DE VENLOSE BENDE VAN ALZHEIMER

Theo, lid van het Forever Young Collectief, attendeerde me op de voorstelling Pow Wow: 'Echt iets voor jou.' Minoux zocht vitale vrijwilligers (70-plussers) zonder toneelervaring. Het onderwerp en het laagdrempelige en toegankelijke karakter spraken me aan. Pappi had zijn publiekelijke fame gehad. Het was tijd voor een eerbetoon aan mijn mams die zo graag voor publiek toneel had gespeeld. Ik mocht vanwege mijn ervaringen met dementie deelnemen en zo kon ik haar eindelijk ook in de spotlights zetten. Het werd een onvergetelijke bende.

De voorstelling Pow Wow is gebaseerd op ceremoniële stamvergaderingen van native Americans en bestaat uit dans, verhalen en muziek. Het prangende onderwerp: de zorg voor ouderen met dementie. Voor wie zorg jij? En wie zorgt er (straks) voor jou? Wat vinden we vanzelfsprekend en wat ervaren we als een opgave. Centraal staat Jopie, de moeder van Minou Bosua. De podiumdieren en het publiek mengen zich in de discussie. Het is een leerzaam feest van herkenning en ongemak plus ... het zet iedereen aan denken (en doen).

Jopie kampte met dementie en ze werd gedurende de repetities en voorstellingen in de Maaspoort ook een beetje ons moedertje. We hadden een gemene deler: iedereen in de zaal had in zijn/haar kring te maken met dementie. Met hart en humor werden (pijnlijke) ervaringen gedeeld en verwerkt. Dat schepte een onzichtbare band. Je voelde de emoties. Zo mocht iedereen op een gegeven moment de naam van zijn/haar moeder hardop zeggen. Hardop Gerry zeggen, was een kippenvelmoment omdat er recht werd gedaan aan mijn lieve bescheiden mams die zich weleens onzichtbaar voelde. 

De persoonlijke gebaren die iedereen maakte op het nummer 'remember me' van Annie Lennox hakte erin. Net als de laatste foto van Jopie: een gevallen vrouw vol blauwe plekken in haar gezicht en met verband om haar hoofd. De foto bracht een schok bij het publiek teweeg. Minou combineert, net als ik, graag hart met humor. Zij gaf een bijzondere draai aan dingen die nu eenmaal in het gewone dagelijkse leven kunnen gebeuren. 'We moeten niet met een zielige blik naar ouderen kijken, maar naar een mens die een heel leven heeft getrotseerd en nog.' Ze plaatste een vogelveer op de bandage. En ziedaar: een verentooi op het hoofd van een mevrouw die heeft geleefd. Geen zielige mevrouw, maar een trotse indiaan, een krijger die, als het moet, strijdend alle facetten van een betekenisvol leven omarmt.

Minou, Ingrid, Babsie en Ireen en de bendeleden (Wiesje, Emy, Fons, Yvonne, Ada, Alie, Angeline, Corrie, Elma, Geert, Jan, Josca, Leny, Loes, Gaugi, Lydia, Margriet, Marieke, Wieke, Mariëlle, Odette, Jan, Sjef) en de kok, bedankt voor deze onvergetelijke ervaring!

Volg alle bijzondere projecten van Minoux: theater Minoux

PAMPEREN VAN OUDEREN

Helikopterende ouderen overbeschermen (en controleren) hun kinderen en beschadigen hen hiermee. Zelfs zo erg dat ze er een levenslang trauma aan kunnen overhouden. Zelfs als volwassene blijft het leven leven te beangstigend voor hen of ze slaan bijvoorbeeld door naar de andere kant en gaan rücksichtslos los.

Ouderen pamperen is (voor bovengenoemde kinderen) net zo'n valkuil en heeft eenzelfde negatieve neveneffect, al zal de impact door de kortere levensverwachting minder lang aanhouden. Aardig als mensen om iemand heen als vangnet fungeren en helpen bij het voorkomen van risico's, maar als je iemand als kasplantje gaat behandelen, dan wordt-ie dat vanzelf. Overbezorgd zijn en daarnaar handelen, is als iemand voor het zebrapad 'helpen' oversteken die helemaal niet naar de overkant wil. Het maakt de persoon juist onzekerder, afhankelijker en minder zelfstandig. Of iemand (zeker een vastberaden manipulatief persoon) wordt lastiger en gaat verwend gedrag vertonen, claimen of zeuren. Resultaat: ongelukkige en uitgebluste mantelzorgers en een steeds hulpbehoevendere en eenzamer wordende oudere.

In het zorghuis arriveert de nieuwe bewoonster. Thuis was de situatie onhoudbaar geworden. Doordat de kinderen mevrouw ongevraagd tot in de kleinste details ALLES uit handen namen werd haar kortetermijngeheugen niet meer gestimuleerd en ging bewegen steeds slechter; ze hoefde haar stoel immers niet meer uit, want alles werd haar aangereikt. Haar toestand verslechterde en ze werd veeleisender. Dat deed ze door geraffineerd emotionele chantage toe te passen. De ervaren verzorgende IG herkent de handle-with-care situatie onmiddellijk: er wordt ingezet op zorg plus mevrouw weer de regie in eigen handen geven. En zoals we zo vaak zien als een professional zich inzet, verhoogt dat de levenskwaliteit van iemand vrijwel meteen. Ze wordt serieus genomen en doet weer mee. Haar mentale en fysieke staat (zelf doen wat je nog kan, en dat is best veel) verbeteren zelfs, niet in de laatste plaats door de invloedsfeer van leeftijdsgenoten.

Enkele tips:

• door te pamperen sluit je iemand uit. Dus: betuttel alleen als het echt nodig is
• verleg je focus op wat iemand wel nog kan, en niet op wat niet meer of moeilijk(er) gaat
• denk als mantelzorger - net als bij de EHBO - eerst aan je eigen veiligheid/gezondheid. Stel grenzen, want als jij instort, kan je ook niet meer zorgen
• Laat OMA (Oordelen, Meningen en Adviezen) los en blijf vragen bij een onduidelijkheid. Laat de oudere zelf het antwoord invullen 
• ouders hebben zorgplicht voor hun kinderen, andersom geldt dit niet. Het siert je als je je ouders wilt helpen. Doe het met hart & humor