zondag 31 mei 2020

JARIGE JETJES

kaart: Blond Amsterdam

Ik kom binnen met een mondkapje en een blinkend groen feesthoedje op, want er zijn twee jarigen: Josje en de Witte Dame. Er is dubbel vlaai (verse aardbeien, Spaanse abrikozen, en kersen) het lievelingseten van de Witte Dame (Deense rundvleessoep, zuurkool met spekjes en karamelpudding), 's middags een verjaardagsthemaspel, het opnemen van de welkom-thuis-video en speciaal voor Josje ochtendgymnastiek. Moi, Grietje, JJ, Tante Leen, de Witte Dame, Josje, TT, ons Door maken de spieren los met oefeningen op muziek en onze geest door stoelyoga.  Ons Door slooft zich natuurlijk weer enorm uit. Buuf moest verstek laten gaan, ze was nog te doezelig. 

De deurbel gaat om de haverklap en er is geregeld raamvisite. Dat maakt de bewoners onrustig merken we. Dat houdt in dat er extra individuele aandacht nodig is. Voor het hele team is het een draf- en renbaan. Buiten is het 24 graden, maar Ciska en Mutti willen een vestje. Rocky is haar aansteker kwijt. Zuster B. schiet te hulp. De aan de rolstoel gekluisterde Tante Leen voelt zich zo goed dat ze aan de wandel wil, maar daar heeft ze de (spier)kracht niet meer voor. We lossen het op met een tour du jourZij blij: 'Zo kom je nog eens ergens. 'Moi: 'En luxe gereden.' Zij: 'Zo is het maar net.' Mijnheer Demijne is elke vijf minuten zijn ontfutselde mobiel kwijt: 'Echt waar, net lag hij nog op de schoorsteenmantel.' Pauze: wasda? Pluspunt is dat onze enige echte huiskapster de dames weer in de kortere krullen zet en de heren een zomercoupe knipt. Als je haar goed zit, voel je je weer mens. De Nederlandstalige afspeellijst staat op als Ciska de huiskamer wordt binnengereden. Johnny Hoes zingt heel toevallig: 'Oh, wat ben je mooi.' Ze lacht mooi, ze is mooi. Toch wil ze bij de volgende kapbeurt net zo'n krulletjes als haar vrouwelijke huisgenoten. JJ heeft weer huiswerk voor me (een zingende Belgische BRT presentator), maar het antwoord weet ik uit mijn blote bolletje: Louis Neefs. Wanneer de borden voor het middagmaal uit de kast worden gehaald is de ontbijttafel pas net ontruimd. De kokkin heeft zich behoorlijk uitgesloofd. Een dankwoord is van toepassing. Tijdens het voorbidden - met dank aan  souffleuse: 't Maggimaedje - maskeert mijn mondkapje de overige hiaten in het Onze Vader. 

vrijdag 29 mei 2020

BIJSPIJKEREN


Omdat het in de huiskamer best benauwd is en de kapel bezet, korten we de gym in tot een half uur en vullen we de resterende tijd met stoelyoga voor senioren. Tijdens mijn pauze timmeren de Witte Dame en ik op het bordes lustig aan het uithangbord van ons koor 'de Vrolijke Nood'. Je bent nooit te oud om bij te spijkeren. Het koffierondje wordt 10 minuten vooruitgeschoven, maar het bord krijgen we klaar: zaterdag kunnen we het spijkerpatroon met haakgaren gaan bespannen. 

Wanneer iedereen is voorzien  van een warm of koud drankje, is het hup hup de stoelen, drumstokjes, ontsmettingsmiddel en muziekapparatuur in de schaduw klaarzetten voor de drumsessie. Floris, de Witte Dame, Sjimmie, Mijnheer Demijne, JJ, Ciska geven zich na mijn drumsolo op. Dat komt precies uit: iedereen krijgt zijn eigen van een verschillend kleurtje op de kopse kant voorziene stokjes. Het kijkpubliek bestaat uit: Grietje, ons Door, Mutti ('Workshop. 'Wat is dat voor een nieuwerwets woord?!) en Tante Poes die niet mee kan doen vanwege een ontstoken teen, waarop Grietje ons trakteert (schoen uit, kousenvoetjes uit) op een knoeper van een eksteroog.  Ik toon de video a fit plan 'Forever Fit' drum to let's twist again Senior Fitness, zodat de deelnemers beter begrijpen wat de bedoeling is. Ik leg de lat speciaal hoog, want er is nogal een niveauverschil tussen de bewoners. Floris heeft vaker gedrumd dat zie je zo.



Rocky wiens muziekiconen Mink DeVille (ook tweemaal live bij een concert aanwezig, net als zij), Jimi Hendrix, Pink Floyd en U2 zijn: 'Chubby Checker. Dat komt al meer in mijn buurt. Moi: 'Geen Oh Heideroosje voor u?' Ze zingt het refrein. Moi: 'I'm impressed. Maar ik begrijp dat u dan liever De Heideroosjes uit de nineties hoort dan Oh Heideroosje uit de fifties. Zij grinnikend: 'Liever wel.' Moi: 'Ik zal speciaal voor u een Spotifylijstje maken: Zorghuis Rocks. Dat waardeert ze. Ik laat mijn geheugen bijspijkeren: het scheelt dat mijn broer (dj) van de zelfde lichting is; ze delen zelfs het sterrenbeeld Steenbok.  Zo voegen we onder andere de Rolling Stones, David Bowie en Janis Joplin toe. Moi: 'Wel met overgangsnummers, anders zitten de bewoners meteen met de handen tegen de oren.' Ze kan er hartelijk om lachen en overhandigt me de aansteker voor een gezellig pafje. Uche uche.

MET BALLEN


De bewoners zitten vol verwachting aan tafel voor het middagmaal. Flauwekul tijdens het uitserveren van de soep. 'Wilt u een hartig kopje kippensoep?' vraag ik. Het vaakst gegeven antwoord op soep is: 'Een half kopje is genoeg.' Waarop ik dan weer motiverend commentaar geef om ze toch aan een volle kop (vocht) te krijgen. Van Grietje die niet zo'n vleeseter is, krijg ik te horen: 'Is het  bouillon of zit er ook vlees in?' Moi: 'Ik kan de kippensoep opscheppen als heldere bouillon of met ballen.' Thoornaar, de man van de meest gevatte one-liners: 'Dan is het geen kippensoep, maar hanensoep!' Zo leuk! Bij de volgende eter leen ik het schijnbaar belegen, maar mij onbekende, mopje: 'Wilt u kippensoep of hanensoep?' Mutti sputterend: 'Nog nooit van gehoord. Dat hoef ik niet.' Moi: 'U lust vast een kopje kippensoep. Maar ... weet u eigenlijk het verschil tussen kippen- en hanensoep?' Ze trekt een pff-gezicht. Ik leg het uit. De pittige mutti, toegeeflijk het kopje aanreikend: 'Dan doe maar een klein beetje hanensoep.' Thoornaar lacht en wijst: 'Die mevrouw heeft ballen!'



vrijdag 22 mei 2020

EEN MARKANTE MAN

een gedeelte van de rouwpost

Het Zorghuis waar Pappi de laatste vier jaar van zijn leven heeft doorgebracht, voelt vertrouwd. Iedereen verwacht dat het moeilijk voor me is, maar omringd te zijn door zijn huisgenoten en lieve verzorgsters die hem van nabij hebben meegemaakt en hem een warm hart toedragen, geeft me juist rust. Dat 'zijn' kamer nu bezet is door een intern verhuisde bewoonster deert me niet: diegene die ik liefhad zit er niet meer in. Zelf neem ik niet het initiatief om het over hem te hebben sinds hij gestorven is, maar er is geregeld iemand die aan hem memoreert. De beloofde zon blijft uit. Door het dichte wolkendek is het drukkend. Mini-me moet nu vragen hoe het weer zich verhoudt. Zij: 'Toen de tuinman er nog was, wist ik wanneer het wel of geen windvrij buitenzitweer was.' Leuk hoe bewoners en ook verzorgsters Pappi aanhalen: iedereen heeft eigen mooie herinneringen. Tante Poes: 'We trokken ons allemaal op aan je vader zijn zelfredzaamheid. Nu hij er niet meer is, zijn we allemaal sullen.' 'Kom kom', is mijn verweer. 'Ja', beamen ook andere dames, 'Je vader was een voorbeeld hoe je ook waardig oud kunt zijn.' 

Nogal wat reacties van: 'Jouw vader gestorven? Ik dacht dat hij, zo'n statige man, er altijd zou zijn.' Alsof hij het eeuwlige leven had. I wish. Digitale berichtjes en condoleancekaarten - en bijgestopte handgeschreven briefjes - bevatten lieve en leuke persoonlijke herinneringen. 'Hij was een markante man' hoor en lees ik vaak. Sjimmie vraagt of Pappi zich zo bij ons voegt: 'Is hij nog in de tuin?' Ik krijg het niet over mijn hart om de toch al sentimentele bewoner (weer) de harde waarheid te vertellen. Wat ik wel geantwoord heb, is verloren gegaan. Ergens brandt een lichtje. Sjimmie klopt met zijn hand op de zitting van de lege stoel naast hem: 'Kom gezellig bij mij zitten, dan mag je me Skippy noemen.' Zo empathisch. Ik klap even dicht (Skip is de naam van mijn overleden hondenlieveling; hoe Sjimmie aan zijn naam komt?) adem diep in en herstel: ik ben hier voor de joeks. Tante Leen wiegt uitnodigend mee met haar favoriete polka's vertolkt door de Kermisklanten. Ze kijkt me lief aan. Ik zet het geluid harder en haak in.

GEBIT


Tijdens mijn dienst heb ik altijd (extra) handschoenen op zak voor de grootste horror: een gebitsprothese zonder mond eromheen. TT's rug hangt schever en schever in haar slaap. Haar mond zakt steeds verder open. Het ieniemieniemensje is zo relaxed dat haar ondergebit, kantje boord,  over haar onderlip glibbert. Roetsj gaat het gebitje naar beneden over haar bloesje en rok, om uiteindelijk tussen haar voeten op de grond te belanden. Eerst stel ik haar tanden veilig voordat ze erop stapt. Dan wek ik haar voorzichtig, zodat ze weer rechtop gaat zitten voordat ze rugpijn krijgt. Slaperig kijkt ze me door haar oogharen aan. Moi: 'Wilt u koffie?' Nog doezelig van het hazenslaapje wil ze 'koffie met een zoetje, alstublieft' zeggen. Dat komt er door het ontbreken van het ondergebit onverstaanbaar uit. Ze voelt aan haar kaak en in haar mond. Een daverende lach: 'Ik heb geen tanden. Zijn ze weer uit mijn mond gegleden?' Moi: 'Ja, ik heb ze al gered.' De tanden lijkt meer op een kindergebitje. Best schattig op een bepaalde manier. Ze wil het aanpakken, maar ik ga het eerst onder de kraan afspoelen. Als ik terugkom met het gebit in een servet, lacht ze nog steeds om het voorval. Wat zij er zo grappig aan vindt? TT met glinsterende oogjes: 'De tanden gingen van de glijbaan. Kinderpret.' Uiteraard heb ik de handschoenen die ik al droeg met het uitserveren van koffie, thee, limonade en koekjes vervangen door een schoon paar. Dat zeg ik niet tegen de eerstvolgende koffieklant. Ik wrijf overdreven in mijn handen (dat varkentje zullen we wel even wassen): 'Wat wilt u drinken?' Grote ogen vol ongeloof en afgrijzen bij ons Door. Moi grinnikend: 'Ik heb nieuwe schone handschoenen aan hoor.' Opluchting en een beetgenomen lachje: 'Ik dacht al.'

woensdag 20 mei 2020

HEMELVAART


tijdens onze 'communiecatie' toon ik mijn kanten handschoentjes van vroeger

't Maggimaedje laat de nagels doen en Grietje en Buuf wandelen in de tuin. Floris, Mutti, Mijnheer Demijne, Tante Leen, Sjimmie, de Witte Dame, Tante Poes, JJ, de Thoornaars -  en ook Haas; al zal hij dat niet toegeven - zijn te porren voor deze uitgeklede versie, maar niet minder enerverende en gezellige versie van het Rad van Fortuin. Pappi's board doet perfect dienst als krijtbord. Thema: meimaand, katholieke feestdagen en Hemelvaart in het bijzonder. De woordenschat blijkt nog best lastig te raden: Hemelvaart, opstanding, tongentaal, Pinksteren, apostelen, processie, communicantje, kermisvlaai en rozenkrans. JJ en de Witte Dame dragen beide woorden aan omdat ze het zonde vinden wanneer het spel eindigt: meibloempje, pinksterbruidjes, schuldgevoel en peni ... tentie waar ik boetedoening van maak, omdat Floris (trots met de oorkonde van WA in zijn handen) te dartel is.  Als JJ haar eigen woord niet raadt, krijgen we allemaal de slappe lach. Idem dito als men twee keer hetzelfde woord achter elkaar moet raden en dat het de tweede keer net zo moeilijk blijkt. Tante Leen noemt telkens de Z en de X, Sjimmie gokt steevast op de K en de B. Hilariteit alom als dubbel D in combinatie met de R van Roxy (060606) wordt genoemd en Tante Poes tegelijkertijd raamvisite krijgt. Het is geen wedstrijd, maar een gezamenlijke speurtocht naar letters en woorden. Tijdens woordenschat worden smakelijke anekdotes opgevist over communiejurkjes, hosties, misdienaars en praten we over de betekenis van bijvoorbeeld Pasen, Hemelvaart en Pinksteren. We sluiten een zalige familiemiddag (want zo voelt het groepje) af met de meezinger voor de hele huiskamer: In  d'n hiemel van Beppie Kraft. Mijnheer pastoor kan trots op ons zijn.

woensdag 13 mei 2020

FEESTJE


De twee weken  in eenzame quarantaine zitten erop. Ciska heeft wel een feestje verdiend. In de huiskamer hangt een welkomstbord voor haar. John Woodhouse bespeelt zijn accordeon tijdens het optrommelen van de koorleden. Tante Leen deint mee: ‘Mooi.’ Bardotje schrikt wakker en geeft haar mooiste glimlach ten beste: 'Wat geweldig dat je me hiermee wekt. Zo attent, dit nummer is heel speciaal voor mij.’ Het is toeval, maar bonuspunten zijn altijd meegenomen. Iedereen haakt aan; er is zelfs te weinig bladmuziek. Als de slechtzienden hun noten afstaan, hebben we net genoeg. De Frêle Freule heeft moeë handen, maar ze geniet van de muziek.

De koorrepetitie wordt een feestje voor Ciska. Zij mag als eerste plaatjes aanvragen. Ciska: ‘Oh, daar hoef ik niet over na te denken: Danny de Munk met Ik voel me zo verdomd alleen. Dat heeft de afgelopen twee weken wat door mijn hoofd gespookt.’ Hartstochtelijk gooit ze de hele tekst eruit. Nu vooruitkijken. 'Wat heeft u voor plannen?' vraag ik. Zij: 'Breien, daar heb ik zo naar verlangd. De afgelopen tijd is dat er niet van gekomen.'

JJ neemt het voortouw bij het voorstelrondje en heeft nog meer verzoekjes: 'Of ik bij haar op visite wil komen als ze beneden ingetrokken is. De afspraak staat. De Witte Dame, JJ en Grietje zetten een postuum eerbetoon voor Roosje in: Rot sind die Rosen. Traditioneel galmt Grietje een regel eerder dan de zanger. Buuf wiegt. Josje pendelt tussen de lange tafel en haar luie stoel. 't Maggimaedje dirigeer ik tijdens bronsgroen eikenhout. Ze zingt eerbiedig en met de borst vooruit mee. Dansend door de huiskamer doet ons Door een voetendansje met me mee. 'Mooie muziek', vindt ook zij. TT wil een kappersafspraak worden. Ik verzeker dat haar haar nog goed zit. Ze pint me vast op zaterdag. Elsfiederelsje zingt met oplichtende ogen mee met de Duitse schlagers uit de seventies. Mutti bladert door de muziek en krast alles uit het blote hoofd mee. Floris zwiert met zijn armen en lalaat. Sjimmie, een geboren vleier, vraagt plaatjes aan: Delilah, Marina, Ramona, Rosamunde. Hij tegen mij met een kushandje: 'Voor jou, omdat ik je graag mag.' Moi: 'Een mooie ben jij. Allemaal liedjes over andere meisjes.' Haas houdt niet van muziek. Zie ik daar een voetje tappen? Tante Poes is verdrietig om pappi en ze mist haar familie. De muziek gaat het laatste kwartier wat zachter. Zo kan iedereen gezellig nakletsen en heb ik tijd voor een broodnodige oppepper met Tante Poes privé. Pas als iedereen minstens een glimlach op zijn of haar gezicht heeft, vertrek ik naar huis.

maandag 11 mei 2020

TOUR DU JOUR


Tante Leen wordt naar de wc gerold. Net als vroeger in de klas gaan er meerdere vingers tegelijk de lucht in, nadat er eentje het voortouw neemt. Omdat het allemaal rolstoelers zijn die geholpen moeten worden, ontstaat er een file. Om het wachten te veraangenamen, ga ik met diegenen die het dringendst moeten op excursie. Een exclusieve rondleiding met vele bezienswaardigheden. TT wordt door haar 'gids' door de zaal geloodst: 'Als u links kijkt, ziet u rechts niets.' Alles wat aan de muur hangt is van het 'museum', meubelstukken worden bezichtigd en  bekende gezichten zijn celebrities die we om een handtekening vragen. 'Wuif maar,' push ik TT. Zij lachend: 'Ik ben de koningin niet.' Giechelend wuift ze toch en de beroemdheden zwaaien terug en maken een praatje. TT: 'Vroeger vond ik een koetsje zo sjiek.' We gaan hop paardje hop in galop naar het toilet. 

De Frêle Freule is de volgende dagjesmens op sightseeing. Zo ziet ze de huiskamer ook eens vanuit een ander oogpunt. We nemen de toeristische route langs de grote ramen. De Frêle Freule: 'Wat geweldig dat park. Hier ben ik nog nooit geweest.  Wat een uitzicht!' We bespreken de bloemetjes en de bomen en ik 'spot' een eekhoorn en een denkbeeldige tweede. Zij: 'Zal ik voor hen dirigeren? Dat vinden ze vast leuk.' Moi: 'Kijk, ze staan al te juichen.' Opgetogen speelt ze een half uur lang voor drie separate ramen. Het dringende toiletbezoek is ineens niet meer zo dringend. 

Dat komt goed uit want Floris houdt de stoel van de Frêle Freule bezet. Hij ligt te braden onder een plaid en wil niet opstaan: 'Ik zit net zo lekker comfortabel en warm hier.' Moi, lief bedelend achter het mondkapje: 'Doe je het ook niet voor mij?' Floris: 'Mwahhhh ... uh NEE.' Moi een  lokmiddel uitproberend: 'En als aan de overkant naast je eigen stoel dan een mok warme chocomel klaarstaat?' Floris, al iets welwillender: 'Je probeert me te verleiden. Moeilijk hoor om nee te blijven zeggen. Maar: NEE.' Moi: 'Mijn laatste aanbod: 'Met warme-deken-garantie en je lievelingskoekje bij de chocomel.' Floris: 'Twee koekjes!' Moi: 'Deal!' 

Later die middag op haar vertrouwde stekkie tijdens een terugblik op de tour du jour van de Frêle Freule: 'Bij mijn concert heb ik mezelf overtroffen, maar weet je wat ik nou het fijnste vond: 'Dat de auto- en bromgeluiden die ik vaak hoor niet in mijn oren zitten, maar dat de provinciale weg hier zo dichtbij ligt. Dat wist ik niet en nu wel.'

zondag 10 mei 2020

TROOSTVOEDSEL


Dodenherdenking en pappi hoort daar plots bij. Bedrukte stemming onder de bewoners. Ook bij de medewerksters hakt pappi's heengaan er flink in. Ik doe opgewekter dan iedereen. De beste remedie is één-op-één aandacht. Om half elf is de zaal nog half leeg. Veel bewoners hebben uitgeslapen of willen langer op bed blijven. Mijnheer Demijne en Sjimmie zijn wel present. Het koffierondje is opgeschoven. Mijnheer Demijne is sentimenteel vanwege de oorlog. Hij huilt om de doden van de gezonken Titanic Sjimmie aangedaan door zijn tranen: 'Mag hij twee koekje?' Er is nog tijd voor gezamenlijke handengym. 

Middageten met slavink zonder sla. 'Waarom heet het slavink en wat is het?' 'Een blinde vink zonder bril?' JJ bemoeit zich ermee en legt het haarfijn uit. Sjimmie wuift: 'Ik heb geknoeid.' Gegiechel. Hij wijst de twee gemorste erwtjes in zijn kruis aan. Giechel, giechel. Mijnheer Demijne kijkt onder de tafel: 'Hihi, die van jou zijn wel heel erg verschrompeld. Maakt niet uit, we doen er toch niets meer mee.' Sjimmie schuift zijn stoel achteruit en houdt zijn buikje in. Ik houd de lege appelmoesschaal voor hem: 'Doe ze hier maar in.' 

Het is zomers warm in de lente. ’t Maggimaedje die de ochtend verslapen heeft: ‘ik ben lui.’ Ze dut door op het terras. Wanneer ze haar ogen tot spleetjes knijpt, vraag ik of ze geen last van de zon heeft: 'Zou u niet beter uw hoofd bedekken?' Zij: 'Ich hub gen hudje, zielig he. We hubbe niks thoes.' Moi: 'Ik haal een hele mooie strooien voor u.' Zij: 'Hub se neet.' Moi: 'Heb ik wel'. 'Ze gelooft me niet: 'Gek jongk. Nou wao wach se op. Gangk haole.' Gelach ook van Grietje en de Witte Dame die zich bij ons hebben gevoegd. Uit de zomerhoedendoos in de kelder tover ik een tropenhelm te voorschijn die de rest van de middag voor zonwering zorgt.

Pappi's tafeldame Tante Poes nodig ik uit voor een onderonsje. Tante Poes mist pappi. Ze had onzichtbare steun aan hem, omdat hij net zo'n markante man was als haar echtgenoot. Ook kon Pappi tot op het laatst van F.'s leven goed met hem opschieten. Tante Poes heeft verse aardbeien en haar goud omrand Haags porseleinen koffieservies in de tas. Ik smeer de beschuiten en Tante Poes spuit zonder pardon de hele bus slagroom erop leeg: 'We hebben het nodig.' In de zon lucht ze haar hart. Het wordt zowaar heel gezellig en uiteindelijk breekt bij iedereen de zon door op het gezicht.

zaterdag 9 mei 2020

STRIJKEN


Mijn allerliefste Pappi stierf op 92-jarige leeftijd van ouderdom. Hij gaf het van te voren min of meer al aan toen ik op donderdag bij het weggaan zoals gewoonlijk zei: 'Tot morgen, schat.' Pappi met neutrale stem tussen neus en lippen door: 'Als ik er dan nog ben.' Oei. Een zwaai en een lach, want aanraken is verboden. De zuster leidt hem af met de pot Duo Penotti. In de gang draai ik me nog eenmaal om: zou het waarheid worden? Pappi smeert zijn boterham. Onderbuikgevoel en toch loop ik door, ik heb geen keus. Wanneer ik naar hem terug zou gaan, volgt onherroepelijk een volgend moeilijk afscheid voor hem. 
Het is de laatste keer dat ik hem levend en wel zie. Thuis doe ik zijn was en als ik de dag erna de stapel gladstrijk denk ik onwillekeurig: zal het nog nodig zijn? De wastas met schone kleding staat bij de deur, klaar om mee te nemen. Pappi overlijdt in de nacht van vrijdag op zaterdag. 

donderdag 7 mei 2020

MIDNIGHT TRAIN TO GEORGIA


So he’s leavin' the life he’s come to know, ooh
(He said he’s goin’)
He said he’s goin’back to find
(Goin’ back to find)
Ooh ooh ooh, what’s left of his world
The world he left behind
Not so long ago

He’s leavin’ (leavin’)
On that midnight train to Georgia
(Leavin’ on the midnight train)
Yeah, said he’s goin’ back
(Goin’back to find)
To a simpler place in time
Whenever he takes that ride, oh yes he is
(Guess who’s gonna be right by his side)

And I’ll be with him (I know you will)
On that midnight train to Georgia
Leavin’ on the midnight train to Georgia
I’d rather live in his world (live in his world)
Than live without him in mine
(Her world is his, his and hers alone)
De laatste weken komt de gospel Midnight train to Georgia in een loop langs op jazzradio. Telkens schiet ik vol. Gladys Knight heeft een goddelijke stem, maar het is de tekst die me zo raakt. Vervang Georgia door Dreumel en het is pappi's droom. Pappi was in zijn arbeidszaam leven een spoorman. Nu wil hij graag naar huis en naar zijn vrouw. Zijn dementie plaatst hem in zijn geboortedorp in Maas en Waal. Was het voor de hand liggend, een voorgevoel of de hoop dat hij met zo'n blij gevoel 's nachts inderdaad de trein zou pakken? 

woensdag 6 mei 2020

TABEE


Een strakke hemelsblauwe lucht en geen zuchtje wind. Het weer had niet zonniger gekund. Pappi was een buitenmens. We komen naast de natuurbegraafplaats samen. Een elegante zilvergrijze stretched limo-achtige lijkwagen rijdt langszij. Een knik uit respect. De coronacrematie zorgt voor een intiem en waardig afscheid met hen die hem het dierbaarst waren: mam in de urn en met foto, zijn (klein)kinderen met aanhang. Omdat we afscheid nemen in een bosrijk gebied blijft Pop bij tante M. Ik wilde het risico niet nemen dat ze een eekhoorntje of konijn ruikt en een heus popconcert als ode aan opa zal brengen.


Oorspronkelijk was de Zorghuistuin bedoeld als afscheidslocatie. Door omstandigheden die niemand ooit kon bevroeden, moeten we uitwijken naar een uitvaartcentrum. Het is niet anders. Lievelieke plukt bloemen uit de tuin en creëert een liefdevol gedenkplekje voor de tuinman op de schoorsteenmantel van de huiskamer in het Zorghuis.

Het geboekte prieeltje waarvan ik vooraf een idyllische voorstelling heb, ziet eruit als een carport of fietsenstalling; voor de herinnering is die weggepoetst op bovenstaande foto. Jim Reeves zet in met He'll have to go. Ik laat mijn tranen de vrije loop. Toon Hermans volgt met: Ik heb het leven lief. Zijn publiek applaudisseert voor Toon, wij voor pappi. Mijn broer houdt een afscheidsrede, dat is hem wel toevertrouwd. Wanneer hij op pappi's conducteursfluit het vertreksein blaast, raast een motorrijder als een raket over de naastgelegen provinciale weg, zodat het lijkt of pappi haast heeft om in de hemel te komen. 

Verdriet wordt op afstand gedeeld. Geen knuffels en geen koffie met cake na afloop. Wel met door opa's kleindochter met liefde gebakken cupcakes met de Nederlandse vlag. Troost zijn de warme herinneringen en de hechte band die we voelen ook al wonen we ver uit elkaar. Pappi had zich geen mooier afscheid kunnen voorstellen. Zelfs de uitvaartbegeleidster is geëmotioneerd. Ze overhandigt me zijn horloge die ik nergens kon vinden tussen zijn spullen: 'Zijn tijd is letterlijk gekomen.' 


Tabee!


zondag 3 mei 2020

DODENHERDENKING 2020

Saluut!

'We zijn het aan de gesneuvelden verplicht om wat van ons leven te maken en goed te doen. En op Dodenherdenking eren we hen met 2 minuten stilte', zei pappi. Zijn heengaan is nog zo vers, de coronacrematie heeft geeneens plaatsgevonden en nu hoort hij 'eens marinier, altijd marinier' er zomaar zelf bij.

TORTELDUIFJES


Mijn ouders waren tortelduifjes, een twee-eenheid die alles samen deelden en deden. Ik was zeer close met hen. Na mams overlijden stortte pappi finaal in. Automatisch stapte ik, haar lookalike, in de rol van steun & toeverlaat. Ik werd pappi's persoonlijk assistente en we kregen een nog innigere en hechtere band.


*De enige bloem die pappi plukte was zijn vrouw. Pappi hield van planten en bloemen: ‘Als je van bloemen houdt, laat je ze met de voeten in de aarde groeien en bloeien. Afgeknipte bloemen sterven een langzame dood.  Daarom geen snijbloemen bij pappi’s afscheid. Beschrijft het kartonnetje dat pappi in het crematorium op het allerlaatste moment voor aanvang van mams afscheidsceremonie volpende een verwijzing naar de tortelduiven bij de hosta’s? 

Pappi zou Pappi niet zijn als hij geen boodschap achterliet. Terwijl ik aan zijn bed hartstochtelijk zit te snikken, strijkt er een koppeltje Turkse Tortels voor zijn raam bij de hosta's* neer dat zich door niemand laat wegjagen. Lievelieke komt me dat vertellen. Een eerbetoon? We hebben nooit duiven op het terras. Pappi's raam staat open, de vogels fluiten, Jim Reeves klinkt en het vogelpaartje blijft de hele morgen aanwezig. Volgens de dienstdoende intensivist in het ziekenhuis waren mams laatste woorden 14 jaar geleden: 'Ik wacht op m.' G. later: 'Die duifjes verklaren dat  pap en mam elkaar weer gevonden hebben. Ware liefde overwint alles.'



Alleen de symboliek al is zo troostend. Ik ben niet (bij)gelovig, maar ook de spirituele betekenis van Turkse tortels (vrede) was een speerpunt van Pappi. Tortelduiven verspreiden warmte en liefde en ze vertellen je dat je weer rust zult vinden na een nare periode. Lieve pappi, bedankt voor je kracht. Bedankt voor alles. Ik mis je.

Pap en mam weer samen?


klik op de foto's om te vergroten

zaterdag 2 mei 2020

IN LIEFDEVOLLE HERINNERING


Pappi regisseerde zijn eigen leven. Tijdens zijn leven legde hij ontelbare kilometers af met allerlei vervoermiddelen, zelfs in zijn laatste week nog in M's rolstoel. Hij was altijd en overal op ALLES voorbereid, tot zijn laatste 'uitstapje' toe. Hij bedelde in de vroege avond bij zijn tafeldame om wat guldens om boodschappen te kunnen doen, en ruimde zijn kamer op. Alle praktische, dierbare en voor hem waardevolle spullen* die hij onderweg en op de plaats van bestemming nodig kon hebben, zette hij klaar in het 'karretje', inclusief mams portemonnee met het geluksdubbeltje. 

Pappi (92) waande zich 18, maar de sleet zat erop. Hij leefde in reservetijd door hartfalen. Om drie uur 's nachts maakte hij wiebelmeters naar de ontbijtzaal, want: op reis gaan doe je met een volle maag. De nachtzuster vond het daarvoor nog veel te vroeg - wij ook trouwens, maar dan voor zijn laatste reis. Ze nam hem mee naar zijn kamer. Uitgeteld werd hij in een schoon bed gelegd. Zuster N. kreeg een hand en een dankjewel - pappi ten voeten uit. Niet veel later (om kwart over vier) haalde de ouderdom hem in.


alles tot in de puntjes verzorgd achtergelaten

De knapzak
Geen telefoon wordt opgelost met een pen met 'mobiel' erop 

Uit eerste hand is er een aanvulling en een plotwending. Een reconstructie van zijn laatste avond.

De maandag na zijn overlijden heb ik dagdienst. Het lijkt me fijn om te zijn waar hij het laatst was en waar we zo genoten hebben. En als er nog gedeelde-smart-is-halve-smart met pappi’s huisgenoten en zijn lieve verzorgsters aan te pas kon komen, des te fijner. Jammer dat we anderhalve meter afstand moeten houden, want juist nu heb je zo’n behoefte aan knuffels. De zusters zijn ook bedroefd, net als sommige huisgenoten. Voor de meeste leeftijdsgenoten is het verdrietig bericht oud en vergeten nieuws, de psychische naweeën zijn er wel. De stemming is bedrukt. Ik probeer de bewoners op te peppen en begin niet over pappi. Zij wel.

Josje vertelt bij binnenkomst over pappi’s laatste avondmaal. Geen duo Penotti die hij de laatste jaren dik op brood metselde, maar jonge kaas. Ik weet: jonge kaas at hij toen mijn moeder nog leefde. Josje is er nog verbaasd en verbolgen over: ‘Een klein beetje maar hoor over. Geeft niks. Liefst zes boterhammen belegde hij er mee en hij at ze nog op ook! Voor ons was de broodbox en het kaasschaaltje dus leeg.’

De Witte Dame vult aan: ‘Ik heb hem daarna ook nog gezien. Je vader was uitermate vrolijk en opgewonden toen hij de gang op en neer banjerde. Hij juichte bijna: ‘Ik ga naar huis!’ Hij had zich netjes aangekleed. Hij droeg zijn cognackleurige winterjas, zijn baret en jouw donkerblauwe stippeltjesdas.’ Het strookt exact met de foto’s die ik de ochtend na zijn overlijden ‘s nachts maakte. De Witte Dame verder: ‘En een beige tasje of zoiets bungelde in zijn hand.’ Gastvrouw K. arriveert en condoleert me. Zij: ‘Dat was geen tasje. Hij had een beige trui gebruikt om een knapzak van te maken. En aan iedereen die hij tegenkwam op de gang (voor hem: perron) vroeg hij: ‘Heb jij mijn vrouw gezien? Ze zou me hier opwachten. We gaan samen op reis.’ De gastvrouw probeerde hem naar bed te brengen, maar dat lukte niet. Zij: ‘Ik heb hem toen zijn gang maar laten gaan, hij was zo blij en overtuigd dat hij dat moest doen.’
‘Klopt!‘ zegt Tante Poes: Aan mij vroeg hij geld voor de trein.’ Ik: ‘Oh, ik had begrepen voor boodschappen.’ Tante Poes: ‘Nee, hij had geld nodig voor treinkaartjes. Ik zei tegen hem dat er geen treinen reden.’ Dat ging er bij hem niet in. Waarop pappi op zijn kamer de spullen op het bagagekarretje (M’s rolstoel) is gaan laden en het portemonneetje met het geluksdubbeltje heeft gepakt om de treinreis mee te kunnen betalen. En dat mijn ouders mekaar gevonden hebben, bevestigen de manier waarop hij vertrokken is en de tortelduifjes. Zie blog TORTELDUIFJES

Het is op alle fronten: voor zijn vertrek had hij een blij gemoed, mijn gemis en zeker ook voor mijn rouwproces zo waardevol en superfijn om te weten dat pappi in een goede mood is vertrokken. Daar hebben mijn ouders dus ook voor gezorgd.

alles opgeruimd

*mams as, mams foto, een historisch prentenboekje over Dreumel, licht voor in de duisternis, zakdoek, bergwandelschoenen, krant, het lintje, zijn verzameling hoofddeksels, verrekijker, zakkammetje en een koolmeesje dat de weg weet.

vrijdag 1 mei 2020

IK HEB HET LEVEN LIEF


Quirinus Johannes Antonius den Biesen

Dreumel 30 januari 1928 - Tegelen 2 mei 2020 

charmeur buitenmens opgewekt voorzitter trouwe en toegewijde echtgenoot oprecht dierenvriend doorzetter groen, groei & bloei spoorman ondernemend serieus scheidsrechter vrede middelpunter verstandig zoon broer ome Cor vriendelijk pet de touwtjes in handen doe-het-zelver ‘pap kan alles’ kegelaar en regelaar vrede bedrijfshulpverlener eerlijk stemmingswisselingen prater Toon Hermans tuinman Qubi drievoudig prins waterman opa wielrennersbenen grote beer qulinaire kok 'eens marinier, altijd marinier' biljarter (s)preker fiets perfectionist zwager borrelaar kennis organisator creatief joviaal lieve zorgzame pappi stoere man werkjas & klompen markant onvoorwaardelijke liefde Land van Maas en Waal ’t heertje wandelstok baret humor Duo Penotti vriend Stetson respect auto plichtsbesef hulpvaardig biesemenneke voetbal zelfredzaamheid vrijheid veerkracht kameraad ingenieus wijze raad baasje vriendelijk eigenwijs aanpassingsvermogen natuurlijk overwicht terimah kasih uniek da’s logica boerenbond een man om op te bouwen


Mede dankzij de hartverwarmende schatten van het Zorghuis hebben pappi en ik nog dik vier fantastische jaren beleefd vol tuinplezier, feestjes, zingen en gezelligheid.


Pappi hield van het leven: 'Ik ben het aan de gesneuvelden verplicht om iets van mijn leven te maken.'