Verstrooidheid, lucide momenten, humor en tristesse wisselen elkaar af in series en projecten over een onberekenbaar en sluipend proces. Dementie: om (soms) grijze haren van te krijgen. Sinds 2024 verhalen de nieuwe blogs ook over nostalgie, herinneringen en de ouderdom. Contact met auteur Cela den Biesen via: www.kluifje.com
vrijdag 31 maart 2023
DE ONTKNOPING
woensdag 22 maart 2023
TERUGBLIK
terugblikken
Mensen bewaren alles. Dierbare spullen zijn dragers van emotie. Een symbool voor fijne herinneringen. Maar geërfde, overgedragen of bewaarden spullen kunnen ook ballast zijn: het verleden dient te worden afschud? Doe die zooi toch weg, denk ik dan. Dus maak ik tegenwoordig van spullen die ik correct in gedachten wil houden een digitale foto. Vroeger kon dat niet, nu wel.
Zo zit ik op een late middag met vriendinnen in een bierlokaal waar ze ook koffie en een thee complèt schenken. Als koekjestrommel gebruiken ze 'onze' blikken trommel van vroeger die ook als vastentrommeltje dienst heeft gedaan. Precies zoals ik het uiterlijk in gedachten had. Het gaf een instant fijne flashback naar: 16.00 uur, uit school en mam thuis aan de houten uitschijftafel met alle aandacht om mijn verhalen aan te horen. Een kopje thee en een koekje verhoogden het gezellige gevoel en je geborgen weten. Dat hadden we met de vriendinnen aan tafel ook: het gezellig hebben en weten dat je er voor elkaar bent als het nodig is.
dinsdag 21 maart 2023
MAROKKAANSE TAS
terugblikken
maandag 20 maart 2023
EENZAME WEDUWNAARS
De kringloopwinkel met koffiecorner is onbedoeld dé ontmoetingsplek voor eenzame gepensioneerde weduwnaars. Bij het eerste stellingrek keurt een senior van begin zeventig opzichtig een engel. En ja hoor, daar gaan we weer. De man laat er geen gras over groeien: 'Mag ik u wat vragen?' Moi: 'Zegt u het maar.' Hij, charmant: 'Vrouwen hebben meer verstand van interieurdecoraties. Wat vindt u van deze engel.' Moi, geamuseerd: 'Eerlijk? ik vind 'm spuuglelijk.' De man: 'Het gaat om de vorm, niet om de details. De engel verf ik straks antraciet. Alles in mijn interieur is antraciet. Ik ga met de trend mee.' Hij lacht vergoelijkend. Moi: 'Mijn motto is altijd: bij twijfel niet doen.' Hij: 'Ik moet een engel hebben en dit is de enige hier.' Ik hoef niet te vragen waarom. Tien tegen een dat zijn vrouw overleden is en hij haar heeft beloofd om een engel bij haar foto te plaatsen. Hij: 'Elke week ga ik shoppen voor een nieuwe engel. Die zet ik dan naast de foto van mijn vrouw. Ziet u: mijn vrouw was een engel op aarde en nu in de hemel. Rituelen zijn er om je ergens doorheen te slaan. Na een kwartier weet ik alles van deze vriendelijke, eenzame meneer, behalve zijn pincode.
Het komt zelden voor, maar de kassière heeft even geen klanten: 'Hé Jan, ben je d'r weer. Heb je al koffiegedronken of zoek je nog gezelschap?' Een uitgelezen moment voor mij om te wijzen dat ik eindelijk mijn zoektocht ga beginnen. Ik scoor een draadvosje. Bij de kassa tref ik dezelfde kassière. Zij: 'Wat leuk dat u de tijd nam voor meneer.' Moi lachend: 'Ik begin er lol in te krijgen. Het lijkt wel of weduwnaars en masse een cursus vrouwen op de juiste manier benaderen volgen en die hier in de winkel in de praktijk brengen. Zij: 'Ik weet niet of zoiets bestaat, maar hier vinden veel mensen die een beetje buiten de boot vallen, inderdaad aanspraak. Mooi, toch.' Moi: 'Zeker, het is goed dat mensen de deur uitgaan en niet thuis blijven kniezen. Het zijn vaak wel dezelfde verhalen die je 'moet' aanhoren. Ach, je maakt iemands begin van de dag goed. Da's ook wat waard.'
vrijdag 17 maart 2023
DAG VAN DE SLAAP
donderdag 16 maart 2023
ACHTEROMKIJKEN
Op middelbare leeftijd kun je je het niet voorstellen, maar als je zeventig bent, zit er een gat in je geheugen. Geniet dubbel van je dertiger tot zestiger jaren, kijk achterom en leg ze vast voor het te laat is. Jeugdherinneringen worden namelijk prominenter naarmate je ouder wordt. Wat je tot je twintigste beleefde komt en blijft op de voorgrond. Om het met Jef Diederen te zingen: Geneet van ut laeve, want straks als het te laat is dan heb je spijt.
woensdag 15 maart 2023
GEZELLIGHEID KENT GEEN LEEFTIJD
De naam Warm Hart zegt het al: wij houden van hartelijkheid en gezelligheid.
dinsdag 14 maart 2023
SAMEN TEGEN EENZAAMHEID
In het kader van 'samen tegen eenzaamheid', tovert Warm Hart hun zorglocaties in het vakantieseizoen tijdelijk om tot luxe resort. Uit overheidsonderzoek blijkt namelijk dat 15% van de ouderen zich in de zomer nog eenzamer voelt. De vaste afleiding valt weg; de meeste clubjes en activiteiten hebben zomerstop en sociale contacten nemen af omdat 'iedereen' op vakantie is. Lees er meer over op: Warm Hart
maandag 13 maart 2023
DOORBRAAK
zaterdag 11 maart 2023
ZOEKTOCHT
Een regenachtige middag in februari. Bij een tweedehandszaak begint een gezellige bourgondiër die een trompet met zijn handen keurt, tegen me te praten over muziekinstrumenten. Hij komt uit een muzikale en flamboyante familie. Ik geloof hem meteen. Vlooienmarkten en kringloopwinkels zijn een eldorado voor weduwnaars en eenzame heren. Zo'n gesprek begint meestal over de zoektocht naar de vondst van de eeuw. Vrij snel gaan ze over op ... met mijn vrouw liep ik alle rommelmarkten af ... ze is overleden ... gepensioneerd en eenzaam. De zoektocht is eigenlijk de hoop op een dubbelgangster van hun echtgenote. De kans dat je hier iemand 'oppikt' is vrijwel nul, maar hoop doet leven.
De geliefde echtgenote (55 jaar getrouwd) van deze man is een half jaar geleden overleden. Hij loopt met de ziel onder de arm. Ik wil hem best een luisterend oor bieden, maar schooi intussen ook langs de schappen op zoek naar een passend bakje voor mijn blauwe druifjes. De man volgt me nonchalant, prettig keuvelend over prijzen van spullen die staan uitgestald. Bij de schalen staat een mevrouw met een druipende jas. We schakelen over op het weer. Zij geeft me de tip van de kringloopwinkel in haar woonplaats. Moi: 'Ik doe alles per fiets. Met dit weer en die afstand is dat nu geen optie.'
De bourgondiër speelt er meteen op in: 'Ik rij u er graag naar toe. Ik heb een fijne luxewagen. Dat doe ik voor familie, vrienden en buren als ze ergens naar toe moeten ook. Heb ik wat te doen en het is gezellig.' Het zou mooi zijn als je in een vriendelijke wereld woont waar je gewoon ja kan zeggen en instappen - spontane ontmoetingen zijn vaak het leukst, maar daarvoor kijk ik toch te veel thrillers.
donderdag 9 maart 2023
GEREGELD
Het is maandag en we zitten aan het borreltafeltje in de woonkamer. Carla is de controle over haar virtuele agenda kwijt. Ontreddering in haar ogen. Wat voor dag is het vandaag? Komt mijn broer? Hoe laat is het? Waarom ben ik hier? Word ik afgehaald? Waar is mijn man? Ik heb nog niet gegeten (wel). Carla paniekerig: 'Hoe moet dat nou? ik kan niets onthouden.' Ik reageer begripvol, maar ga niet mee in haar verdriet: 'Dat is heel vervelend.' Luchtig: 'Gelukkig kan ik de meeste van uw vragen beantwoorden.' In eerste instantie doet ze een beetje afwerend, omdat ik vreemd voor haar ben.
Ik leg een hand met de handpalm naar boven op het borreltafeltje. Een beproefde methode voor een handreiking: 'Brand maar los.' Ze stelt weer vragen die met tijd en datum te maken hebben. Op elke vraag geef ik een kort antwoord, zodat ze niet overprikkeld wordt met informatie die toch niet blijft hangen. Vier vingers wiebelen: pak ons vast. Carla kietelt het kuiltje in mijn hand. We hebben contact. Ze wordt al wat minder onrustig.
Carla weer: 'Maar hoe laat komt mijn broer dan?' Moi: 'Uw broer komt elke woensdag. Het is nu maandag.' Zij: 'Is het echt maandag? Hoe kan ik dat nou onthouden tot woensdag?' Moi: 'Dat hoeft u niet. Wij onthouden dat voor. Alles is geregeld.' Alles is geregeld blijkt de resetcode. Carla klaart meteen op: 'Oh, maar als alles geregeld is, dan hoef ik mij nergens druk om te maken.' Ze staat op en loopt in een instant zorgeloze stemming de woonkamer uit.
dinsdag 7 maart 2023
COMPUTER BOYS
Zo mooi als bewoners elkaar helpen, ook al is het soms van de wal in de sloot
GESTRIKT
De huishoudelijke hulp schilt de aardappelen aan de keukentafel. Juf Rita, een gewezen onderwijzeres, is met haar elleboogrollator (zo eentje met onderarmschalen) dichterbij gerold. Ik schuif een stoel voor haar bij. Ze zit. Haar voeten slaat ze achterwaarts over elkaar, haar handen vouwt ze tussen haar knieen. Haar hele houding zegt: ik ben in voor gezelligheid, niet voor karweitjes.
Soms vraag je je af hoe je moet klinken, voordat een onbekend iemand zich tot confidenties laat verleiden. Op mijn vraag naar haar belevenissen als juf van de katholieke lagere jongensschool volgen lange uitweidingen. Zomaar. Er komt niet duidelijk uit naar voren dat ze een lesgevende non was, maar streng was ze zeker naar eigen zeggen. Strijdlustig: 'Alle vlegels wisten dat niet opletten, pesten of klieren gevolgen hadden.' Ik onthoud me van commentaar.
Ze vervolgt: 'Middelmatigheid kwam bij de klassen die ik in in mijn hele leven afleverde niet voor. Leerlingen werden òf uitblinkers òf hun ruggengraatloze karakter werd bevestigd.' Ze buigt zich voorover: 'Bij vervelende leerlingen bond ik de schoenveters aan de stoel- of lessenaarpoot vast. Schelmachtig schaterend: 'Vergeten vastgebonden veters waren het leukst. Bam, daar lag-ie. Haha.' Zou ik de goedkeuring van de strenge juf kunnen wegdragen? Alvorens ik opsta, check ik mijn sneakerveters. Ze ziet het en steekt triomfantelijk haar voeten vooruit. Natúúrlijk draagt ze klittenbandschoenen.
maandag 6 maart 2023
WIJSNEUS
Drie turven hoog is ze. Lichtelijk verdwaasd tippelt ze door de vleugel waar zich ook haar kamer bevindt. Ik loop haar tegemoet: 'Goedemiddag mevrouw Wismans.' Ze slaat verschrikt haar hand voor haar mond en trekt me met de andere achter een uit de kluiten gegroeide ficus, groter dan haarzelf. Wat een kracht kan er in zo'n minimensje huizen. Zij met een piepstemmetje: 'Ik word achtervolgd.' Moi: 'Zal ik met u meelopen?' Mevrouw Wismans balt haar kleine knuistjes: 'Ze zijn gevaarlijk hoor. Ze slaan van alle kanten toe.' Ze haakt in en samen lopen we naar de openstaande deur met ernaast het bordje: Mevrouw Wismans. Mevrouw Wismans schudt haar pemelig bloempottenkapsel: 'Daar had wijsmans moeten staan. Mij maken ze niets wijs.' Terwijl ze het zegt loopt ze niet haar kamer binnen, maar die van de buurman pal naast de hare.
Buurmans kamer oogt gezellig rommelig. Boven het enorme tv-scherm hangt een poster van zeven broers, vrienden, neven, in elke geval mannen voor de gelegenheid in het afslankend zwart gestoken. Mevrouw Wismans slaat haar hand voor haar mond: 'O jee, Ojee. Daar, daar heb je ze. O jee. Ze weten waar ik woon.' Snikkend: 'Mijn hele kamer overhoop en nu is-tie niet meer van mij.' Ze speert de gang op. Ik erachteraan. Ze pakt m'n arm: 'Ik ga daar nooit meer naar binnen.' Ik zeg dat dat ook niet hoeft. Met betraande ogen kijkt ze me aan: 'Maar waar moet ik slapen dan?' Samen stappen we haar eigen kamer binnen. Zij: 'Mooooooi. Ze neemt plaats in een authentiek kaptafelstoeltje dat voor haar lengte kon zijn gemaakt. Rondkijkend: 'Zouden ze het goed vinden als ik deze neem?' Moi: 'Dit is uw kamer.' Mevrouw Wismans tegen mij: 'Wijsneus!' Ze draait zich en wuift dat ik mag gaan.
zondag 5 maart 2023
ALL-INCLUSIVE
Meneer zit op de tweezitsbank in hun Warm Hart woonzorgstudio. Zijn echtgenote wordt gedoucht. De interieurverzorgster wist langzamer dan gebruikelijk het linoleum: meneer moet even zijn verhaal kwijt. De foto van hen samen in Bretagne waar ze een riant optrekje hadden, houdt hij in zijn handen geklemd. Geëmotioneerd: 'We zijn belezen en bereisd. Haar dementie sloeg in als een bom. We dachten: dat overkomt ons niet.'
'De hele wereld hebben we samen gezien. We hebben elkaar leren kennen tijdens onze studie geneeskunde. Gebivakkeerd in tenten, bij mensen thuis geslapen, samen opgerold op de achterbank van de Jeep onder de sterrenhemel. Alleen tijdens congressen verbleven we in de meest luxe hotels.'
De interieurverzorgster knikt af en toe, geeft hem de ruimte om zijn emoties de vrije loop te laten. 'Onze bungalow was toekomstbestendig, zoals dat zo mooi heet. Haar verzorgen ging me goed af, tot ze zo de mist inging dat er 24/7 iemand bij haar moest zijn.' Met vochtige ogen: 'De boodschappen kan je thuis laten bezorgen, maar haar isolement werd ook het mijne. Ik kon geen minuut meer buiten de deur.'
De interieurverzorgster punt met de plumeau als een toverstaf: 'En nu bent u hier samen.' Hij veegt met zijn wijsvinger in zijn ooghoek: 'En nu wonen we hier all-inclusive. Wie had dat gedacht.' Een lach breekt door. 'Het gaat goed. Met ons allebei. Op de een of andere manier - misschien omdat we altijd tussen de witte jassen hebben gewerkt - geeft de aanwezigheid van zorgmedewerkers en bewoners (voor haar patiënten) mijn vrouw rust. En ik heb hier mensen leren kennen die in dezelfde ontwikkelingslanden hebben gezeten. Dus gespreksstof genoeg.'