DE AVONDEN

Ze duwt het rolgordijntje met haar wijsvinger iets naar rechts zodat ze naar de overkant van het laantje kan kijken. Haar overbuurvrouw hoort sinds twee weken bij de oudeweduwenclub. De wereldse Lucy zit te jong in haar laatste levensfase: 'De overbuurvrouw krijgt veel aanloop. Ze is vooral gewild bij mannen. Ze is ook een knappe verschijning.' Hoor ik verwondering door zoveel dorpse gemeenschapszin of verbazing, want afgunst is haar vreemd. Moi: 'Ik vermoed eerder dat het vrienden van haar overleden man zijn, hij was een verenigingsman.' Lucy instemmend: 'Ach ja, dát is het natuurlijk.' 

Stilte en staren. 'Alleen zijn is niet altijd leuk. De avonden zijn het ergst', fluistert ze voor zich uit. Moi: 'Eenzaam en alleen zijn twee verschillende begrippen. Alleen hoeft niet eenzaam te zijn en je eenzaam voelen kan zelfs als je onder de mensen bent.' Lucy: 'Ik heb nooit een partner gemist, maar nu ik ziek ben wel. Eigenlijk mag ik niet klagen, want ik heb mijn hele leven kunnen inrichten zonder inmenging van een ander en nooit verantwoordelijkheid hoeven dragen voor kinderen.' Moi: 'Maar je wil verder. Langer leven.' Lucy knikt. We zitten nog even tot ze zich hervat heeft.

Het gesprek was me ontschoten, tot ik die avond de film The Farewell zag waar veel emoties onderhuids spelen. Een weduwe: 'Als je alleen woont, bestaat je gezelschap uit je eigen schaduw als je naar het toilet gaat. En dan mag je hopen dat het een goede schaduw is, want er zijn ook slechte.'

Een Saar snapt wat nodig is!

KAPSONES

Het keukengesprek gaat over: haar verven. Als ik mijn grijs laat bedekken, ga ik daarvoor naar de kapsalon. Trees is van het doe-het-zelven: 'Zo heb je nooit uitgroei. Bij de kapper moet je maar afwachten of ze tijd voor je hebben, of je moet een afspraak maken.' Trees (in de veronderstelling dat ze kastanjebruine haren heeft) buigt haar grijze hoofd naar voren om dat te staven. Ik beaam het. Ze wordt zenuwachtig bij de kapper: 'Eerst hielp één kapster je, tegenwoordig zitten er minstens drie aan je hoofd te friemelen. Ik ben altijd bang dat als ze niet meteen komen nadat het piepje van de droogkap is afgegaan, ze me vergeten zijn en mijn haren verbranden. [Dat herken ik] En nu kan ik het doen wanneer ik er tijd voor heb of zin in heb. Ik snap echt niet wat er nou zo moeilijk aan haar verven is? Ik doe het onderhand dat ik de krant lees. Ik was mijn haren boven de gootsteen. Doe de bijgeleverde handschoenen aan, hang een handdoek om mijn schouders, smeer een half flaconnetje Polydor (anders wordt de kleur onnatuurlijk) in het haar, laat het een half uur inwerken en spoel het uit.'

Zoals zij het in een ademteug uitlegt, is het Kinderspiel, ganz einfach. Moi: 'Echt geweldig dat u dat kunt. Ik zou er met mijn lange haren een knoeiboel van maken.'* In geuren en kleuren vertelt ze, kort van memorie, zes keer achter elkaar hoe ik het moet doen. Daarbij geeft ze tips: als je de helft van het flaconnetje gebruikt kun je er twee keer mee doen, zo bespaar je half geld, maak de handdoek vast met een haarspeld of wasknijper, gebruik een versleten handdoek: niet wassen daarna, gewoon laten drogen voor een volgende keer, bewaar het pakje met het kleurnummer. Ik blijf aandachtig luisteren. Of ze het een keertje bij mij wil voordoen, vraag ik wetende dat dit niet gaat gebeuren; Trees' haardos is al minstens 20 jaar grijs. De zeer met zichzelf ingenomen Trees plots helder en hogelijk verbaasd: 'Ik heb het nu al zo vaak uitgelegd, als je het nou nog niet kunt dan gaat het je nooit lukken.'

*Voor mensen die beseffen dat ze gehinderd worden door geheugenproblemen en zich daardoor minder of dom voelen, is het opbeurend als een ander ook klunst.

Een Saar snapt wat nodig is!

MOEDER-DOCHTER RETRAITE

Bronze sportif en vakantiebruin

Augustus. Vrolijk wuiven Syl en ik de volgestouwde stationcar uit totdat die om de bocht verdwenen is. Dochterlief is twee weken op vakantie (voor moederlief is ze een weekendje weg), naar een retreat in bella Italia. 'Zullen we een bakkie troost doen', vraag ik als we zijn neergestreken in haar ommuurde schaduwtuin waar ondanks de opeenvolgende hittegolven de opgepotte oleanders uitbundig bloeien. Steekwoorden zijn blijven hangen in haar geheugen. 'Heb jij lires?' vraagt Syl praktisch. Lires? Ik moet even schakelen. Syl: 'Ik lust wel een bolletje ijs. Dat noemen ze hier: gelato.' Moi slagvaardig: 'Doen we dat.' Ik verdwijn naar binnen en haal twee cornetto's uit de diepvries. Tussen twee hapjes door zucht Syl onder het zonnescherm van tijdelijk geluk: 'Wij gaan al tientallen jaren naar het Gardameer. Het is hier zo heerlijk en toch heb ik altijd heimwee. Ik vind het daarom prima dat we hier alleen dit weekend blijven.' 

Ik ga mee in haar beleving en trek haar pantykousjes en sandalen uit. Vrijheid voor de anders geschoeide voeten. De pantykousjes hang ik aan de handvaten van de rollator. Bij elk briesje wiggelen ze feestelijk. Voor haar doen zitten we lang. We delen dezelfde opvattingen en hebben veel gemeen. 'Je kon een kind van je moeder zijn', concludeert ze glunderend. 'Wat heb jij bruine benen', bewondert ze de mijne pal naast de hare. 'Die van mij zijn gemarmerd.' Moi: 'U kunt zo het Capitolini museum in. Van over de hele wereld komen toeristen naar Italië om de collectie marmeren beelden te bezichtigen.' Syl vlot: 'Niet de mijne. Ik bruin snel.' 

Tussen al dat gekeuvel wil ze weten wat een retreat is. Moi: 'Retreat is een retraite, dat kent u vast van de nonnen. Tijdens een retreat onttrek je jezelf uit het dagelijks leven, met liefst met zo min mogelijk prikkels zodat de focus op jezelf komt te liggen.' Syl: 'Dus wij hadden nu een gezellig moeder-dochter retreat?' Ik denk: hadden? Syl ineens gejaagd: 'Help je me overeind dan gaan we naar huis.' Op de derde tel veren we op, ik houd mijn arm om haar middel en schuif de rollator met de vrije hand naar haar toe. Ze kijkt lief naar me en moffelt haar hand onder mijn arm: 'De rollator was handig voor de vakantie, thuis heb ik die niet nodig. Daar lopen moeder en dochter gearmd.'

Via de tuin - met bewust ingebouwde stops om de bloemenpracht te bewonderen - naar de keuken, want ik vreesde voor het moment dat ze haar eigen huis binnen zou gaan. Spatte de geheugendroom dan uit elkaar en wat zou dat met haar gemoedsstand doen? Zodra ze een voet over de drempel schuifelt van haar eigen huis is ze volgens haar eigen profetie inderdaad nog gelukkiger: 'Zo fijn om weer in mijn eigen holletje te zijn.'

Een Saar snapt wat nodig is!

BOKKENPRUIK

 

Marjan, een anders aardig mens, was stellig: het was zondag. Zondags komen haar kinderen. Nu kwam ik en dat viel tegen. Ze was opstandig en ik wist niet waarom. Moi: 'Gooi er maar uit wat u dwars zit. U mag alles tegen me zeggen.' Pas nadat ik haar gevoel benoemde, kwam ze los. Dat het zaterdag was en morgen pas zondag bracht haar tot bedaren. Wel bleef ze zich dom voelen. Ik heb altijd wel een faalverhaal in de aanbieding en vertel van mijn vakantiebaantje in de jaren zeventig als weekbladbezorger. Zwaar werk want ik moest 650 kranten en vier keer zoveel folders vouwen en rondbrengen 'De eerste donderdagmiddag viel ik bij het ophalen van de tweede stapel in de garage oververmoeid in slaap. Rond achten vervolg ik mijn route. De schemering zie ik aan voor dageraad. De paar fietsers die ik tegenkwam, wenste ik goedemorgen en het was een rare gewaarwording dat in veel huiskamers in de ochtend de tv aan stond - middag- en ochtendprogrammering moest nog uitgevonden worden. Pas toen het donker werd in plaats van lichter begon het mij te dagen. Marjan: 'Jij was langer dom dan ik.'

Zand erover. 'U heeft morgen een leuke dag in het vooruitzicht en vanmiddag gaan we het net als op al onze zaterdagen ook gezellig maken. Wat vindt u ervan als ik u optut voor morgen?' Dat klinkt haar als muziek in de oren, maar Marjans emoties hebben nog even de tijd nodig. Ik start met een hoofdmassage op ontspanningsmuziek. We zoeken zondagse kleren inclusief bijpassende bijouterie uit. Ik spray haar haren nat en begin krulspelden in te zetten. Marjan: 'Zijn die echt nodig?' Moi: U wilt toch helemaal mooi zijn morgen?' Marjan: 'Maar krulspelden prikken zo.' Marjan heeft vroeger waarschijnlijk kennis gemaakt met krulspeldborsteltjes waar een pin doorheen ging. Moi: 'Dit zijn klittenbandrollers, die prikken niet.' Marjan aarzelt: 'Had ik jouw krullen maar.' Mijn hand pakt zogenaamd het midden van mijn scalp vast: 'Zal ik de pruik maar afzetten dan en straks voor u hier laten? Twijfel. Voor een moment gelooft ze me: 'Ha, ik dacht bijna dat het waar was. Ik zet wel mijn bokkenpruik af. Mijn humeur is dankzij jou opgefleurd.'

Een Saar snapt wat nodig is!

KROMME JONGEN

Het is komkommertijd, maar niet in het Zorghuis waar Pappi zijn laatste hoofdstuk afrondde. Drie voormalige huisgenoten zijn er nog: levend en wel. Merie roept op het moment dat ik kom binnenwandelen: 'Hoor!' Je vaders plaat staat op: Tanze mit mir in den Morgen.' Het blijft bizar zoals Pappi onverwachts blijft oppoppen. Mijnheer Demijne heeft groot nieuws. Hij onthoudt nog steeds mijn voornaam en heeft al een stoel aan de vierkante tafel voor me bijgeschoven: 'Kom gezellig zitten.'

De Witte Dame zwaait. Ze moet dringend iets kwijt en eist bescheiden haar aandacht op: 'Ik geef trouw elke dag je vaders planten water, maar ze hebben het niet gered.' Moi: 'Alleen dat u de moeite neemt, is al zo ontzettend aardig. Tegen deze extreme droogte valt niet op te sproeien. Ze blijven vast over.' Ik was al in de tuin geweest: de hosta's zijn alleen bedroevend klein gebleven. 

Ik voeg me bij Mijnheer Demijne en luister aandachtig naar zijn vaste-vroeger-riedel. Daarna noemt hij zijn overleden vriend en Pappi: 'Ik heb er veel verdriet van gehad, dat ik het zonder hen moest doen, maar ik heb de draad weer opgepakt.' Hij kijkt lief opzij naar zijn snoezige tafeldame die neus tegen tegen neusje met een baby(pop) knuffelt: 'Ze kwam hier logeren en nu is ze mijn vriendin en blijft ze hier wonen.' Zij grinnikt zacht en lief. Vertrouwelijk: 'En we willen nog een baby.' Zo leuk dit!

Komkommertijd. Op het menu staat nasi goreng. De gastvrouw is druk in de weer met de bereiding. Op het keukenblok liggen niet zomaar komkommers. Het zijn buitenbeentjes, of zoals Pappi ze naar goed Westlands gebruik zou noemen: 'Kromme jongens.' Pappi mag dan niet meer onder ons zijn, op de een of andere manier duikt hij steeds op.

BOEKMETER

'Ik heb me altijd een dwerg gevoeld', beschrijft Myrna zichzelf enigszins sip. Omdat ik haar op 1,50 meter schat, smokkel ik 10 cm met de maximale 155 van dwerggroei. 'We schelen niet zoveel qua lengte', beur ik haar op, 'ik had ook liever de stelten van Marlène Dietrich gehad. Als ik als kind met mijn lengte gepest werd, luidde mijn verweer: 'hoe kleiner hoe dapper, hoe groter hoe slapper. Het was zo'n rare vergelijking, dat diegene dan niet wist wat hij ermee aan moest. Overigens vind ik klein zijn ook wel iets schattigs hebben.' Myrna: 'Maar jij bent minstens een kop groter dan ik.' Moi: 'Zullen we meten?' Ik dacht dat Myrna de centimeter uit haar naaibox zou halen, maar ze staat vlot op om een potlood en een lijvig boek te pakken. 

Tegenwoordig heb je de leukste Disney meetlatten voor aan de wand. In hoeveel huizen zullen op het behang (of de deurpost) nog streepjes staan van verschillende leeftijden, en kleven daar herinneringen aan van met de rug tegen de muur, boek op je hoofd, potloodstreepje zetten en de meetlat erbij halen. Myrna reikt me een nu vintage Droste reclamepotloodje aan plus een door boeklon bij elkaar gehouden damesroman uit vervlogen tijden: blinde ogen - ik dacht dat ze met één deel van de 25 Baedeker voor de vrouw naslagwerken zou aankomen. Zonder nadenken hopst ze tegen een muur. Ze doft haar kapsel op en rekt zich zo lang mogelijk. De sandalen met flink verhoogde zolen, houdt ze aan. Ze ziet me kijken. Gewiekst: 'Jij hebt ook hakken aan.' Zo is dat, glimlach ik. Ik vind het meetlint in een nu vintage houten harmonica naaikist op pootjes.

Van het meten maak ik een serieus ritueel. Muisstil staan, voeten tegen elkaar, wijzen alle drie de neuzen naar voren, rechte schouders en hoofd, borst vooruit, armen langszij. Ze voelt diverse keren met haar hand of het boek op haar schedel of op haar kapsel rust. Ze blijkt op de kop af 1,50 mtr. Nu wil ze weten hoe groot ik ben. Twee verwaarloosbare centimeters, jokkebrok ik. Myrna mijmert: 'Dus dan zou die leuke doorknoopjurk die je nu draagt, mij ook passen.' Ik begin met het losmaken bij de onderste knoopjes. Myrna: 'Je draagt toch wel een onderjurk?'

Een Saar snapt wat nodig is!

WE GAAN NAAR ZANDVOORT

Het is te heet om buiten te zitten, zelfs in de schaduw. In de koele zondagse kamer halen we verhalen op van zomerse uitstapjes met de kinderen. Haar kinderen zijn van mijn leeftijd. In onze jeugdjaren waren dagtochtjes best exclusief. We spoelen terug naar vaders met een Agfa fotocamera, ansichtkaarten verzamelende moeders, schommelen en schelpen rapen op het strand van Cadzand, Scheveningen of Zandvoort. En kwallen! We denken beiden terug aan de trein die tot op het strand van Hoek van Holland reed (magisch), de rondvaartboot door de havens van Rotterdam (spuitboten), felblauwe KLM-vliegtuigen op Schiphol (reusachtig) en op de fits naar speeltuin Steinerbos nu een belevenispark. Suus herinnert zich daar donkergroene roeibootjes (haar man - kantoorhandjes - had direct blaren op zijn handen door de roeispanen), stalen schuitjes en hele hoge houten roetsjbanen waar ze matjes voor mee van huis nam omdat de kinderen anders de billen verbrandden. Matjes waren er te huur voor een duppie en als je geen lange broek aanhad, staken de splinters als je in de zandbak geland was inderdaad in je billen en beentjes, maar ik tast Suus' herinneringen niet aan. 

Dichterbij huis was het dennenbos met altijd wel een stuifzandberg die vaak bekend stond als 'witte berg'. Limonade en lekkers mee, Didas dekens om op te zitten, soms een windscherm, een meute kinderen en je had de tijd van je leven. Achtergrondruis ontbreekt nu. Suus verhuist in gedachten naar de zandberg: 'Fijn rustig, zo zonder gejoel. De kinderen zullen wel verstoppertje spelen.' Een zonnestraal kiert door de kastanjeboom naar binnen, precies op Suus' gezicht. Ze knijpt met haar ogen. Ik sta op en schuif het gordijn een stukje dicht zodat ze geen last van de zon heeft. De zondagse kamer die baadde in het licht oogt nu donker. Suus: 'Wat het ineens laat is hè?' Ik draai de dimbare plafonnière op vol vermogen. Suus vanuit de luie rookstoel: 'Wil je zo lief zijn om de zonnebril uit het halkastje te pakken? Nu schijnt de zon ineens volop.' Ze vraagt hoe laat ik vertrek: 'Het was een enerverende dag, zeker omdat we allemaal op de fiets naar het bos gingen. Gelukkig slapen de kinderen al als roosjes.' 

Een Saar snapt wat nodig is!

SAAR ZOEKT MAN

Durf jij het avontuur met Saar aan? In de regio Venlo zoekt Saar aan Huis namelijk mannelijke collega's. Voor mannelijke cliënten (ouder en jonger) die in de zorg al zoveel met vrouwelijke medewerkers in aanraking komen, is een Bram dikwijls een verademing. Steekwoorden: zorgzaam, sport, sociaal, mannenpraat, opgewekt, wandelen/fietsen, uitstapjes, kaarten, klussen, betrouwbaar. Neem ook een cliënt onder je vleugels en merk zelf hoeveel plezier dat beiden brengt.

Saar aan Huis biedt je een betaalde bijbaan waarin jij zelf het aantal uren kunt bepalen. Schroom niet en bel Judith Selle voor meer informatie 06 86895171 of mail judith.selle@saaraanhuis.nl  Op Saar aan Huis vind je alles over onze aanvullende mantelzorg-organisatie.

ENTHOUSIASMEREN

als je mensen weet te raken, krijg je ze mee

Met een vriendelijke houding, oprechte interesse, moeite doen voor iemand, respectvolle bejegening en een flinke dosis humor zodat een mens zich serieus genomen voelt, kun je (bijna) iedereen enthousiasmeren.

Een Saar snapt wat nodig is!

BLOTE VOETEN

We zitten met zijn tweetjes op ons gemak. Bij het schrijven van Mariannes biografie zijn we aanbeland in de hippietijd. Als intro vertel ik over de Italiaanse zomervakantie waar we hippies op blote voeten troffen; een dikke laag eelt verving de schoenzool. Net als zij, net als Sandy Shaw op het Songfestival wilden mijn voeten ook direct contact met Moeder Aarde. Tot mijn verbazing mocht dat van mijn ouders die allang doorhadden dat eenmaal terug in een waarschijnlijk regenachtig kikkerlandje, de regenlaarzen in no time mijn voeten zouden omhullen. 

Mariannes herinneringen zijn: bandje om het hoofd, nozems (de jongens droegen hun haren lang), the Beatles op het songfestival en hasjiesj. Ze bootst met twee vingers de V na die ik maak voor het vredes- of peaceteken. Moi met gespitste oren omdat ik haar niet een-twee-drie voor een smoker aanzie: 'Rookte u???' Zij met een ondertoon waardoor ik begrijp dat ze in het geniep weleens een hijs nam: 'Ik heb NOOIT gerookt. Dat zou ik van mijn ouders nooit gemogen hebben. Ik had wel een vriendin die aan een tuitsigaret [joint] kon komen, het ruikt naar rozemarijn in mijn herinnering. Dan gingen we ergens afgelegen zitten op blote voeten.' [Herhaalt ze het songfestival en blote voeten nu omdat ik dat eerder genoemd heb?] Voorzien van een smiley smiespelt ze gehaast: 'Natuurlijk heb ik weleens een trekje genomen. Je krijgt er blije kleurrijke dromen van. Maar dat mag je niet opschrijven. Zo nodig ontken ik alles.' 

Een Saar snapt wat nodig is!