vrijdag 24 november 2017

HENDRIK GROEN


Q. is geen televisiekijker. Het enige dat hem op het beeldscherm interesseerde was sport. Met name 2 x 11 al dan niet gekuifde haantjes die achter een balletje aan renden.Tegenwoordig kan hij wedstrijden door geheugenproblemen helaas niet meer volgen. 
Als mijn moeder, mijn broer en ik vroeger samen kastje keken (denk films en series en kwissen als Sons&daughters, Peyton Place, Beertje Colargol, Een van de Acht, en Dalli Dalli) en mijn vader kwam thuis van het werk, was het eerste wat hij deed nadat hij zijn jas aan de kapstok had opgehangen en mijn moeder had gekust, voor het beeld gaan staan en de knop net zolang verdraaien tot er ergens voetbal op verscheen. Dat wij iets aan het volgen waren, deerde de kostwinner allerminst. Mijn moeder vloog op voor het welverdiende pilsje voor de man des huizes en mijn broer en ik protesteerden, wat weinig uithaalde. Het was de reden waarom mijn broer als eerste een tweede (draagbare) tv op zijn kamer had, dus hokte ik ook daar; mijn moeder moest natuurlijk naast mijn vader gezelschap houden.


De hobbyloze Q.  probeer ik maar weer eens voor het kastje te krijgen. Een eerdere poging was mislukt, omdat er tijdens het zappen naar natuurschoon porno verscheen. Paps was zo van slag dat hij de televisiestekker uit het stopcontact hengstte. Zijn gedachten hierover toen ik in de lach schoot na aanhoren van het voorval tijdens het herstellen van de verbinding: 'Stel je voor dat de zuster binnen zou komen en me zou betrappen en me als viezerik zou bestempelen!' 
De dramaserie Hendrik Groen van omroep Max is uiterst geschikt als tweede poging om pa voor het scherm te krijgen. De serie handelt over de dagelijkse beslommeringen van bewoners van een Amsterdams zorgcentrum die geen genoegen nemen met achter de geraniums zitten te wachten op Magere Hein. Met een fenomenale André van Duin als Evert, de aimabele Kees Hulst als Hendrik Groen en o.a. de aandoenlijke Coby Timp als Grietje. De hoofdpersonen (de rebellenclub) zijn weliswaar mondiger en mobieler dan pappi en medebewoners, maar de zorgen, gedragingen en (rooskleurigere) situaties zijn treffend. Gelukkig zijn de krengen die daar verplegen, verzorgen en leidinggeven bij pappi stuk voor stuk schatten!



Hendrik Groen is er 12 afleveringen lang op de maandagavond om 22.15 uur op NPO 1. Een beetje laat voor pappi die meestal rond 9 uur half tien de nachtzuster welterusten wenst. Gelukkig worden de afleveringen herhaalt op vrijdagmiddag en wel om 16.20 uur bij Omroep Max - net op tijd afgelopen om aan tafel te schuiven voor de broodmaaltijd. Pappi zet op mijn verzoek de tv aan. Na afloop vraag ik naar zijn bevinding. 'Hartstikke leuk om allemaal oude bekenden terug te zien. En met mijn oude vrienden heb ik tenminste ook raakvlakken. Ik dacht dat ik een van de weinige overlevenden was. Ik moet de Troskompas (?) er toch eens vaker op naslaan.' 'Ik zal wel een lijstje voor je maken. Toen was geluk nog heel gewoon wordt vast ook ergens herhaald. Het speelt eind vijftiger jaren en is met Gerard Cox en Joke Bruys.' Q. verwonderd: 'Leven die allebei nog? Wat fijn, want die zijn getrouwd. Dat is een echtpaar.' Ik besluit mijn opgewekte pappi niet bij te praten, daarvoor ligt de story in de leeshoek, al is lezen ook niet zijn ding.

woensdag 22 november 2017

WIJZE WOORDEN OVER DE DOOD


James Salter 
De dood. Sta er niet te lang bij stil

J.C. Bloem
Denkend aan de dood kan ik niet slapen,
En niet slapend denk ik aan de dood

Katie Roiphe
De troost is uiteindelijk dat de angst voor angst tijdens het sterven niet nodig is, ongeacht je houding ten opzichte van de dood zelf: op het moment suprême heb je geen keus. Genade zal jou vinden, aanvaarding zal jou overmeesteren.  

Connie Palmen
Ik heb alle boeken over rouw gelezen, maar ik stuitte op een volledige verdwijning van die eerste tijd. En dat komt omdat het te erg is. Je moet die eerste tijd vergeten. Ik wilde terugvinden wat ik meemaakte omdat het leven even volstrekt zinloos is, wat zo’n eerste jaar zo hels moeilijk maakt. De enige zin ligt in dat passieve ondergaan van de pijn.

Hans Dorresteijn over het verloop van zijn leven
Als je alles opruimt, blijft er niets over 

Eva Hoeke
Vooruitblikken verandert in terugblikken, want er ligt nog maar een grote gebeurtenis in het verschiet: je eigen begrafenis
[en die maak je wel live, maar niet alive mee]

Als de dood 
Iedere vergelijking met de dood is onmogelijk
Angst. Onbegrip. Het valt niet te beschrijven.


De dood is banaal. We willen dat er op het laatst nog iets spectaculairs gebeurt, maar het is gewoon niks, helemaal niks, overgaan in niks.
Het laatste moment wordt ongewild een momentum waar je van alles aan toedicht wat er niet zou zijn geweest als de persoon had verder geleefd.

maandag 20 november 2017

HANDSCHRIFT


Q. is momenteel erg schrijverig, kladjes en vodjes pent en krabbelt hij vol met ballpoint en kleurpotloden. De pennenvruchten zijn een soort van corresponderen met zichzelf. Om vast te houden aan wie hij is, om de (schijn)werkelijkheid te toetsen en voor boodschappen. Servetten, bierviltjes, memoblaadjes, de krant, tijdschriften; alles moet eraan geloven. Een grafoloog die pseudowetenschappelijk een handschrift kan ontleden (schrijf, en ik vertel u wie u bent) zou hem niet analyseren als onmachtig of zwak. Wel als een mastodont, maar dat heeft meer met de ouderwetse schrijftrant te maken.

Als ik uit interesse vraag wat de som op het servet betekent, is zijn repliek niet brutaal, eerder standvastig: 'Dat moet jij weten, jij hebt dat erop gekalkt!'

Ik neutraal: 'Dat is onmiskenbaar jouw handschrift, Biezemenneke. Ik zou wensen dat ik nog zo duidelijk en zwierig schreef. Vanwege artrose verschijnt mijn geschreven woord als − soms zelfs voor mij − onleesbare hanenpoten. (Lang leve het toetsenbord!) Jij schrijft nog met net zulke krachtige hand als eertijds.' 

Pappi bladert in een gelinieerd A6 schrijfblokje waarin op tig blaadjes achter elkaar, keurig zoals het hoort tussen de regels, telkens zijn adresgegevens staan. Zijn handschrift dat hij zijn hele leven al hanteert, vindt hij nietszeggend.

Q. ferm: 'Mij maak je niets wijs. Waarom zou ik mijn eigen adresgegevens opschrijven? En  zo vaak. En wat zijn kettingsleutels?'

Ik toon hem oude foto’s waarop de bruin gespikkelde vergeelde rug door hem van begeleidende tekst is voorzien: ‘Hier staat het 'zwart-op-wit'. Dit is door en door jouw handschrift. In vergelijking met de kattebelletjes zou een grafoloog hoogstens zeggen: een projectie van de toestand van een ietwat warrig schrijver. 

Q.: 'Mm, laat die kettingsleutels dan maar zitten. Neem je wel aftershave voor me mee?'

vrijdag 10 november 2017

DAG VAN DE MANTELZORG


Omdat het de dag rond of op Sint Maarten valt, is het aannemelijk dat we de term 'mantelzorger' te danken hebben aan de Sintermerte die de helft van zijn mantel weggaf. Niets is minder waar blijkt na enig speurwerk. Het woord is gemunt door medicus J.C.M. Hattinga Verschure die in een mantel een metafoor zag voor wat mensen met warmte omringt. 
bron: Trouw

Ik ontdekte de term pas enkele jaren geleden  toen een hulpverlener mij dat etiket opplakte. Ik moest de betekenis zelfs opzoeken. Inmiddels weet ik uit eigen ervaring dat je dat predicaat liever niet cadeau krijgt. Gelukkig ben ik een parttimer sinds pappi in het Zorghuis woont. Petje af voor al die mensen die met plezier en toewijding (gedeeltelijk of) fulltime voor een naaste zorgen. Professionele verzorgers verdienen net zo goed een pluim, maar daar is in mei de Dag van de Verpleging voor.

donderdag 9 november 2017

THERMOMETER


Meten is weten?

Waar is mijn thermometer?
Je hebt er geen.
Jawel, ik moet er zelfs twee hebben. 
Je HAD er twee. Een digitale oorthermometer en een ouderwetse thermometer.
Waar zijn die nu?
Weg. Je vertrouwde ze niet, daarom had je er ook twee. De ene moest de andere controleren.
Je moet vandaag een nieuwe voor me kopen, want ik heb koorts.
Je hebt geen koorts.
Dwingend: Haal zo'n ding voor me.
Is goed. 
(Q . doorziet dat ik dat niet van plan ben.)
Als je meent dat je koorts hebt, meld je je bij de zuster. Zij meet je lichaamstemperatuur. 
Heb je koorts dan kan zij meteen actie ondernemen, zo niet dan weet ze dat je bezorgd bent.
Maar waarom haal je niet zo'n ding voor me?
Omdat je daar dan uren, soms dagenlang mee aan de gang blijft. Meten in je oor, in je mond, onder je oksel en in je, nou ja, je begrijpt wat ik bedoel. Bijna een dwangneurose. Bovendien weet je niet wat 36, 37,5 of 38 of 39 inhoudt. Dat moet je dan toch vragen. Conclusie: zo'n thermometer heeft geen enkel nut.
(Gekalmeerd) Is dat echt waar? Niemand heeft me ooit verteld dat ik zulke gekke dingen doe! Mag ik dan een ouderwetse po voor als ik moet spugen? 
Er staan twee grijze plastic bakken die je als teiltje kunt gebruiken. Maar je hoeft niet te spugen. Je bent niet misselijk.
Nee, ben ik niet, maar voor het geval dat ...
(Q. drijft het gesprek op het spits)
... in zo'n bak kan ik niet plassen.
Je bent allang en nog steeds zindelijk. Plassen doe je op de wc.
Da's waar. 
(Q. trommelt nadenkend met zijn vingers op de stoelleuning)
Wil je dan twee thee halen?

maandag 6 november 2017

HOBBY GEZOCHT

Idee en foto: Imke. Het schilderij met middenin een IJslands of Keesjeskoppie. Maar ik houd mijn lippen stijf op elkaar. Voor je het weet wordt je door Q. van vervalsing beticht. Zie blog Kunstroof.  (intikken bij ZOEKEN rechts bovenin) 

Zondagmiddag op Q's kamer met de gordijnen aan de gangkant wijd opengeschoven - een nieuwe voorwaarde van mij voor pappi die, nu het tuinseizoen zo goed als voorbij is, 'verplicht binnenblijven' ervaart als een ophokplicht. Ik neem een meegebracht biertje, pappi cranberry voor de blaas, dubbelfris om het vochtgehalte op peil te houden en thee met een dubbel koekje (de mazzelaar) omdat het koffietijd is. 

We zitten op ons gemak te keuvelen. Ik in een fauteuiltje en Q. in de relaxfauteuil waar Wim gisteren het opengepeuterde gat in het leer heeft gedicht met een leren rondje - en ja, domme vraagt, natuurlijk had pappi dat in een mum van tijd eraf! Pappi maakt zich zorgen over de toekomst (!). 'Leef bij de dag, dat doe ik ook zoveel mogelijk', zeg ik. En: 'Maak je geen zorgen voor de dag van morgen.' 'Ha, dat spreekwoord is niet van jou', luidt zijn weerwoord. 'Daar gaat het niet om', breng ik 'm terug naar het onderwerp. Q.:  'Maar wat moet ik in hemelsnaam nu de rest van mijn leven doen?' Q. zat vroeger in het verenigingsleven, veelal als kartrekker. Op bijna 90-jarige leeftijd nog een nieuwe club op te richten. ziet hij niet zitten. Kleuren voor volwassenen wat hij vorige winter graag deed, is zo 2016. Activiteitenbegeleidster I. kreeg hem van de week zo ver om de penseel ter hand te pakken om zijn invulling te geven aan het groepschilderij. Een ezel van Sinterklaas of ...

Oproep aan jullie, lieve lezers. 

Wie verzint een zinvolle niet te kinderachtige winterhobby voor 
Q. de man die vroeger alles kon (maken).
Steekwoorden: ooit qulinair kok, ooit fervent rikker, ooit verzot fietser, ooit scheidsrechter, ooit vrijwillige brandweerman, ooit biljarter op niveau, ooit perfectionistisch klusser/timmerman, ooit organisatietalent in de breedste zin van het woord.
Houdt niet van: tv kijken, lezen, puzzelen of gezwets.

zaterdag 4 november 2017

HAMSTERWEKEN



Pappi is weer wat opgekrabbeld na een flinke terugval. Dat hij (winter)voorraden aan wil leggen, zie ik als een goed teken. Appie's Hamsterweken zijn duidelijk via krant en tv doorgedrongen. Op de pers op de eiken salontafel ligt een papiertje met de volgende opsomming: tandpoetsen pasta borstel, steradent, verband, pleisters, paracetamol, zeep, schoen poets, vlees, ijsjes, teiltje. De urgentiegevallen heeft hij aangeduid met oranje kleurpotlood. Ik laat 'm zien dat hij nog voldoende voorraad heeft en dat etenswaar, fris en ijsjes in de keuken beschikbaar zijn. 'Ik heb geen keuken', wijst pappi om zich heen. 'Klopt, er is een grote centrale keuken en een pantry bij de automaat in de gang. Heel handig hoef je die ook niet schoon te houden', praat ik 'm bij. 

De autonome Q. houdt niet van vragen - 'Kinderen die vragen worden overgeslagen' en 'Je vinger opsteken doen kinderen tijdens de lagere-schoolperiode' zijn diepgeworteld. Bovendien heeft hij oorlog(schaarste) meegemaakt. Pappi houdt er het liefst een flinke voorraad op na: voor het gemak (je hoeft niet zo vaak naar de winkel, om altijd iets in huis te hebben voor de zoete inval, en voor de zelfbediening. Als hij weer met het boodschappenlijstje op de proppen komt, maak ik het mezelf en hem gemakkelijk. Ik steek het lijstje in mijn jaszak en roep opgewekt: 'Ik ga voor je hamsterééééén.'

donderdag 2 november 2017

ENGEL


De donkere maanden rondom kerst doen de gedachten aan mijn wijlen moeder opleven. Q. vraagt wanneer mam is gestorven. Komende januari is dat 12 jaar geleden. 'Zo lang al?' Q. kan het niet vatten. 'Noteer je het voor me?' 'Hier - ik reik hem blocnote en pen aan - schrijf het zelf maar op.' Hij schrijft mam en de datum. 'Er moet nog bij komen te staan waarom ik dat opgeschreven heb, anders weet ik straks niet meer waar die datum voor staat.' 'Dan zet je er overleden bij, of een kruisteken', opper ik. 'Dat kan ik niet', verzucht pappi. Ik bied aan overleden erachter te plaatsen. 'Kan je het ook anders omschrijven? Dat woord is zo definitief.' 

Zwaarmoedigheid dreigt de overhand te krijgen in deze conversatie. Ik probeer er een andere draai aan te geven en opper: hemelen, kassiewijle, de pijp uit, achter de regenboog, het tijdelijke voor het eeuwige verruild, opgepot, het loodje gelegd, in eeuwige slaap. Pap neemt het te au serieux: 'Dat is oneerbiedig, dat mag er niet bij.' 'Ik weet het al', temper ik zijn opkomende wrevel: '28 januari 2006. Een engel op aarde werd een engel in de hemel.' Pappi klapt tevreden het schrijfblokje dicht en bergt het op.