gezellig Kerstmis viert.


De voorpret is vaak mooier dan 'verplichtingen'. Voor pappi kan de kerst niet meer stuk. De grote kerststal wordt, jawel, van stal gehaald. In de kapel van het Zorghuis wordt pappi voorzien van dozen met beeldjes, mos en kerstmuziek van weleer. Pappi pakt de beeldjes uit en groepeert ze op kleur en soort. Een met Brenda Lee meefluitende KanariePiet schaakt met de acht koningen. Begrijpelijk. Tutti heeft last van de winterblues en zoekt regelmatig een troostschouder; zelfs Sjef helpt vandaag niet. Mijnheer Demijne wil niet meehelpen: hij is nog een beetje ontstemd, omdat Sjimmie tijdens de Pietenbingo meer aandacht van mij kreeg dan hij. Jongens toch! In het voorbijgaan zingen zusters mee met Jingle Bells, Winter Wonderland en Let it snow. Bing Crosby, Frank Sinatra en Dean Martin zijn nog net zo aanstekelijk. 


Voor het eerst van zijn leven hebben we een kameel met vier poten, maar zoals altijd is er iets gebroken. In krantenpapier uit 1985 (waar een 56 cm bak van een tv in de aanbieding is voor 495 gulden en maar liefst 12 voorkeuzezenders!) rolt een onthoofde ezel. Pappi: 'Die kunnen we nog lijmen.' Hij neemt plaats achter de tafel waarop de kerststal staat. Maria krijgt een reserve Josef. Regelmatig steekt iemand het hoofd om de deur en voorziet hem van complimentjes. Aan zijn glundergezicht zie je dat hij het hoort, maar Pappi gaat onverstoord verder met het plaatsen van schaapjes, herders, de os en de ezel. 'Och de Jezus, passen de acht koningen en twee kamelen er nog wel op? En een bos wil ik er ook bij.'


Mos wordt met precieze vingertoppen aangeduwd. Schaapjes en hondjes worden telkens verzet: 'Moeilijk stilzitten voor zo'n beestjes', verdedigt Pappi. Biezen kegels met klimop dienen als bomen. Tegen vijven vraagt pappi naar zijn fiets en om touw. O jee, maar het is om het bos vast te maken aan de kerststal. Vlug zet ik 'De herdertjes lagen bij nahahachte' in. Pappi haakt aan en doet zelfs nog een wiegwalsje op It's the most wonderful time of the year. That's the true (Christmas) spirit.

Pappi en zijn huisgenoten zijn te volgen via Facebook Zorghuis Tegelen


vrijdag 6 december 2019

WERK AAN DE WINKEL


Na een nachtvorst vallen de blaadjes allemaal tegelijk van de bomen. Pappi: 'Een man heeft gisteren de bladeren van het bordes geveegd. Maar of hij het goed heeft gedaan?' De zon heeft de mist opgelost: 'Zullen we gaan kijken?' Pappi gretig: 'Ja, want ik ben wel benieuwd.' Het bordes ligt er keurig bij en pappi kan niet anders dan dat toegeven. In stilte denk ik: knap van 'm. Hij de tuin in wijzend: 'Maar de padjes zien er niet uit.' In stilte denk ik: tuurlijk, ik wist het. 'Zal ik de bladhark halen? Dan schep ik de hopen in de groencontainer', opper ik. 'Doe maar', zegt pappi vlot. Hij harkt en harkt tot de groencontainers vol zijn en de paden schoon. Het is onderhand etenstijd. Omdat pappi sloft, stel ik voor dat ik de groencontainer naar voren breng en dat hij alvast naar binnen loopt. 'Om de dooie dood niet', zegt pappi, 'heb ik al het werk gedaan en ga jij (langs de vensters van de huiskamer lopen en) met de eer strijken. Ze warmen de soep wel voor me op!'


PIETENBINGO



De surprisemiddag veroorzaakt ruim een uur van te voren gezellige chaos. Wat staat er te gebeuren? Eindelijk wordt er op de deur gebonsd. We zingen: 'Hoort wie klopt daar kinderen.' GiebelPietinnen strooien gul met pepernoten. De muziek gaat uit en nummers worden afgeroepen door de microfoon, zodat iedereen ze goed kan horen. Pappi moet worden overgehaald om mee te doen en laat zich van zijn fanatiekste kant zien. De veelal negentigplussers kruisen fanatiek nummers weg of verzuchten: 'Hoe kan dat nou, de afgeroepen nummers staan helemaal niet op het kaartje!' Sjoegele! We krijgen de slappe lach van honderdduizend maal 'Gaan we voor een rijtje?' Is dat horizontaal, verticaal, diagonaal of rectaal?' En: 'Is dat van links naar rechts?' Geregeld staat er iemand op scherp. Bardotje - een professionele kienmien - heeft als eerste prijs. Ze glundert naast 123456789Tieneke. 'Als er dubbele winnaars zijn, horen we de afgunstige mopperaars: 'Ik wist niet dat free play afgestreept mag worden.' Of: 'Ik miste net de belangrijke nummers.' 'Maak dich neet zo drok', lacht Tante Leen, trotse winnares van twee winterse prijzen, best een beetje vals. Bij nummer 11, vult de zaal: '... de gek zelf' aan. Bij 10 repeteert Mijnheer Demijne melig: 'Wie niet weg is is gezien.' Nummers worden regelmatig geëchood. De secondanten die meekijken, horen meer dan eens van de betreffende bewoner: 'Moet ik deze echt aankruisen? Weet u het zeker zuster?' 'Schudden met die zak!' 'Het is de zak van Sinterklaas, maar waarom hebben de pieten die dan?' vraagt Mijnheer Demijne zich af. 'Ssst.' Het is maar een spelletje, maar iedereen heeft het puntje van de tong uit de mond steken van spanning - frappant ook dat de hele middag niemand naar de wc hoeft! Van ongeduldigen horen we: 'Is nummer x al geweest? Oh, maar dan had ik ook kien!' Sjimmie durft niet te roepen, omdat er bij valse kien een Sinterklaasliedje moet worden gezongen: 'Ik krijg er nu al buikpijn van. Ik roep niet hoor.' De GiebelPietinnen strubbelen met de petieterige bingoballetjes: 'Die zouden het pepernootformaat  moeten hebben.' Als de tuinman driemaal wint, schuift hij een prijs door naar buurman Sjimmie die telkens een nummer achter het nest vist. Het is een sneeuwman wiens buik verlicht in alle kleuren van de regenboog. Als roze blijft hangen, duwt hij het lampje met een slap handje van zich af: 'Ik ben geen homo.' De buurvrouw van de zeute grapt: 'Nou, je hebt er anders wel een handje van, bovendien is er helemaal niets mis met homomannen.' Sjimmie lacht wijs en wacht zijn kans af om het vermaledijde roze sneeuwmannetje te dumpen. Tante Poes wil, voordat de GiebelPietinnen naar Spanje koersen nog met ze op de foto: 'Anders geloven ze thuis niet dat ik hier was.' Het was weer gedenkwaardige lol.


De bijbehorende foto's van de Pietenbingo zijn te zien op Facebook Zorghuis Tegelen 6 december.