GELUKKIG NIEUWJAAR

Lezers bedankt!

WELLES NIETES

Mevrouw staart wezenloos tussen de sanseveria's op de vensterbank door naar buiten. Buiten is het net zo mistig als in haar hoofd. Ze kan haar omgeving niet thuisbrengen. De feestdagen brengen extra onrust met zich mee: je gevoel zegt dat je thuis (je vertrouwde omgeving) hoort te zijn met kerst. Mevrouw vraagt waar ze zich bevindt. Er ontspint zich een welles-nietes.

Moi vriendelijk: 'U woont hier.'

Zij: 'Ik woon hier niet.' 

Moi lief schertsend: 'Welles.'

Zij bokkig: 'Nietes.'

Moi luchtig en heupwiegend: 'Welles.'

Zij neigend naar inschikkelijkheid: 'Dus ik woon nu hier?'

Moi kordaat knipogend: 'Yep!'

Zij overtuigd en opgelucht: 'Ik geloof je. Dankjewel dat je me thuisgebracht hebt.'

Een Saar snapt wat nodig is!

BELLE EN HET BEEST

Tweede kerstdag. Kerstmis thuis vieren zit er voor Maria niet meer in. Moeilijk vindt ze dat, vooral omdat ze haar familie niet ziet. Ik had in gedachten om kerst met de zandtovenaar met haar te kijken of heel traditioneel het kerstverhaal voor te lezen. Maar Maria (what's in a name) blijkt jaren geleden al van haar geloof gevallen. Zij: 'We hebben ons vroeger zoveel wijs laten maken, in die flauwekul trap ik niet meer in.' 

Plan B. Mevrouw kan niet veel prikkels aan. Ik blader door het grote sprookjesboek. In tegenstelling tot wat bij mij is blijven hangen van vroeger zijn sprookjes geen wonder van schoonheid en geluk, maar zitten verhaaltjes zoals Roodkapje, Doornroosje, Assepoester, Hans en Grietje vol gruwelijkheden. Uiteindelijk kom ik uit bij het door Disney vertaalde Franse volksverhaal Belle et la bête dat ik tot mijn schande alleen ken van de musicalposter. Er zitten mooie prenten bij en het is eenvoudig om te bouwen naar iets fijns.

We zitten vis-à-vis. Groots en meeslepend vertellend, toon ik haar tussendoor bijbehorende kleurrijke A3 prenten om het geheel te illustreren. Mevrouw amuseert zich kostelijk tijdens de privé-voorstelling en vult situaties geregeld aan met persoonlijke details. Op het moment suprême dat het sprookje ten einde loopt en ze me ziet denken of ik er nog een hoofdstuk aanplak of het boek zal dichtklappen, zegt ze resoluut: 'En ze leefden nog lang en gelukkig. Mag ik nu naar huis?' Ik was er redelijk van overtuigd dat ik haar kerst thuis kon doen vergeten. De werkelijkheid blijkt weerbarstig, ze had gewoon een uur lang braaf meegedaan in de hoop dat háár wens zou uitkomen. Zo'n topactrice verdient eigenlijk een Oscar!

Een Saar snapt wat nodig is!

OP HET DIEVENPAD

 

De mantelzorgende dochter van Dirkje heeft met haar gezin een kerstuitje. Saar speelt voor oppas. Buiten is het winters ijzig door een snijdende wind. Dirkje en ik strekken binnenshuis regelmatig de benen. Terwijl het koffiezetapparaat in de keuken puft en pruttelt, bewonderen we wat er zoal aan kerstdecoratie is. Schaapjes her en der, kindeke Jezus slaapt in de onderste la van de kabinetkast. De kerstboom die ze vorige week met de kleinkinderen vol heeft gehangen met onbreekbare (dat zullen we nog weleens zien!) ballen, is nu voor meer dan de helft leeg. Dirkje is meer boefje dan je verwacht. 

Dirkje staart naar de groen uitgeslagen koperen lantaarn met Arabische motieven die ze met Sinterklaas cadeau heeft gekregen: 'Dat vind ik nou echt mooi. Beter als die oude meuk van mij.' Ik verlicht de oplaadbare lantaarn, zodat ze de details van dichtbij kan bezichtigen. Zij: 'Ik zou 'm best willen hebben.' Dat het ding van haar is, wil er niet in; te nieuw. Moi: 'U krijgt 'm van mij.' Zij achterdochtig: 'Maar is-tie van jou dan?' Moi met een samenzweerderige glimlach: 'Nee, maar we verdonkeremanen 'm gewoon. Er is niemand die het ziet. Ineens zingen we Bonnie & Clyde die ...* 

Dirkje krijgt de slappe lach van de zenuwen. Moi giebelend: 'Op tel drie legt u de klep van de rollatortas om en dan stop ik 'm erin.' Dirkje heeft er wel oren naar. De spanning stijgt, Dirkje kijkt schichtig de lege kamer rond en via de ruit naar de straatkant. Voordat ze het gordijn dicht wil gaan doen, zeg ik: 'Drie!' Ze opent de klep. Ik verstop de lantaarn en zij gooit vliegensvlug de flap dicht. Dirkje kijkt om zich heen. Ergens in haar bovenkamer klappert een deurtje dat zegt dat er iets niet klopt. Met verhitte wangen van opwinding: 'Dit is stelen, wat we doen.' Van jezelf kun je niet stelen, maar ...  Met tegenzin geeft ze 'm terug. Ik zet 'm waar-ie stond met de woorden: 'U heeft volkomen gelijk, we zijn eerlijke mensen.' Zij: 'Ja, precies, we zijn eerlijke mensen. Spijtig, want ik had 'm graag willen hebben. Het is echt een mooi ding.' 

*Wie herinnert zich het swingende en ondeugende kinderliedje nog?

Bonnie & Clyde 

die zaten op een stoepie

en Bonnie liet een poepie

en weg was Clyde

Een Saar snapt wat nodig is!

AAP NOOT MIES

Jopie blijft in een thema hangen dat haar geen goed doet. Een rondje door het huis verzet de zinnen. We bekijken en beschrijven decomateriaal alsof het kunstschatten in een museum zijn. Bij het geborduurde leesplankje aan de muur, dreunt Jopie het ingestampte riedeltje uit haar blote hoofd op: aap noot mies wim zus jet teun vuur gijs lam kees bok weide does hok duif schapen. Wanneer we de plaatjes apart bespreken, luidt het bij zus: Die heb ik niet.' Bij Jet met een brede smile over de eigen snedigheid: 'Daar had Jopie moeten staan.' 

Een Saar snapt wat nodig is!

GEPRIKT

 

Vrede op aarde

Iedereen kan op zijn eigen manier het leven veiliger, gezonder, socialer en schoner maken. 

Doe het voor jezelf, doe het voor je medemens.

BESCHERMENGEL

voor jou en jou, jou ... omdat we allemaal wel een beschermengeltje kunnen gebruiken.

gelukkig & gezond 2022!

MAAK ER WAT VAN! 💋

VLEUGELS

Honderd wordt de krasse tante. 'Wat een prestatie', prijs ik haar. Ze haalt onverschillig haar schouders op. Op neutrale toon: 'Ik heb er niets aan. Ik ben alleen over. Zelfs mijn kinderen heb ik overleefd. Niet leuk. Ik zou ze zo graag terugzien. Ik voel me alleen.' Moi: 'Ik begrijp dat u zich alleen voelt, maar u bent niet alleen. Wij zijn er voor u en ... iedereen die u dierbaar was, woont in uw hart. U draagt ze altijd bij u.' Dat zint haar. 

Ze vraagt naar haar man. Ook hij is gaan hemelen. Zij lief: 'Als hij in de hemel is, mag ik daar dan ook naartoe? Moi: 'Als de tijd rijp is, mag u daar zeker naar toe.' Zij bedelend met een zoeter stemmetje: 'Mag ik nou?' Ik leg mijn handen op haar schouders. Hartelijk: 'Ik wil u helemaal niet missen. Maar vooruit. Draai u eens om.' Ik betast haar rug. Gemaakt spijtig deel ik haar theatraal mee: 'Dat zal niet gaan.' Mij strak in de ogen aankijkend: 'Waarom niet?' Moi: 'Er groeien nog geen vleugels op uw rug.' Zij geestig: 'Je mag me alles wijsmaken, maar ik ga echt niet zo hoog vliegen.' We lachen samen over onze malligheid.

Een Saar snapt wat nodig is!

GASTVRIJ

'Leuk dat ik bezoek krijg,' begroet Nelly me, 'ik ga koffie voor je zetten.' Ouderen zijn zó gastvrij. We schuifelen samen naar de keuken. Er is chaos in haar hoofd, merk ik. Sorteren is een zinvolle bezigheid die tegelijk het hoofd opruimt. Ik haal een zak met daaldergrote felle kienfiches te voorschijn, strooi een handvol op tafel en maak een klein unikleurig stapeltje als beginnetje. Eigenlijk hoef ik niets te zeggen, want automatisch gaat Nelly's wijsvinger naar de fiches. 

Wanneer ik merk dat ze er klaar mee is, gaan de stapeltjes na een bedankje voorzichtig in een houten kistje met sleuven. Moi, voordat ze merkt dat het umsonst-werk was: 'Wat zullen ze er in het casino blij mee zijn, dat we dat voor hen hebben gesorteerd.' Het zal haar worst wezen. 'We kunnen ze ook inleveren,' knipoog ik, 'wat zullen we met allemaal dat geld doen?' Nelly trekt onverschillig haar schouders op: 'Wat moet ik op mijn leeftijd nog met geld?' 'U extra laten verwennen met een massage bijvoorbeeld', opper ik. Nelly zegt niets en gaat lichtjes voorover hangen. Haar linkerhand gaat naar nek: 'Daar.' 

Een Saar snapt wat nodig is!

TAFELTJE-DEK-JE

Doorgaans bezoek ik Trudi 's avonds. Nu arriveerde ik net na de lunch en vertrek ik op Cup-a-Souptijd. Het is troosteloos weer. Het schemert al en miezert een beetje. Zij, helemaal ons stramien volgend: 'Pak je mijn pyjama?' Moi: 'U hoeft nog niet naar bed. Eerst is het nog tafeltje-dek-je.' Omdenken is voor haar moeilijk. Ik lees verlekkerd de menukaart voor: bloemkool in een hollandaisesaus met casselerrib en aardbeienijs met slagroom toe. Zij slaat haar door reuma geteisterde hand voor de mond: 'Goed dat je me daarop attendeert, want daar houd ik erg van. Ooh, anders had ik dat gemist.'

een Saar snapt wat nodig is!

SISSI

Mevrouw stelt zich voor als Greetje Garbo. Ik heb een paar seconden nodig om de verbasterde naam tot me door te laten dringen. Zij grinnikt om mijn verwarring, want dat betekent dat ik mijn filmklassiekers ken. Moi plagend: 'van Greetje uit de Polder of ... Greta Garbo?' Greetje gooit haar haha hoofd achterover: 'Dat had ook gekund. Nee, mijn vader was dol op Hollywoodsterren. Ik heet echt Greta, maar Greta klinkt zo dik en ik ben van geringe omvang. Vandaar.' 

De tv-aansluiting is uit de muur getrokken. Greetje nuchter: 'Draadloos werkt hier schijnbaar niet.' Met het oog op kerst vertel ik op gepast tempo de finesses van de vrolijke variant op Sissi's leven met een vleugje Zwitserse Heidi vanwege opa op de berg en Greetjes eigen woelige leven. Ademloos hangt ze aan mijn lippen. Vooral de onvoorwaardelijke liefde, de Schwiegermutter ('De heks'), de uitbundige bruiloft en de met gouddraad geborduurde sleep van 16 meter van de geromantiseerde versie vinden bijval. Dat uur is haar leven een sprookje. Ze gaat zo in het verhaal op dat ze Sissi IS: 'Het moet zijn gebeurd toen ik met mijn man naar Oostenrijk op vakantie ben geweest dat Frans Josef verliefd op me is geworden. 'Moi: 'Elke man moet verliefd op u zijn geweest.' Ze straalt: 'En ... we leefden nog lang en gelukkig.'

Mijn stem benodigt smering en ook voor Greetje is het tijd voor een glaasje. Tijdens het thee zetten, rommelt ze wat in de stapel kranten: 'Ik kan de bewuste pagina niet meer vinden, maar ik heb een nieuwtje voor je. Romy Schneider is dood. Ze is van een plezierjacht gevallen. Of het een ongeval was? In ieder geval scheen ze tipsy te zijn geweest. Triest hoor, zo'n lief jong meisje. Ach ja, we hoeven er niet triest van te worden, we kennen haar tenslotte niet persoonlijk. Ik mag mezelf wel een schouderklopje geven dat ik al zo oud ben. Heb ik het toch goed gedaan in mijn leven: nooit gedronken of gek gedaan.' Moi, herstellend van zoveel gossip: 'Dat heeft u zeker.' Dollend: U kunt zo op het witte doek als ...' Greetje valt me lachend in de rede: 'Niet als een jong grietje.' Moi: 'Als een van de Golden Girls.' Dat vindt ze mooi.

Een Saar snapt wat nodig is!

ZORGEN ZIJN VOOR MORGEN

Hildegard houdt de oorfauteuil in het snikhoekje bezet. Ik noem het hoekje zo vanwege de constante stroom waterlanders die haar traanbuizen verlaat; er zit zelfs zoutafzetting rond de oogleden. Ik plak wat tijd aan mijn bezoekje zodat de dame, net uit de warme douche en nagloeiend in een knalroze saunajas, haar hart bij me kan uitstorten.

Mannen stapten haar leven binnen en ook weer uit. Nu is ze eenzaam en verdrietig: 'Ik krijg nooit bezoek. En met de mensen hier heb ik geen aansluiting.' Of dat klopt of haar geheugen haar in de steek laat, laat ik in het midden. Feit blijft dat het in haar beleving zo is. Ze laat haar artroseknobbelhanden zien: 'Ik heb altijd gewerkt en voor iedereen klaargestaan en nu ben ik gewoon afgeschreven. Was ik maar dood.' 

Ik haal de tube rozencrème. Tijdens een tête-à-tête krijgt ze een weldadige handmassage en mag ze me vijf minuten (ik zet het alarm) als klaagmuur gebruiken, daarna gaan we het over lichtpuntjes hebben, want Hildegard is veel te zwaar op de hand. 'Afgesproken', klinkt het hoopvol. Een stortvloed van verdriet wordt verwoordt. Ze is blij met het luisterend oor. Maar we moeten niet in triestighei blijven hangen

Ik laat haar achter met: 'zorgen zijn voor morgen' en werp haar bij de deur naar buiten nog een kushandje toe. Ze zwaait en lacht een mooie lach.

Een Saar snapt wat nodig is!

PATIENCE

Geduld is een schone zaak. Geef ouderen de kans om verbaal of fysiek te reageren. Moi bij binnenkomst: 'Hier is de zuster uit Zenderen.' Mies: 'Zijn wij vanavond samen?' Moi: 'Ja, ik kom speciaal voor u uit Zenderen. Ze pakt me bij de arm en troont me mee naar haar kamer: 'Fijn, want ik ben niet graag alleen.' Uit eigen beweging doet ze de deur dicht die normaal gesproken open moet blijven. Is het om mij binnen te houden of anderen buiten?

We gaan een poging wagen tot patiencen. De plaatjes laat ik in het pakje zitten: kleveren, schoppen, hartjes en wybertjes zijn allerhand genoeg. Het schudden van de stok komt haar bekend voor. Bij elke handeling klinkt er 'O ja.' Als ik een voorzetje geef en lang genoeg wacht, schuift ze weifelend met haar wijsvinger de kaart naar de juiste plek. Ik neem het niet zo nauw nemen: rood bij rood en zwart bij zwart is al prijs. Lofuitingen zoals 'U heeft beginnersgeluk' en 'U speelt me eruit' vergroten haar zelfvertrouwen.

De hele avond heeft ze het niet zoals gewoonlijk over naar huis gaan. Ik was op alles voorbereid, behalve uit eigen beweging naar haar kamer en GEEN smeekbede over naar huis gaan. Tegen bedtijd is het: 'Gaan we nu naar oma? Moi: 'Weet u hoe oud oma is? Zij aarzelend: 'Misschien wel 100.' Moi: Dat is bijna uw leeftijd?' Mies ginnegappend en overtuigd: 'Ja, dat kan helemaal niet hè. Oke, dan blijf ik hier.' Ze kijkt naar de van sinterklaas gekregen dikke donkergrijze deken met paisley reliëf. Ik vind 'm heel sjiek, zij vindt het net een doodskleed: 'Daar ga ik niet onder liggen.' Ik ruil de deken voor een lichtblauwe plaid. De pon gaat aan en Mies installeert zich onder de dekens. Wanneer ik haar welterusten wens, stropen haar voeten dekbed en deken tot haar middel omlaag. Ik zie een faraomummie met gekruiste armen en dichte ogen die haar lach niet kan inhouden van de pret.

Een Saar snapt wat nodig is!

KERSTVROUWTJE

Iedereen heeft weleens zo'n dag waarbij je bij wijze van spreken vanaf het wekmoment al met het verkeerde been uit bed stapt. Zo ook Agnes, een craquelé dametje gezegend met golvend lang haar. Lichtjes tegenstribbelend ('Ik ben niet waar ik wezen moet') krijg ik haar mee voor een ommetje. Het is zacht voor december. Wanneer we in de verte lichtjes zien branden, is haar nieuwsgierigheid gewekt en de opstandige bui op zijn retour. Ik verzin er onze kerstexpeditie bij. 

De bewoonster (een bloedmooie meid geheel in sjiek zwart fluweel) plamuurt net met de laatste rode kerstbal de gehele gevel dicht. Moi: 'Kijk, we hebben het huisje van de kerstvrouw gevonden. En ze is thuis!' Ik bewonder de met liefde gedecoreerde woning. De verlegen Agnes brabbelt wat over kerst. Ze is een en al verwondering en noemt zichzelf een arm kind, dat doet ze wel vaker: 'Ik had vroeger geen grote strik in mijn haar zoals andere meisjes in mijn klas.' De bewoonster speelt niet het kerstvrouwtje, ze is het. Zo lief! Agnes mag kiezen uit een gouden en rode strik. Ze gaat voor goud (is duur) natuurlijk. 

Aan het einde van het laantje biggelen gelukstranen vrijelijk over haar wangen: 'Nog nooit is iemand zo onbaatzuchtig lief voor me geweest.' Moi: Daarom is zij ook het kerstvrouwtje. Een warmhartig iemand die de kerstgedachte heeft uitgevonden: genoegen beleven door anderen een goed gevoel te geven.' Agnes toont haar gouden strik uitbundig aan iedereen die we tegenkomen. Weer binnen warmt de beker chocomel haar koude spichtige vingers op. De gouden strik prijkt op haar hoofdkussen. Agnes: 'Wat was het koud op de Noordpool, ik ben zielsgelukkig én pfff weer op aarde beland. Wat een geluk dat we het kerstvrouwtje troffen.'

Een Saar snapt wat nodig is!

THE BREAKFAST CLUB

 

Gezellig en heerlijk ontbijten met collega's van Saar aan Huis in Bruxelles

Een Saar snapt wat nodig is!

LIJMEN

Bewoonster Katrien (zeg maar: Kat) kan niet meer zelfstandig overeind komen. Ik help haar opstaan door de achterste broekrand vast te pakken en af te tellen: 1, 2, 3 hupsakee. Zo weet ze wanneer het moment daar is om tegelijk omhoog te komen. Het voordeel van een inco* hierbij is dat het nooit een wedgie wordt. 

Niet zelfstandig overeind kunnen komen, is weer een argument om toe te voegen aan het lijmlijstje dat haar moet overtuigen dat ze niet meer zelfstandig kan wonen. Bij mijn entree meldt Kat meteen: 'Ha, jij bent de engel die me weer optrekt.' Ze is die avond zo helder dat je zou willen dat je dat eeuwig voor haar kon vastplakken. Het argument bewaar ik voor een toekomstige geheugenstoring. Die doemt eerder op dan verwacht. De engel: ' ... U kunt niet de hele dag blijven zitten en hopen dat er hulp komt.' Kat kan niet anders dan dat toegeven: 'Nee, dat is zo. Ik ben ooit blijven zitten. Dat was zo saai. Alles ging in de herhaling. Net als nu.'

*incontinentieslip 

Een Saar snapt wat nodig is!

TEXEN

Ouderen zijn onbedoeld vaak grappiger dan ze zelf in de gaten hebben. Kit geniet van een grondige verwenmanicure. Het witte potje handcrème is zowat leeg. Telkens veeg ik er met mijn behandschoende vinger nog een likje witte crème uit. Kit: 'Je moet wel vaak de vinger in de (la)tex dopen.' Het mondkapje maskeert mijn glimlach. Zij hoofdschuddend van het potje naar de wand tegenover haar: 'Als je zo die hele muur wilt doen, gaat je dat vanavond echt niet meer lukken.

Uit de serie: zoveel zorgen, zoveel hart&humor verhalen

NAAR DE KNOPPEN

Van Dale gaf al voor het digitale tijdperk als uitleg bij 'aan de knoppen zitten of draaien': het voor het zeggen hebben. Het vasthouden van de afstandsbediening is voor de man een serieuze aangelegenheid: de macht die de afstandsbediening de houder geeft, of hij nu wel of niet van plan is om te zappen, geeft hem een gevoel van controle. 

Bij het televisietoestel van de hoogbejaarde meneer in kwestie gaat de bediening ook via een afstandsbediening, alleen hij bedient de tv nog ouderwets via de knoppen aan de zijkant. Bij hemzelf de knop omzetten naar het heden lukt 'm niet meer. Digitale tv met een aparte ontvanger en vaak twee afstandsbedieningen is ook lastig. Zeker als er updates zijn geweest en de hele santenkraam opnieuw moet worden opgestart met codes.

Ontdaan komt meneer naar me toe gesloft: 'Pats, deed de tv. Nu is-tie naar de knoppen. Kaputt.' Het blijft aanmodderen in de slotfase van je leven. Bij pappi heb ik ooit de knopjes van de tv met tape afgeplakt - de verboden knopjes wekten zijn nieuwsgierigheid des te meer op. Controleverlies, maar de meneer uit de antenne-op-het-dak-tijd was wel zo clever om de stekker uit het stopcontact te halen. Het lukt me om alles weer met elkaar te verbinden. Ik zet de gevraagde sportzender op en leg de afstandsbediening (met summiere instructie) binnen handbereik op het bijzettafeltje. Tegen de tijd dat de voetbalwedstrijd afgelopen is, neem ik een kijkje bij meneer. Met de telefoon (!) op de tv gericht, houdt hij zijn relaxfauteuil warm. Het beeld staat op blauw en de afstandsbediening is foetsie. Hij droogogig: 'Ik ben nergens aan geweest. Hoe kan dat nou?' Een reset, een babbeltje en een borreltje houden het gezellig tot bedtijd.

Een Saar snapt wat nodig is!

OPGERUIMD

Een kibbelend echtpaar in een rommelige setting. Mevrouw raakt steeds hopeloos verstrooider, haar man kan daar moeilijk mee omgaan. Hij wil de grote liefde van zijn leven waarmee hij meer dan vijftig jaar lief en leed deelt niet kwijt. Zij is continu dingen kwijt, dat maakt haar onzeker. Soms kan haar echtgenoot/steun en toeverlaat/mantelzorger het niet aan. Heel begrijpelijk. Hij foetert: 'Waarom leg je dingen niet gewoon terug waar ze horen.' 

Mevrouw is de draad en haar bril kwijt. Ik zie haar onmacht en bagatelliseer het moment door te vertellen dat wanneer ik in de keuken multitask later ook weleens het pak melk bovenop de wasmachine in de bijkeuken terugvind in plaats van in de koelkast. Een reconstructie doen is dan een uitkomst. Bij mevrouw laat haar kortetermijngeheugen het afweten. De zon schijnt. Tijd voor een autoritje door de natuur waar beiden kunnen ontspannen en mevrouw haar zonnebril op sterkte kan dragen. 

Bij hun terugkeer vindt mevrouw de bril, die in een washandje tussen de badlakens in de linnenkast was weggemoffeld, in herkenbare staat op het leestafeltje. Ik wend me opzettelijk tot haar. Vriendelijk en erkentelijk: 'Mag ik u bedanken. Tijdens de zoektocht heb ik gelijktijdig de meubels met een doekje afgenomen en ... de breitas opgeduikeld. (Kijk!) Soms moet je gewoon een aanleiding hebben om aan de slag te gaan. Wat een heerlijk gevoel geeft dat.' Mevrouw straalt: zij heeft iets goed gedaan en mij blij gemaakt. Een Saar snapt wat nodig is: wij passen ons aan, niet de patiënt/cliënt.

SURPRISE

Op Sinterklaas zijn verjaardag ben ik de surprise. Een feestelijke sfeer en er hangt spanning in de lucht: Max Verstappen scheurt vanavond over het asfalt van Djedda. Voor die avond ben ik voor de sportieve blinde Leslie haar ogen. Ondanks alle tegenslagen in haar leven past ze zich bewonderenswaardig aan en vooral: ze blijft optimistisch. Ze is fan van Max Verstappen. Ik vertel tot in detail wat er te zien is op het scherm inclusief actuele informatie over de stand, het aantal rondes en de punten. Het is retespannend en Hamilton wint. De teleurstelling over een tweede plek voor Max valt in het niet bij het heerlijk avondje dat ze heeft gehad: 'Alsof ik er live bij was.' 

Een Saar snapt wat nodig is!

VROUWENMAGNEET

Max Verstappen-avond. De nooit getrouwde Harry (bij hem tellen niet de jaren, maar de kilo's) snort na afloop van de Saudi Arabia Grand Prix in Djedda in een supersonisch karretje door de gangen. De elektrische rolstoel is van alle toeters en bellen én de laatste snufjes voorzien, net als de raceauto van Hamilton. Op het kruispunt bij de toiletten moet de vriendelijke 'coureur' verplicht een pitstop maken. Zou hij de bocht nemen dan zou hij in botsing komen met tegenverkeer: een medebewoonster op een loopmobiel, een heuse monteuse met een gereedschapskist en de nachtzuster. Moi: 'Kijk, Harie dat heb je met een Ferrari. De dames vliegen op je af.' Hij, zichtbaar gevleid, lolbroekend: 'Die had ik moeten hebben toen ik jong en knap was!'

Een Saar snapt wat nodig is!

TOSCA

Lydia, zesentachtig lentes jong en een plaatje om te zien, heeft heimwee naar vroeger. Moi: 'Als u uw ogen dichtdoet, kunnen we ruiken aan ooit.' Ongelovige ogen. Moi: 'Durft u het aan?' Ik haal een origineel parfumflesje van mijn moeder uit mijn handtas: 'Ik pak nu uw hand vast.' Zij zonder bedenkingen: 'Ik ga mee.' Haar onvoorwaardelijkheid is aandoenlijk.

Met het dopje eraf beweeg ik het flesje onder haar neus. Moi: 'Het is geen 4711 of Boldoot - dat is odeklonje voor oude vrouwtjes - maar ...' Ze ruikt eraan: 'Dat is mijn geur. Het ruikt zwaarder, maar is het Tosca?! Moi: 'De lange bewaartijd heeft het ingedikt en een beetje zwaar en wat muffig gemaakt.' Lydia: 'Doe je een drupje op de binnenkant van mijn pols?' Moi: 'Wilt u ook een drupje achter het oorlelletje.' Zij het zich herinnerend: 'Ach ja, dat deden we inderdaad achter het oor. Wat waren we zuinig! Spuitbussen en (haar)sprays kwamen pas later. Je had wel navulbare kristallen parfumverstuivers die liet je dan vullen bij de HEMA. Ik zie de rubberen pufbol met dito slangetje zo voor me. Toch was dat vaak meer voor de sier op de kaptafel. Het had iets glamourachtigs uit Amerika.' Zij: We waren wel buitenlui, maar wij zagen in de bioscoop ook Hollywood filmsterren, hoor.' Heimwee heeft plaats gemaakt voor geurige souvenirs.  

Een Saar snapt wat nodig is!

EEKHOORNTJES

niemand was er blijer met blonnen

Haar dagen zijn geteld. In volledige overtuiging heeft ze het tijdelijke voor het eeuwige verwisseld. 

Tijdens mijn ballonvolleybalactiviteit kraait de slechtziende TT van plezier. Tussen de middag help ik haar bij de maaltijd, want zij prikt op goed geluk vogelhapjes aan haar vork waar een mus voor zou bedanken. Ik voer haar een assorti van appelmoes, vlees en groente met een lepel. Ze is er maar wat blij mee, want wat er op haar bord ligt ziet ze niet en bovendien kost het haar allemaal te veel inspanning. Na het middagdutje doen we een tour de jour en zet ik haar voor het raam om naar de eekhoorntjes te kijken. Kijken is vooral vertellen, want ze neemt slechts lichte vlekken in het donker waar. De wandschemerlampjes met flakkerende kaarsen die in het vroege duister de woonkamer oplichten, ziet ze aan voor van tak naar tak klimmende kastanjebruine pluimstaarten. Het schouwspel maakt haar avond.

Nu heeft de lieverd, rustend onder een eeuwenoude eik, een tuintje op haar buik. De eekhoorntjes zullen haar vast geregeld bezoeken.

TROUWRINGEN

Met een beetje fantasie kun je alles leuk maken. Reclamefolders liggen achter het gordijn op de grond verstopt. Ik word erop opmerkzaam gemaakt door een bewoonster met loopdrang. Tijdens een ommetje door het park dacht ze op het natte asfalt een winnend lot uit de loterij te hebben gevonden. 'Wat zullen we doen met een miljoen?' zeiden we tegen elkaar. Moi: 'Naar Hawaii? Dan krijgen we een fleurige bloemenkrans om en een rieten rokje.' Nora: 'Ik blijf graag dichtbij huis. Een familiefeest lijkt me wel leuk, dan kun je ook mooie kleren aan. Warme kleren, want het is best fris.' Ze heeft gelijk: naar Hawaii wandelen is best 'n end. Even later heeft ze er verder over nagedacht: 'Wij zijn twee dezelfde. Zullen we altijd bij elkaar blijven?' Moi: 'We kunnen elkaar ook trouw beloven.' 

Ik vis de juweliersfolder uit de stapel die nu op tafel ligt. Onder grote hilariteit zoekt ze zonder pardon de duurste ringen met parels én diamanten uit. Met zin in een feestje gaan we door met het uitzoeken van de taart en de hapjes in de AH kerstfolder. De achtergrondliedjes die Nora meezingt, worden voor het orkest genoteerd. Wanneer de verzorgsters een kijkje komen nemen, pakt Nora me in de arm en zegt: 'Wij gaan trouwen.' De verzorgster zitten meteen in het toneelstukje: 'Nora, dan mogen wij toch bruidsmeisjes worden?' en 'Ik Ik Ik wil de sleep vasthouden'. De kok bombardeert zichzelf als ceremoniemeester. Nora is het stralend middelpunt. 

Bedtijd. De zuster die haar nachtpon onder het hoofdkussen vandaan pakt, vindt erin verpakt het uitgescheurde plaatje van gouden ringen met parels en diamanten uit de folder. Oei joei. Voor ik het weet, staan we voor het altaar.

Een Saar snapt wat nodig is!

PLUIMPJES

Welgemeende pluimpjes beuren iedereen op. Johans dag kun je niet beter afsluiten dan door hem te laten merken dat hij er ook op z'n oude dag nog toedoet. Na het dichtdoen van alle gordijnen (ook die niet dicht hoeven) steek ik mijn duim omhoog. A la Rijk de Gooijer in de Paturain reclame: 'Goed gedaan jochie.' Hij bijna verlegen draaiend en glunderend van oor tot oor: 'Is het echt goed zo? Ook die gebloemde?' Moi: 'Helemaal goed, trouwens meer dan je best kun je niet doen.' Johan gevat rijmend: 'Jawel, je best ... en de rest!'

Een Saar snapt wat nodig is!

MIJN NAAM IS

om privacy redenen is de naam gefingeerd

'Ze zien me niet staan. Ik voel me onzichtbaar', snottert Lia links en rechts theatraal de ogen uitwrijvend. Pesten of negeren is van alle leeftijden. Ook onder ouderen komt het voor. Bij dementerenden is dat vaak niet bewust. Het is meer uit onvermogen om (op de juiste manier) contact te leggen. Tijd om de Rummikub doos te voorschijn te halen. Zij: 'Dat spel ken ik niet.' Moi: 'Dat hoeft ook niet. We gaan de letters gebruiken om uw naam te leggen.' Wanneer mensen hun naam letterlijk zien, voelen ze dat ze bestaan. Lia legt na heel wat geschuif haar naam met de door mij geselecteerde letters. Wrijvend over de drie woorden: 'Dat ben ik. Dat is mijn naam.' Moi: 'Een beroemd filosoof zei ooit ....  Zij: 'Ik zie mijn naam, dus ik besta.' Ook goed.

Een Saar snapt wat nodig is!

WIJNWATER

Mies woont intern. In tijden van corona komt het helaas weleens voor dat bewoners verplicht op hun kamer moeten blijven. Mies wil niet op haar kamer blijven. 'Opgehokt' bonkt ze, zichzelf gekmakend, met de rollator tegen de deur. Ik kom haar bijstaan. Op doorvragen na 'waarom mag ik niet weg?' komt het hoge woord eruit: ze is bang alleen. Moi: 'Daarom ben ik er nu speciaal voor u. Samen zijn we niet alleen.' Dat palmt haar onmiddellijk in: 'Kom maar dichtbij me zitten.'

Door de kerstster in de vensterbank geraken we bij het thema kerst. Mies is van dezelfde lichting als mijn ouders. Haar kerstbeleving kan ik getrouw en gedetailleerd voor haar inkleuren, zij kopt in met vermakelijke persoonlijke anekdotes. In een avondvullende gedachtenwisseling gaat het genoeglijk en met veel lol van arrenslee tot sneeuwballen gooien (wat kon je uitgelaten zijn toen je jong was), van een gat in het hoofd tot nieuwe knieën, van een knikengeltje (dubbeltje) tot knielen op houten kerkbankjes met donkerbruine vilten leggers, van piek (opgetild worden door vader om de piek op de kerstboom te plaatsen) tot gekleurde kerstlampjes (zij bij de pinken: ik had reserve), van kerstmenu (ik denk dat ik me door iemand laat uitnodigen die goed kan koken) tot kleding, (het gappen van) chocoladekransjes met witte spikkels uit de kerstboom tot pasteitje met ragout, van kapper tot echt gouden oorbelhangers (het mag wat kosten in december), van pastoor tot orgelman, van hostie tot wij(n)water, van Heidschi Bumbeidschi [eigenlijk een wiegelied, maar iedereen kent het als kerstlied] vertolkt door Heintje tot Pasen; ook een christelijke traditie.

Ik zing regels uit Stille Nacht, White Christmas van Big Crosby en de herdertjes lagen bij nahahachte. Een plaagstootje richting mij: 'Ik ben nooit bij een zangkoor geweest. Jij ook niet hè. Hadden we echt moeten doen!' Ze slaat beide handen plat op haar bovenbenen van de schik. Uiteindelijk beschrijf ik de hele nachtmis voor haar. Zij: 'Ik ging al jaren niet meer naar de kerk, maar ik ben blij dat we nu geweest zijn. Het was zo (ze zoekt naar woorden) ... sfeervol, ook door al die bloemdecoraties. Ik voelde de liefde stromen. Misschien ga ik morgen (Tweede Kerstdag) nog wel een keer, er zit nog wel een dubbeltje in mijn beurs.'

Een Saar snapt wat nodig is!

OUDPAPIER

Opgeruimde kamer, opgeruimde geest. Door de rondslingerende tijdschriften op stapels te leggen, moeten Neels gedachten die woensdagavond alles weer op een rijtje krijgen. Althans dat was de bedoeling. Ik ga vast van start: goed voorbeeld, doet volgen. Neel blijkt daar helemaal geen zin in te hebben (ze wil gewoon naar huis), want al die roddelbladen interesseren haar niet. Ze kunnen wat haar betreft morgen (voor haar zaterdag) aan de straat gezet worden. Ik trek een lade open op zoek naar touw om het papier te bundelen. Zij: 'Er hoeft geen bindtouw om.' Ik kan net voorkomen dat ze een zware stapel wil oppakken. Zij: 'Weg ermee. Het ligt alleen maar in de weg.' Moi: 'Maar we kunnen er iemand anders toch blij mee maken?' Zij resoluut gebarend: 'Alles kan weg. Het zijn maar spullen. Ik zou alles, ALLES willen ruilen om naar huis te mogen gaan.' Dementie kan zo wreed zijn.

Een Saar snapt wat nodig is!

ONBEGREPEN

Iemand met dementie kan zich onbegrepen voelen, omdat de werkelijkheid niet strookt met de actualiteit. Verplaats jezelf in hun situatie en bedenk hoe jij zou willen dat er op je emotionele toestand gereageerd wordt. Ga bijvoorbeeld (een stukje mee) in hun beleving. Met hart, humor en fantasie kom je een heel eind.

Mensen met een haperend geheugen die niet meer thuis wonen, willen vaak naar huis. Toon begrip voor hun gevoel zonder zielig te doen: alles komt u vreemd voor, u voelt zich opgesloten/gevangen of eenzaam en verlaten, u heeft verdriet, heimwee, u bent bang alleen et cetera. Door het gevoel te benoemen én af te kaderen, geef je diegene de kans om kortdurend zwelgen toe te staan, maar bied je hem/haar ook een uitweg om zich er daarna over heen te zetten. 

Uit de serie: zoveel zorgen, zoveel hart&humor verhalen

BEPROEFD RECEPT

Wanneer ik tegen het middaguur aanwaai, ligt Bertha nog in bed. Ze weigert op te staan. Hier komt mijn ervaring met dementerenden goed van pas. Ik ga geen 'gevecht' met haar aan. In plaats daarvan plaats ik in het midden van de geordende slaapkamer mijn dichtgeritste knaloranje handtas. Mijn vest drapeer ik slordig over een stoel die dienst doet als dressboy. Twee dingen die volledig uit de toon vallen.

Ik verlaat de kamer en wacht op de overloop af. Een warhoofd kan niet tegen rommel. Na enkele minuten wint haar nieuwsgierigheid en/of de dementie het van haar. Door de kier van de deur kan ik me verkneukelen: dit foefje is zo doorzichtig en toch werkt het altijd. Het mooiste van alles: Bertha is vrijwillig en vooral zonder commotie opgestaan. Ik loop de slaapkamer binnen. Zodat ze zich niet betrapt voelt, We gaan meteen over tot de fijne ochtendroutine van wassen en aankleden, zodat Bertha zich a) niet betrapt voelt en b) niet terug naar bed gaat.

Een Saar snapt wat nodig is!

DORUS HANDSCHOENEN

Haar dochter heeft de gewatteerde jas van haar broze moeder uit de mottenballen gehaald. De nieuw aangeschafte mintkleurige sjaal en muts liggen erbij klaar in het halletje bij de voordeur. Wanten zie ik in de gauwigheid niet. In de vrieskou scheppen we een luchtje rond het huis. Vrij snel zie ik haar benige vingers blauw worden, ondanks dat ze ze in haar binnenzak houdt. Ik leen haar de mijne, vingertopvrije. Ik verwacht dat ze de 'kapotte' handschoenen zal afwijzen, maar mevrouw joelt: 'Hé, dat benne Dorushandschoenen.' Dorus' liedje van de 'twee motten' mag hier uiteraard niet ontbreken.

Een Saar snapt wat nodig is!

DE HOTELVARIANT

Het is haar eerste nacht van huis. De familie heeft haar aan ons toevertrouwd. Het begrip 'een mooie oude dag in een verzorgingstehuis' ziet de persoon in kwestie (nog) niet zitten. Ik kan het niet over mijn hart krijgen om haar in te lichten over 'voor altijd'. Probeer het je maar eens voor te stellen: een onbekende omgeving, vreemde mensen en het wordt nooit meer zoals het was, met de nadruk op: nooit. 

Vanwege haar instabiele stemming en mogelijk daaruit voortvloeiende hysterische scenes kies ik vandaag nog voor 'de hotelvariant'. 'Tijdelijk' verzacht de grote stap en de hotelvariant brengt een geluksgevoel.  'Alsof u een prijs in de loterij heeft gewonnen', antwoord ik op de met veel afschuw uitgesproken vraag of ze HIER?! moet blijven. Nadat ze eens goed heeft rondgekeken, troon ik haar nogmaals de kamer rond. Ik beschrijf de luxe decodetails en verwenvoorzieningen. Zij: 'Dit is een eenpersoonsbed. Daar kunnen we niet met zijn tweeën in liggen.' Ze strijkt met haar hand over het dekbed. Ik zie haar denken: wel een luxueus dekbed.

Het was een lange emotionele dag en mevrouw klaagt over hoofdpijn. Moi: Zal ik u een hoofdmassage geven?' Ze mort in haar relaxfauteuil. Ik begin voorzichtig, totdat de vermoeidheid een volledige massage toestaat. Na tien minuten wil ik weten wat ze ervan vindt. Zij gelukzalig: 'Ik mag zeker niet vragen om meer? 'Moi: 'U heeft all inclusive. Ik kan net zolang doorgaan als u wilt.' Zij, nog lichtjes tegenstribbelend: 'Eerst zien, dan geloven. Morgen krijg ik vast de rekening.' Ik verzeker haar dat alles is betaald. Ze gaat er eens goed voor zitten en wijst een plekje op haar hoofd aan: 'Vooral hier vind ik erg fijn.' Na een kwartiertje dut ze tevreden in.

Een Saar snapt wat nodig is!

EERHERSTEL

Aan de muur hangt een levensgroot portret van een man die in de bloei van zijn leven door een auto-ongeluk uit het leven is gerukt. 'Dat is een mooie man', wijs ik. Mevrouw bot: 'Van mij mag je dat schilderij van de muur halen. Ik heb nooit wat aan hem gehad.' Die mededeling laat me even slikken, want volgens de kinderen was hij een fantastische vader. Hoe triest voor de nagedachtenis ook, het is onbedoeld geestig door mevrouws manier van doen. Ze maakt het nog gortiger door er kneuterig aan toevoegend: 'Hij was er nooit en nu komt hij ook niet op bezoek.' Ben je verkeersslachtoffer, word je door dementie daarbovenop postuum bestempeld als erbarmelijke echtgenoot. Dat vraagt (bij een gunstige gelegenheid) om eerherstel.

Uit de serie: zoveel zorgen, zoveel hart&humor verhalen

GROUNDHOG DAY

Haar man verzorgde haar jaren liefdevol. Een dag nadat hij overleed werd zijn hulpbehoevende echtgenote uit huis geplaatst. Ondanks dat mevrouw nu al anderhalf jaar ergens verzorgd woont, is elke nieuwe dag voor haar groundhog day*

Ik draag een donkerblauw jurkje. Bij mijn binnenkomst zucht mevrouw: 'Ik sta ook op zwart.' Moi haar hartelijk in de arm nemend: 'Dan gaan we eens wat kleur in ons leven brengen.' In de eerste de beste relaxfauteuil op weg naar haar kamer ploft ze neer: 'Ik wil naar mijn man. Naar huis.' Telkens weer dezelfde smeekbede, telkens weer hetzelfde verdriet. Vanwege de gewenning kan de verzorging niet anders dan eerlijk zijn, anders ontstaat er geen acceptatie en blijft de onrust duren: haar man is overleden en ze woont nu hier. 

Op de momenten dat mevrouw moe is, mist ze de geborgenheid van haar gezin, haar vertrouwde omgeving. Ik gooi het over een andere boeg en beschrijf haar emotie. Ze neemt de tijd om haar gevoelens te verwerken. Zij, al iets toegevend: 'Dus ik KAN niet naar huis?' Moi met omfloerste stem: 'We kunnen een beetje naar huis.' Ik bied haar opnieuw mijn arm aan en zij haakt hoopvol in. We wandelen vlot naar haar kamer waar de eigen meubels haar bekend voorkomen. Samen kuieren we langs het gezellige zitje, het bed, en de kast met parafernalia. Het glas van het zilveren lijstje met een foto van haar man zit onder de afdrukken van kusjes. Ik pak het op en toon de foto. Zij verrast: 'Dat is 'm. Hé, hij is hier. Je bent mijn reddende engel.' Samen kijken we in het familiealbum dat vol staat met vrolijke zwartwitkiekjes van haar kinderen. Ze raakt niet uitverteld. 

* In de film Groundhog day moet een chagrijnige weerman met tegenzin in een afgelegen gehucht een reportage maken. Daar belandt hij vervolgens in een tijdlus en wordt elke morgen op diezelfde dag opnieuw wakker.

Een Saar snapt wat nodig is!

DE HIK

  ik heb de hik 

  ik heb de pik 

ik geef 'm aan een anderman 

die 'm goed verdragen kan

Els heeft de hik. 'Dat heb ik vaker sinds ik een oud besje ben. Best vervelend', geeft ze aan. 'Water drinken doe ik niet, want dan ben ik bang dat ik me verslik. Mijn adem inhouden vind ik doodeng (het zou zo maar je laatste ademteug kunnen zijn) en het versje opzeggen helpt niet. Moi: 'Doe uw armen eens omhoog.' Zij strekt haar armen zo ver als ze kan ik de lucht en roept tot mijn verbazing: 'Hoera!' omdat ze de beweging daarmee associeert. Ze haalt opgelucht adem. Blij verwonderd: 'De hik is weg.' Moi: 'Hoera!' Zij echt verbaasd: Dat hoera! helpt, had ik jaren eerder moeten weten.'

Een Saar snapt wat nodig is!

NAMEN NOEMEN

Mevrouw kijkt me voor de zoveelste keer in de ogen:  'Wat is jouw naam? Ik noem mijn naam. Zij: 'Ik vind MIJN naam mooier.' Ze noemt olijk haar naam. Moi vol schik: 'Dat is inderdaad een bijzonder mooie naam. Ik zou best willen ruilen.' Zij zonder pardon: 'Daar doe ik niet aan.' Moi: U was vroeg wakker vanmorgen.' Zij knipogend: 'Zo is het.'

Een Saar snapt wat nodig is!

TOMPOUCE

De beweeglijke Nellie is een speels poesje dat overdag schildert; niet met kwast en verf, maar door rusteloze benen. Ze heeft de aandachtsspanne van een goudvis. Voortdurend hinkt ze op twee gedachten: waar is de uitgang van het labyrint waarin ze zich bevindt en hoe komt ze thuis. Borduren of breien (yoga voor het brein) is niets voor de 89-jarige. Omdat ze zelf niet tot rust kan komen, moet je bij wijlen de pauzeknop bij haar indrukken. Met koffie en een stuk pruimenvlaai met dik de slagroom erop, wordt ze aan tafel gelokt. 

Op tafel ligt ter afleiding een dominospel klaar: gele rechthoekige kartonnen kaartjes met voorop in roze sprookjesfiguren. Nellie speelt met het gebaksvorkje in de slagroom. Ze neemt een hapje en wil opstaan. Met een plagerig 'uh' en staccato 'uhbuhdebuh' houd ik haar op de stoel. Als ze gaat wippen, zet ik 'op een grote paddestoel rood met witte stippen, zit kabouter Spillebeen heen en weer te wippen' in. Ze laat het vorkje los om mee te zingen met een van haar favoriete liedjes. 

Ondertussen ben ik onverstoorbaar doorgegaan met kaartjes leggen. Wanneer de gele achterkanten de boventoon voeren, pakt ze er een. Voordat ik er erg in heb, smeert ze met een vinger slagroom op een kaartje. Zij: 'Crème sneetjes zijn ook lekker.' De gelijkenis met een tompouce valt me nu pas op. Nellie gaat vol met haar vingers in de slagroom en metselt grote klodders tussen twee kaartjes. Ik zou er wat van kunnen zeggen, maar mevrouw is zo blij als een kleuter in de zandbak dat ik haar lekker laat aanmodderen. Met een doekje zijn haar handen en de ondergekliederde tafel zo weer schoon en niemand zal twee bekladderde dominokaartjes missen. Het mooiste van alles: mevrouw heeft ongemerkt ruim drie kwartier op haar zitvlak doorgebracht.

Uit de serie: zoveel zorgen, zoveel hart&humor verhalen

KOFFIETIJD

Dries en het kookeiland zijn onafscheidelijk. Met de theedoek over de schouder managet de best nog jonge vent vanachter de toog het hele zaakje. Althans in zijn beleving dan. Wanneer ik zou moeten gokken zou ik wedden dat de dravende Dries voor zijn dementie in het leger diende. Ik zie 'm zo voor me: druk in de weer in de mess met de pollepel roerend in de moderne variant op rats, kuch en bonen of anders toch minstens achter de tapkast drankjes, loempia's en kroketten serverend, grappend en grollend met kameraden, maar ook de tijd nemend voor een arm om iemands stoere schouder. 

De drukke baas is routineus, punctueel en joviaal. Wanneer zijn corvee van koffiezetten, het aanrecht met een pink duizenddingendoekje blinkend schoon en droog wrijven en het servies in de toegankelijke keukenkastjes strak in het gelid houden erop zit, begeeft hij zich voldaan naar de vestibule om zijn jekkert aan te trekken. Op het thuiskantoor meldt hij zich af bij zijn thuiswerkende partner. Met zo'n man van stavast kun je alleen maar blij zijn. Nog wel. 

Uit de serie: zoveel zorgen, zoveel hart&humor verhalen

VAKANTIEWERK

Na haar hele leven als typiste op kantoor te hebben gewerkt, woont de vrijgezellige mevrouw nu beschermd. Het is avond. Mevrouw blijft vragen of ze naar huis mag. Un peu de sneu, want ze heeft geen eigen woning meer. Als aangegeven wordt dat mevrouw niet naar huis kan, vraagt ze: 'Mag ik dan een snipperdag?' Moi in de rol van welwillende personeelsmedewerker: 'Dat kan zeker.' Spijtig hoofdschuddend: 'Alleen ... kan dat morgen pas. Dat moet aangevraagd worden.' Dat begrijpt ze: 'De baas moet het goedkeuren.' Moi, de deur op een kier zettend: 'Precies. Als we toch gaan aanvragen, wilt u dan wellicht meer dagen? U heeft zo hard gewerkt.' Daar heeft ze wel oren naar: 'Dan wil ik op vakantie.' 'Moi: 'Leuk! Waar zou u naar toe willen?' Mevrouw: 'Naar Italië, naar Ventimiglia.' Ze spreekt het fonetisch uit zoals haar generatie dat in de jaren zestig deed. Onze conversatie kabbelt voort over kennissen met dezelfde vakantiebestemming. 

Als je nooit meer naar huis kunt terugkeren is elk prettig vooruitzicht meegenomen. We blijven bij het onderwerp omdat mevrouw un po in vreugdige vakantiestemming verkeert en bedtijd zich zo aandient. Moi: 'Wat wilt u meenemen?' Langzaam som ik kofferwaardige spullen voor een strandvakantie op. Zij overal ja op knikkend en aanvullend: 'En iets tegen de muggen, want bij het meer steekt het ervan.' Haar linkerhand wuift een denkbeeldige muggenwolk weg. Lol. Moi intussen met pen en papier in mijn handen: 'Staat genoteerd.' Het laatste wat in de blauw geruite koffer gaat zijn sloffen en pyjama. Het signaal voor de ingeseinde broeder om mevrouw om te kleden voor de nacht. Ze droomt vast van zon, zee en zand.

Uit de serie: zoveel zorgen, zoveel hart&humor verhalen

MEIDENMIDDAG

Haar enige nichtje is 's middags op bezoek geweest. Tante hinkelt moeiteloos tussen heden en verleden. Zoals gewoonlijk wil ze na het avondeten naar huis: 'Va zal wel denken wat is ze laat.' Ik zet haar nichtje in om haar te overtuigen te blijven. Dat doe ik bewust in stapjes, omdat blijven logeren haar du moment zou overvallen. Moi: 'Floor heeft doorgegeven dat u later komt. We doen nu eerst uw nagels, want zo kunt u echt niet de deur uit.' Ik toon haar de afgebladderde nagellak op haar vingers. Tante: 'Ik loop er inderdaad altijd verzorgd bij. Doe eerst maar dan.'

Tante krijgt een kussen op schoot met daaroverheen een handdoek. De flesjes nagellak worden uitgestald. Om de wellnessbehandeling te stretchen tot bedtijd zoeken we eerst weloverwogen de kleur uit. Ze kiest mokka. De felrode nagellak is lastig te verwijderen, maar met echte aceton lukt het. Ik maak de nagels schoon en duw de nagelriemen terug met een bokkenpootje. Door een brede streep in het midden te lakken, lijken de nagels langer. Tante haar lange nagels bewonderend: 'Op mijn werk zullen ze wel weer zeggen: zij weer.' Moi: 'Er komt nog een satijnen laag over voor de glans en de hardheid.' Tante: 'Tijdens huishoudelijke klusjes draag ik altijd handschoenen, dus dat blijft zo wel zitten.' Moi: U heeft geboekt voor de hele behandeling, dus die krijgt u ook inclusief massage.' Zij in haar nopjes. 

Wanneer ik met het weekblad Libelle wapper om de droogtijd te verkorten, brengt haar dat naar vroeger. Tante: 'Gezellig hè, op zondagmiddagen tutten volgens de laatste mode.' Zij babbelt honderduit over 'onze gezamenlijke vriendinnen', ik hoef slechts af en toe te bevestigen en aan te vullen en koffie te halen. Zij: 'Ach nu heb ik niets lekkers voor erbij.' Ik schuif het boterhambordje met een snee krentenbrood dat ze tijdens het avondeten niet had genuttigd, naast haar mok. Ze biedt mij de helft aan. Ik wrijf over mijn buik dat ik al vol zit: 'Dat lust u best alleen op.' Het gaat erin als koek. 

Tijdens de handmassage heeft tante geregeld heldere momenten waarin ze actuele vragen stelt. Wanneer er een crèmeklodder uit de bijna lege tube plopt, komt ze niet meer bij van het lachen: 'Het landde bijna op je gezicht. Haha. Doe nog eens.' Ik rol de tube op. Zij: 'Hihihi, dat lukt je geen tweede keer, de lucht is er nu uit.' Er volgen nog talloze grapjes en ze blijft opvallend vrolijk. Een half uur voor bedtijd geeft ze aan dat ze scheel kijkt van moeheid. Ik draai de lichtbron op halve sterkte en leg een plaid over haar heen. Zij, me vragend aankijkend: 'Ik denk dat hier blijf. Ik ben zo moe. Kan dat?' Moi: 'Dat vinden we heel gezellig.' Tante met de ogen dicht tegen zichzelf prevelend: 'Fijn. Binnenkort ga ik toch voorgoed naar va toe.'

Uit de serie: zoveel zorgen, zoveel hart&humor verhalen

POWERNAP

Het ranke engeltje-soms-een-bengeltje wil naar huis. Het is moeilijk te verteren wanneer alzheimer je ervan overtuigd dat mensen tegen je liegen als ze beweren dat je familie overleden is en je thuis al jaren niet meer bestaat. Mevrouw chauffeurt de rollator door verlaten vertrekken. Ze heeft geen rust in haar donder. Om vat op haar te krijgen, navigeer ik haar verbaal en non-verbaal. Wanneer ze mijn aanwijzingen na een rondje accepteert, weet ik dat haar brein bereikbaar is. 

Terug op haar kamer komen de meubels haar bekend voor. Lichtjes opstandig: 'Waarom staan die hier? Daar heb ik geen toestemming voor gegeven.' Ik laat haar betijen. Aan haar hele wezen zie ik dat ze moe is. Ze geeft weer aan dat ze naar huis wil. Ik blijf directief handelen en gebaar haar in haar crapaudje plaats te nemen. Moet ik haar de kille waarheid mededelen of ombuigen naar een acceptabele variant (morgen), kies ik net als menige dochter voor het argument 'als verbouwen/behangen/schilderen klaar is,' of geef ik aan dat haar familie in de hemel is opgenomen? Ditmaal kies ik een softe 'hemel' optie omdat afleiden geen soelaas biedt. 

De eigen meubels en spullen hebben een heilzame werking, mevrouw zucht een keer diep en accepteert de situatie gelaten. Zachtjes zing ik slaapverwekkende slaapliedjes voor haar. Bij de regel 'daarbuiten loopt een schaap' verkeert ze al in dromenland.* Ik ga door met de refreinen van onder andere Ich bau dir ein Schloss en In d'n hiemel. Ik gun haar de powernap van tien minuten. Wanneer ze daarna haar ogen opent, zeg ik vrolijk: 'Goedemorgen'. Zij monter: 'Ik heb gedroomd dat ik kon vliegen.' 

Uit de serie: zoveel zorgen, zoveel hart&humor verhalen