woensdag 26 augustus 2020

VLINDERPOTJES

herfsttafereeltjes in de laatste week van augustus

Af en toe val ik in als activiteitenbegeleidster in het Zorghuis waar pappi woonde. Een zomerse kwis met ijs zou het worden, maar de herfstachtige storm besliste anders. De lege pizzasauspotjes, die Merie aan Olvarit ('Babyprut. Ik kookte vers voor mijn kinderen!) doen denken, transformeren we in herfstige en winterse sneeuwbollen. Vlinderpotjes noemt de Witte Dame ze.

TT, Mutti, de Witte Dame, Kiki en Merie lijkt het wel wat. Voor de overige paar aanwezigen  in de luie stoel (is iedereen op stap?) draai ik muziekfavorieten. Er wordt vanuit de hele zaal meegezongen en aan tafel wordt er ouderwets gebabbeld onder het knutselen. De gevulde potjes mogen mee naar de kamer of (als iemand er meerdere heeft gemaakt) heel lief gedoneerd aan een medebewoner. Mutti in opperbeste stemming tegen de gulle gever: 'Kom hier dan krijg je een kus, zo lief vind ik dat van jou.'

Het winterse potje van TT met ijsberen en sneeuwkristallen prijkt al op het console naast haar relaxfauteuil, terwijl ze nog gezellig speeddate met Mutti. Kiki klapt constant van pret in haar handen omdat iedereen zo blij is. Wanneer TT verschrikt kijkt, rol ik haar naar het tafeltje. Ze lacht: 'Oh, gelukkig het potje staat er nog. Ik ben er zo blij mee. Het was heel duur om te maken, heb ik me laten vertellen.' Moi: 'Er zitten inderdaad hele dikke dure diamanten in verwerkt.' Ze lacht wijs: 'Bergkristal is ook duur. Als niemand het maar meeneemt. Ik ben al eens overvallen.' Moi: 'Het potje is museumwaardig beveiligd.' Ze kijkt me niet begrijpend aan. Wanneer ze het optilt doe ik tegelijkertijd wiehoewiehoe. Ze schatert zo uitbundig dat ze scheef in haar rolstoel zakt: 'Een alarmsysteem voor mij laten aanleggen. Je bent me er eentje.'

vlindertuin met grint en groen

Benodigd decoratiemateriaal:

potje waarvan het deksel is doorboord met gaatjes 

voor een herfstig minilandschapje: houten blaadjes, peren, vlinders, bloemen en grint, boomzaadjes als bodembedekker

voor een winters minilandschapje: styropor bolletjes, watten, glas kristallen, ijssterren die we wit schilderen.

garen om het houten deco en de kristallen te laten zweven

touw, elastiekjes, plakband en een gekarteld rond (cadeau)pampiertje (hoor ik mijn moeder zeggen) voor over het dekseltje

ijsbloemen, kristallen en sneeuwballen

zaterdag 15 augustus 2020

PLAKDAG


Naarmate je ouder wordt, krimp je in de lengte. Omdat activiteitenbegeleidster Lievelieke de bewoners tijdens haar vakantie zo mist, borduren we op dat thema voort en maken we minimensjes. Echter ... de bewoners vinden hun kleine ik zo leuk geworden dat niemand ze wil afstaan. Voor de bewoners (want andersom geldt hetzelfde) is er een paper doll van haar die achterop de fiets mee mag naar het Zorghuis.

Het is klam en heet. De bewoners zitten vastgeplakt in de stoel. Geen inspannende activiteit vandaag. Ik stel met het zweet op mijn voorhoofd (mondkapjes blijken hier heel handig voor) allerlei leuke alternatieven voor. Een klein groepje krijg ik enthousiast, de rest houdt zich liever zo kalm mogelijk en luistert naar een van onze eigen playlists.

Van pijpenragers* en rietjes maken we een poppetjesmal die we aankleden door er wol en garen om te wikkelen. Voor de hoofdjes heb ik van te voren de gezichten van de bewoners afgedrukt en uitgeknipt.

Mutti's handtas is en blijft onvindbaar. Om haar af te leiden bombardeer ik haar tot mijn assistente voor een dag. Honderdduizend maal papegaai ik met engelengeduld dat haar sleutel terecht is ('Oh, gelukkig dan kan ik mijn huis binnen') en dat ze dit all inclusive resort vooruit heeft betaald, want haar portemonnee met wat kaartcenten zit ook in haar tas. 

De karweitjes zoals wol uitzoeken, de bol in haar hand houden zodat het omwikkelen makkelijker gaat, doet ze vlijtig. Ik rijd haar door de tuin als de onrust eventjes bezit van haar neemt. Dat vindt ze lief. Als ik haar gezichtje op het voltooide poppetje plak, zegt ze opgetogen over zichzelf: 'He, die man ken ik. Dat is een bekende Duitser van de tv.' Merie ter linkerzijde van me, slaat de handen tegen haar gezicht van het lachen. Omdat ze net zat te lijmen, plakt de linkerhand aan haar wang en zitten duim en wijsvinger van de rechter aan elkaar. Kiki, Tante Poes, 't Maggimaedje, Thoor en Mijnheer Demijne moeten daar weer hartelijk om lachen. Zo modderen we met plezier door op wat we met recht een plakdag kunnen noemen.

Bekijk een gedeelte van de minimensjes (niet iedereen wil/mag op de foto) op Facebook Zorghuis Tegelen 16 augustus 2020

woensdag 12 augustus 2020

HET GROTERE GISWERK

archiefblog

De #MeToo-discussie woedt voort. Is een 'ja' en 'nee' van een meisje en/of jongen een volmondig 'ja' en een stellig 'nee'? Om ellende te voorkomen, moeten we het als maatschappij heel zwart-wit stellen: 'ja' is 'ja' en 'nee' is 'nee'. De weerbarstige theorie kun je ook op ouderen betrekken. Bejaarde bewoners mag je nergens toe dwingen: zij hebben altijd het laatste woord. Hoeveel ouderen verpieteren er daardoor niet in een pracht appartement, waar ze zich moederziel alleen voelen. Verspilde tijd die zo aangenaam had kunnen zijn. In het Zorghuis pakken we door, wanneer we een aarzeling bespeuren die een voorzichtig 'ja' of 'misschien' impliceert. Want: iemand kan simpelweg vergeten zijn wat hij leuk vindt om te doen, een bewoner begrijpt de vraag (of de activiteit) niet, heeft het niet verstaan, is te beleefd om te weigeren of durft iets in eerste instantie niet aan. Die tegenstrijdigheid maakt inschatten lastig. Daarom werken wij uitsluitend met gekwalificeerde medewerkers (en niet met vrijwilligers). 

Het Grotere Giswerk kan beginnen. Onze PauwProfessionals m/v bogen op hun vakbekwaamheid, ervaring, vertrouwen op hun intuïtie, het inzicht in hun pappenheimers, en putten uit de cursus Effectief Communiceren. Vragen betekent: uitleggen, zonder dwang doorpakken en iemand speels overhalen als je merkt dat iemand in is voor gezelligheid. Niets zo veranderlijk als een bejaarde; iedereen heeft recht op vrijheid van meningsverandering.

Weet jij echt wat de ander bedoelt en begrijpt diegene jouw bedoeling volledig? 

Enkele voorbeelden:

Een bewoner zegt 'nee' uit verlegenheid, onwetendheid of onvermogen, terwijl hij of zij eigenlijk dolgraag mee wil doen met een activiteit. Zet hem of haar erbij. Onder (onzichtbare) begeleiding doet de persoon vaak toch mee en overwint hij zijn gene.

Een bewoner meent iets niet te kunnen en wil dat niet laten merken ten overstaan van de groep. De persoon gaat overstag als hij zich gesteund voelt en amuseert zich prima.

Iemand heeft nooit geleerd om 'nee' te zeggen en doet braaf wat hem gevraagd wordt, ondanks dat hij of zij daar geen zin in heeft. Deze persoon geef je juist de ruimte om je aanbod af te slaan of een beter alternatief.

Het is lastig voor een bewoner om een keuze te maken uit de gegeven opties − we hebben volop activiteiten! Door de tijd te nemen, iemand serieus te nemen en dóór te vragen, weet je pas echt wat iemand wil. 

Mevrouw scharrelt rond en weet niet meer waarnaartoe. Wil ze naar het toilet, haar kamer, de zaal, naar buiten? Aan de zuster de taak om dat uit te dokteren.

Een dralende meneer wordt aangespoord voor de gymnastiek. Hij weifelt. De zuster troont hem mee en laat zien wat gymnastiek daadwerkelijk inhoudt. Zo kan meneer een betere afweging maken.

Een persoon met communicatieproblemen komt moeilijk omhoog uit zijn stoel. Wil hij het kussen herschikken of probeert hij op te staan? Geeft hij aan dat hij geholpen wil worden en zo ja, wat is zijn bestemming? 

Te vaak hoor ik van vooral dochters van wie de vader of moeder in een zorginstelling verblijft dat pa of ma eenzaam op de kamer zit te verpieteren, of in de zaal zit te niksen, omdat de medewerkers bewoners niet mogen dwingen. Verspilde tijd die zo aangenaam had kunnen verlopen, want er is een verschil tussen speels en met plezier overgehaald te worden en gezellig meedoen en druk uitoefenen. Nogmaals: niets zo veranderlijk als een bejaarde!

MANNENHOEK

archiefblog

De heren hebben de corner bij het dartbord geconfisqueerd. Het tochtgat is nu een terras waar een aangename wind waait. Ondanks dat blijven de pijltjes in het etui. Er wordt gepraat over atypische mannen onderwerpen: boeken, thee en moeders. Rijks vriend Bassie tapt een mop over zijn stop bij een doorsmeerpunt. Tot tweemaal toe ging een (met smaak leeggedronken) flesje Amstel retour, totdat de serveerster begreep dat since 1870 niet de uiterste houdbaarheidsdatum is. Grapjas.

Sjimmie en Mijnheer Demijne schuiven uitnodigend een stoel voor me naar voren. Ongewilde aanwas van meer dames. Veel tamtam. Rijk frunnikt aan zijn zakdoek en becommentarieert gezwets met de meest snedige opmerkingen. De snaakse bekkentrekkerij is exclusief bestemd voor Bassie. Vlegels zijn het!

De tuinman is in de bonen. Mijnheer Demijne weet zich geen raad met de verstrooidheid en holderdeboltert weg: 'Ik moet mijn knieën aan de gang houden van de dokter. Dat is een geleerde man die weet wat het beste voor je is.' Bassie en Rijk zijn zomaar foetsie. De praktijkondersteuner neemt pappi (en mij) apart: 'Sinds u hier verblijft, doet u het voorbeeldig.' Sjimmie loopt een passerende zuster na voor een glas cola. De mokkels – zo door Bassie getypeerd − snateren ongehinderd. Op het pas ingerichte bordes komen de doortrapte grijsaards weer samen. Na de gezondheidscheck met gunstige uitkomst pocht Pappi over zijn conditie van een jongeman van twintig. 'Fijn', zegt Mijnheer Demijne en denkt: dat je weer de oude bent.

dinsdag 11 augustus 2020

SENIORENSLAB

 

‘Nééé, dat is de mijne! Verdorie!’ brult Mutti door de huiskamer wanneer ik een huisgenoot ‘haar’ slabber omdoe. Ik pak een donkerblauwe van de stapel. Over de top zalvend: ‘Voor u heb ik deze uitgezocht, die kleurt veel mooier bij uw ogen.’ ‘Je kunt me nog meer vertellen’, bromt ze met gespitste oren, want van complimentjes houdt iedereen. Ik toon haar de zojuist gemaakte voor- en na-foto’s: ‘Ziet u nou, hoe chic u erbij zit?’ Zij pruttelend: ‘Het lijkt wel of ik in een dwangbuis zit.’ Ze moet er zelf smakelijk om lachen: ‘Af en toe moet ik ook in toom gehouden worden.'

voor de foto's bezoek Zorghuis Tegelen op Facebook 13 augustus 2020

DAMESKRANSJE

 

Konden ouderen vóór de baxterrolperiode elkaar overbieden met het aantal tabletjes in een pillendoos: ‘Hoeveel heb jij er per dag? 5? Ik 7!’ Nu wordt er gepocht over de leeftijd. Tijdens het dameskransje met muzikale intermezzo’s proberen we elkaars leeftijd te raden. Buuf verklapt trots: ‘Ik ben 95!’ Ze geeft zichzelf er een half decennium bij cadeau. Grietje weet even niet hoe oud ze is. Mutti: ‘Hah, ik ben er 98! Ik win.’ We zetten ‘Lang zal ze leven’ in. Van hosanna hoogbejaard buitelt Mutti zomaar naar ‘die Jugendzeit’ die nooit meer komt. De regels zingt ze koket en kittig vooruit, zodat we vatten dat ze de tekst noch immer van buiten kent: ‘Man musste noch einmal 20 sein.'

CHILLEN

 

Nergens in Europa ontsnap je aan de alles verzengende hitte, maar in  't Kelderke is er een constante temperatuur van 18 graden. Tijdens mijn pauze chil ik er in het duister met de Witte Dame die het allemaal een beetje te veel is geworden. Voor het koffierondje stel ik een  tropische limonade samen die verwantschap heeft met ranja, maar dan suikervrij.

De mannen zijn aan het kruiswoordpuzzelen, verschillende dames hebben bezoek. Ik krijg Buuf, de Witte Dame, Mutti en Grietje mee voor een bijzonder komische mixmiddag: woordraden, vertellen over jouw herinneringen/ervaringen met het geraden woord en meezingen met een themaliedje. Steekwoorden: zomer, zon, zee en (strand)zand. Voordat we gezamenlijk in de lift stappen met alle attributen (Mutti houdt mijn iPad vast alsof het haar kostbaarste bezit is, de Witte Dame rolt het stewardessenkoffertje (de geluidsbox), Buuf hang ik in mijn arm en Grietje heeft de drank op haar rollator), stel ik de vraag of er nog iemand gebruik wil maken van het toilet. 'Nee!' Koud beneden, moet Grietje plassen. Ik zet haar in de lift, maar ze vergeet op de begane grond uit te stappen. Nadat we de lift twee keer op en neer horen gaan, hebben wij dat ook door. Ik lever haar af bij de wc's en vlieg de trap af naar de achtergelaten dames.

Mutti gelooft niet dat de BIKINI in 1946 al gemeengoed was. Daarvoor had je een gebreid BADPAK en de heren een zwembroek die zwaar werd in het water (had Gerard Cox dat in zijn hoofd toen hij het liedje 'een broekje in de branding' zong?). Buuf kwam zelden van het boerenerf af, hoogstens een keer per jaar een uitstapje naar de Maas om te pootje baden. Zij hadden dan wel weer een paard. GOLVEN Buuf mag een kommetje van haar hand maken en dat tegen het oor houden, zodat ze de zee hoort ruisen. We doen het allemaal en horen de zee. Zei niet. Droogkomisch: 'Dat was mijn dove oor.' BADTAS OF ZWEMTAS De badtas was een met rubber gevoerde canvas zak met een koord, zodat je 'm om kon hangen. Naast een handdoek, je badmuts en een droge onderbroek konden er ook gevulde eieren in en een beursje met 25 cent voor een waterijsje of een duppie voor een schuimblok. LUCHTBED Het geruite luchtbed van canvas met rubber werd galant opgepompt door de heren en werd gebruikt om op het water te drijven, op de camping en voor logés. Zo heeft iedereen zijn eigen herinneringen. 

Voor Grietje en Buuf - beiden plattelanders -  was de wereld heel klein. Ze hadden zelfs geen fietsje. Aah. De Witte Dame en Mutti zijn stads en hebben meer van de wereld gezien. Mutti rolt veelbetekenend bij het insmeren met ZONNEBRANDOLIE. Wat vind je op het strand? SCHELPEN en ZAND! Mutti die weer mee wil bleren met een liedje noemt: 'Pettate! Ik bin ut muug op ut strand, kom dan gaon we nao Petatte Nelke. Wets dich woa die woent?' We zingen canons waarbij Mutti stellig een regel vooruit zingt zodat we horen dat zij alle teksten nog kent. Dat vindt Buuf weer aanmatigend van de 'stadse' en Grietje niet zoals het hoort in de maat. KWAL 'Kwal' wordt in deze context gebruikt als sneer. Hoe kon ik het zo uitkiezen. Genoeg geweest voor vandaag:  vrolijk en eensgezind zingen we in d'n hiemel en geneet van ut laeve.

Woorden:

kwal 4

bikini, badpak, badtas , golven 6

badmuts 7

luchtbed 8

ijscohoorn, bolderkar 9

strandtent, windscherm 10

duinpan 7

schelpenzand 12

zonnebrandolie 14


Liedjes: 

waar de blanke top der duinen, 

aan het strand stil en verlaten, als 

de klok van Arnemuiden, 

schoen ist die Jugendzeit 

bronsgroen eikenhout (Limburgs dierbaar oord - stik de moord!)

Ich sing dir ein Liebeslied

Man musste nochmal zwanzig sein

In d'n hiemel

Geneet van ut laeve 

voor de foto's bezoek Zorghuis Tegelen op Facebook

zondag 9 augustus 2020

TROPISCH RESORT

 

37 graden. Onder andere Tante Poes, Ons Door, de Witte Dame, Kiki, 't Maggimaedje, Buuf en TT genieten van een spa dag in ons eigen tropisch resort. De Tropical Spa was zóóó ontspannend dat zelfs de ‘zusters’ in de wachtrij plaatsnamen en de spa-genieters vroegen voor een klantenkaart! Poedelen in een verkwikkend sodabadje, voetreflexmassage en voor wie dat te kietelig was onder de voeten (Buuf) een armen- en handmassage. Het fijne perkament van de ledematen werd superzacht door de vochtinbrengende crème. Had ik al aangegeven dat er ook handmatig koelte toegewoven werd?

zie voor de foto's Zorghuis Tegelen Facebook 9 augustus

donderdag 6 augustus 2020

IJSKOGELEN

Bij de entree wacht Buuf al: 'Ik hoorde dat je kwam vandaag. Ik doe mee!' Mevrouw refereert hier aan gym en speciaal aan ballon meppen waar ze geen genoeg van krijgt. Eigenlijk heb ik iets anders op het programma staan, maar haar (ze is zo bescheiden) kan ik niet weerstaan. Als haar huisgenoten ook blijven vragen om beweging (ondanks de 30 plus buiten) ga ik overstag. In de keuken vult de kraan slurpslurp de ballonnen die de vriezer ingaan voor het ijskogelen die middag. IJskogelen is blikgooien met voor de handen verkoelende ijskogels. Helaas is het zo hot buiten dat we verplicht binnenblijven. Dus geen water in de blikken voor extra effectgeklieder. Tijdens de gym doen we yoga oefeningen, droogzwemmen, autorijden ('Scherpe bocht naar links!', remmen en gassen, en hoink hoink), paardrijden en rustige hand-, arm- en beenoefeningen. De hele bubs doet mee, inclusief de nieuwkomer. 

Op het menu staan: groentesoep, spaghetti en rijstepap met pruimen. Iedereen kan vooraf een schootservet of slab krijgen: 'Nee, niet nodig, dankjewel.' Familie die de was doet, zal niet blij zijn, want er wordt flink gespaghettispetterd. Mijnheer Demijne heeft al een oplossing bedacht voor zijn tomaatrode buik: 'Ik gebruik dit witte T-shirt wel als pyjama.' En Mutti: 'Ach, op dit bonte bloesje vallen die rode spikkels niet op.' Terwijl de bewoners in de relaxfauteuils het eten laten zakken, haal ik overal spaghettislierten van af: van rolstoelen die van armleuning tot voetsteun behangen zijn met slierten, tot op de vloer. Daarna bou ik de boel. Het wordt een mooi kermishoekje. 

De bewoners hangen allemaal veel te lui, maar ik haal ze gemakkelijk over met: 'Alle deelnemers krijgen na afloop een ijsje!' Sjimmie: 'Pure chantage!' Moi lachend: 'Dat is het!' De hele bubs schuift en rolt aan. Iedereen heeft smoesjes en redenen waarom ze wel of niet hoge ogen gooien, want uiteindelijk wil iedereen een winnaar zijn. We hebben hartstikke schik (zeker als het ijs in de ballonnen gaan smelten en de ballonnen flodderig worden) en daar gaat het om. Thoor eindigt op 1, Merie op 2 en een tevreden Bardotje op 3. De waterijsjes worden uitgedeeld en al likkend is iedereen het erover eens dat het een hollekideedag was!

dinsdag 4 augustus 2020

EREGALERIJ




Pappi is opgenomen in de eregalerij van moedige mannen. Toch weer even slikken als je het blad met bovenstaand in de brievenbus aantreft. Toevallig was ik die morgen in het Zorghuis geweest, waar zijn tafeldames en 'wandelvriendin' aan hem refereerden. Bij S. dreven zelfs de waterlanders over de wangen. Pappi wordt gemist!


maandag 3 augustus 2020

RIJTOER


Vroeg in de ochtend knikkebollen de 'muurbloempjes' na het ontbijt in hun relaxfauteuil. Wanneer twee dames in rolstoel tegelijk op de porseleinen pony moeten, nemen twee verzorgsters degene met de dringendste boodschap (nummer 2) mee, de ander krijgt de koninklijke rijtoer om de wachttijd te veraangenamen. We voeren een toneelstukje op dat nooit verveelt, want iedereen geniet van z'n fifteen minutes of fame. 

De rolstoel is de gouden koets die door de huiskamer paradeert. De muurbloempjes zijn het oranje gepeupel langs de route. TT, de Frêle Freule of Mutti spelen afwisselend voor the queen mum. Voordat we de route afleggen, oefenen we de majestueuze discrete wuifhand, met de muurbloempjes wordt het zwaaien gerepeteerd. Wanneer het defilé langs het publiek rijdt, wenkt de 'koningin'. 

Wanneer ze te enthousiast zwaait, vindt de 'regisseuse' dat het overnieuw moet. Haar armen scharen als een royaal filmklapbord. Dat werkt op de lachspieren en niet op de blaas. De tijd wordt vol gereden. Dat koningin Mutti dringend naar de plee (oud-geld-term voor toilet, vraag maar aan Jort) moest, is ze zowat vergeten. Net als vroeger in de schoolklas, stak ook de helft voor een welkom intermezzo de vinger omhoog, nadat de eerste een plasje was wezen plegen. Mutti: 'Waarom doen we dit?' Moi: 'Nou, mochten de koning en zijn gemaal naar Tegelen komen, dan zijn we voorbereid.' Mutti die allang op de pot had gekund: 'Laten we nog een keer oefenen dan.'