HARTVERWARMENDE HUMOR

 

Humor relativeert. Als samen kunnen lachen en humor behoren tot je standaarduitrusting, dan ben je het waard om serieus genomen te worden. Deze lieve dames vroegen gewoon om een cartoon!

Warm Hart Zorghuizen

KERSTKAARTEN

 

De nagenoeg blinde Willemien meet haar populariteit aan het aantal kerstkaarten. Voor haar heb ik geen kerstkaart, maar decoratieve houten schaatsjes waar ik mijn wens voor haar aan heb gehangen. Ze voelt de vorm: 'Van die laarzenschaatsen heb ik altijd willen hebben. Nooit gekregen natuurlijk. Daar was geen geld voor.' Gelukzalig zuchtend: 'Ik heb er meer dan tachtig jaar op moeten wachten, maar nu heb ik ze toch!' Ze is er blij mee. Nog blijer wordt ze van de stapel kerstkaarten die ik haar overhandig. Zij is de laatst levende in de familie dus houd ik drie kaarten van collega's in mijn handen en een stapeltje bewaarde van mezelf van verleden jaar. Ik duw ze in haar handen. Ze is dik tevreden met het aantal mensen dat aan haar denkt. 

Moi: 'Ik zal ze voorlezen. Willemien: 'Fijn, want ik heb geen macht meer in mijn handen.' Ik lees fantasiewensen voor van bedachte buurvrouwen, vriendinnen, familie en de kapper. Ze 'kent' ze allemaal: 'Ach wat leuk van Jan en Thea, Beppie is zo'n schat die al vanaf ons trouwen een kaartje stuurt, oh Margot die leeft dus nog ...'  Of Willemien het meespeelt omdat ze denkt dat ze afzenders moet kennen of dat ze een nog grotere fantasie heeft dan ik, laten we een mysterie. Hoe dan ook geniet ze. De middag vliegt om. Wanneer ik mijn jas en tas haal, zegt ze oprecht: 'Wat hebben we het fijn gehad! Maar nu ben ik moe, voldaan moe.'

Saarstories

WHITE CHRISTMAS

 

Het is kerstavond en we zitten voor de kerststal waar we traditiegetrouw de beeldjes dichter naar het stalletje schuiven. Ineke en ik discussiëren nog een beetje wie er van de herders voor mag dringen. Ineke geamuseerd: 'Zet de mannen maar bij Jofes en de schapen naast Maria. Zo gaat het op partijtjes ook altijd.' Jofes brengt fondantkleurige herinneringen boven net als elke generatie gerelateerde muziek. Ik weet zeker dat Ineke uit de tijd is van Bing Crosby en white christmas. 

Via Spotify draai ik de liedjes af van de meest verkochte kerstelpee allertijden. Achter haar schitteren ledlampjes in een minitree op het dressoir. Ik zit met een groene kerstmuts op tegenover haar. Natuurlijk draai ik de kersthit uit mijn kindertijd mele kalikimaka in de hoop dat ze dat ook herkent. Met fonkelende ogen zoekt ze mijn hand en vindt die: 'Oh, dat ik dat nog mag horen.' Haar bibbervingers tappen met de muziek mee. Ineke: 'Ga jij naar de nachtmis? Ik allang niet meer. Soms naar het kapelletje.' We hebben het over hoe Kerstmis van vrede op aarde is veranderd in een willekeurig feest van vreten op aarde. En dat daar voor- en nadelen aankleven. Ineke vindt het hier en nu gezellig. Uit het niets: 'Heb jij de sauzenbroodjes uit de diepvries gehaald?'

ROLSTOEL

Mina was in haar actieve leven een fervent tennisster tot dementie haar zo aftakelde en zelfs in een rolstoel dwong. De compleet op haar aangepaste hightech uitvoering accepteert ze desondanks niet. Ze klaagt en kermt zo hard dat zelfs slechthorende medebewoners opkijken: 'Ik heb pijn in mijn arm. Het komt allemaal door die rotstoel. Mijn armen liggen de hele dag raar.' Mina wordt gemonitord en is minutieus onderzocht. Er is geen aanleiding gevonden voor pijnklachten.

Ik breng haar op andere gedachten door de waarheid te bespelen. Moi: 'Komt het wellicht van het tennis?' Mina met gespitste oren open voor opties: 'Tennis?' Moi: 'Ik meende gehoord te hebben dat u vanmiddag een potje tennis heeft gespeeld. Klopt dat niet?' Mina twijfelt. Moi: 'Ik hoorde ook dat u gewonnen heeft. Ik heb er geen verstand van, maarrr zou het kunnen dat u uw backhand zo fanatiek heeft ingespannen dat u er tijdelijk last van heeft?' Mina bevoelt haar pols, terwijl ze eerder elleboogklachten aangaf: 'Nou je het zegt. Dat heb ik vaker gehad. Dan heb ik me vast weer uitgesloofd. Ik haat verliezen.' Ze gooit haar hoofd achterover. Moi: 'Opgelost! Het mooie is dat we weten we dat het morgen weer over is.' Ik kijk haar prijzend aan: 'Feit blijft dat u gewonnen heeft.' Mina bevoelt haar pols, schikt zich comfortabel in de rolstoel, trekt ingenomen met zichzelf haar schouders op: 'Natuurlijk heb ik gewonnen.' We horen haar niet meer over pijnklachten. 

KORTE KERSTVERHAALTJES

 

Aan de hand van ingestuurde korte verhaaltjes in het KBO PCOB magazine die ik aan haar voorlees, wordt haar geheugen opgefrist. De onderwerpen verweef ik met haar eigen leven: het knikengeltje, de collectezak waar je verplicht iets in moest doen terwijl je spaarvarken lonkte, de harde houten kerkbanken zonder kussen die voor de welgestelden vooraan op de eerste rijen waren, koude voeten in te krappe schaatsen, ijsbloemen op de ruiten en echte kaarsjes in de kerstboom. Ik neem haar mee naar de vijftiger jaren toen haar kinderen klein waren. Ze gaat er met glinsterende oogjes vol in op. Voor even is ze weer de jonge moeder met klokkend teddymanteltje, gehaakte baret en gesatineerde mof van konijnenbont.

Een Saar snapt wat nodig is!

WIE IS MARIA?

De kerststal moet worden opgezet. Ik vertrouw op omi. Zij afwijzend: 'Ik ken die beeldjes niet.' Ouderen moet je een beetje aanzwengelen. We hebben grotpapier om te verfrommelen, kussens en een dikke deken om een heuvel van te bouwen, fluorescerend groen mos uit het bos, een ondermaats stalletje en een zowaar complete kerstgroep. Alles ligt onder haar handbereik en vanzelfsprekend gaat ze er in mee. Er is een vaste volgorde om alles neer te zetten maar daar doet omi niet aan.

Elk gipsbeeldje bespreken we. Het eerste is een keeshond, die gaat in het hok (het stalletje). Kees heeft een baasje nodig. 'Mag dat ook een vrouwtje zijn?' vraagt omi die zelf honden hield. Ik pak Maria met steil bruin haar en een knielende herder met blonde lokken en een baard. Ik toon ze van achteren. 'Wie is wie?' Omi wijst de blonde aan, want Maria heeft licht haar. Dat dacht ik ook. Ik draai beide beeldjes om. Proest. Zij: 'Maria heeft een baard! Die valt af!' De donkere knielt bij de hond neer. Ik pak kindje Jezus. Zij royaal: 'Leg 'm er maar bij. Zo moederziel alleen is niet leuk.'

Maria krijgt een man, ondanks of omdat ze onbevlekt ontvangen is. Omi hoofdschuddend: 'Dat we dat ooit geloofden. En die Jozef op zijn 'schandalen' dat was maar een sufferd in mijn ogen. Die liet zich voor het karretje spannen.' Ik stel olijk voor: 'Als we dan toch mogen kiezen, laten we Maria kennismaken met een andere man.' Omi kiest meteen een koning. Ze viel voor de kroon: 'En hij heeft geen baard, dat prikt. Hij is knap, (bruin dus welvarend omdat hij tijd genoeg heeft om te zonnen) en hij heeft vast huisbediendes, dan hoef ik nooit meer te koken.' Voor mij is het bijna spelen met Barbie en Ken.

Ik pak de os en de ezel: 'Welke links en welke rechts?' Omi: 'Zet ze maar rug aan rug dan houden ze elkaar warm. Het is koud waar ze wonen.' De kameel spreekt niet tot de verbeelding. Die ontbrak bij haar en bij ons thuis. Omi: 'Zet 'm maar bij de os en de ezel. Ze eten vast hetzelfde, da's gemakkelijk met voeren.' Voeren? Ik pak een donkere kamelenverzorger met felrode lippen in een kleurrijke uitdossing. Ze giebelt: 'Dat is geen verzorger dat is een man met een handtasje.' Ik had net omi's nagels rood gelakt en giebel: 'Zal ik zijn nagels ook rood lakken?' Omi was vroeger veel te braaf vandaar dat ze nu van ondeugend zijn houdt. Al durft ze dat meestal niet. Met bravoure: 'Doe maar!' Ik doop het kwastje in de rode lak. Ze pakt me bij mijn arm. Schroomvallig om zich heen kijkend: 'Laten we het maar niet doen.' Gegiebel onder het getouwtrek, maar we zien ervan af natuurlijk. Ik pak vier overgebleven koningen, waarvan we een tot herder bombarderen.Omi mag ze namen geven. De originele zijn ons even ontschoten. Omi: 'Tegen Driekoningen weten we het wel weer.' Ik zet door en omi doopt ze: Wiel, Michel en Leonard. Schaapjes zijn er niet bij. Ik gevat: 'Hebben we ook geen gemekker.' Omi heeft dezelfde humor. Nu is het afwachten hoelang het kersttafereeltje in dezelfde setting blijft. De overgebleven koningen gaan natuurlijk op zoek naar hun verloren broer.

Een Saar snapt wat nodig is!

KLEVERE

 

In een hoekje van de activiteitenruimte pest ik met een jokeraarster. Als klaveren koning op de stapel ligt, zegt ze: 'Ik kan niet. Ik heb geen klevere.' Ik vergeet haar er helemaal op te wijzen dat ze er ook een koning in een andere kleur of een joker op mag leggen, want: klevere! Eindelijk gerechtigheid! Van jongs af aan zeg ik klevere en iedereen corrigeert me of vindt het op z'n minst raar. Nu is er zelfs KlevereTien speciaalbier. Extra leuk dat naast KlevereTien een fles SchuppenBoer staat. Pappi die voor hij aan de wijn ging graag een 'Brands' lustte, sprak zo 'schoppen' uit.

LOOPROUTE

De mevrouw die ik bezoek heeft in een onbewaakt ogenblik de tegelvloer in de badkamer gekust. Het kan overal en iedereen gebeuren. Waarschijnlijk mede door de pijnstillers is ze opgewekt. Geen betutteling of gedoe voor deze stoere chicky. Dus vraag ik haar of ik een grapje dat ik al heel lang in mijn hoofd heb, mag maken. Geamuseerd draait ze haar hoofd met flinke buil erop naar me toe: 'Ik rekende erop.' Moi: 'Hoe voelt dat nu als gevallen vrouw?  Ze zou bijna uit haar rolstoel kukelen van het lachen: 'Echt weer iets voor jou. Ik, de braverik, een gevallen vrouw. Haha.'

Normaal stiefelt ze wat af op een dag. Ze is binnenkort jarig. We houden ons een tijdje bezig met het uitkiezen van haar outfit inclusief feesthoedje (mag ik dat nu al op?) haar verjaardagsmenu. Geen soep (bleh), groene erwtjes, gebakken krieltjes met een tartaartje en champignonsaus, komkommersalade (voor degenen die niet van erwtjes houden) en als toetje aardbeienbavarois. Mevrouw is al vergeten dat ze is gevallen; een van de zeldzame voordelen van dementie. 

Om te voorkomen dat ze probeert op te staan, volg ik met haar in de rolstoel haar vaste looproute en houd ik dezelfde rituelen aan die zij onderweg pleegt te doen zoals voelen aan deurklinken en lichtschakelaars. Rije, rije, rije in een wagentje. Mevrouw sukkelt in slaap als een baby in een wandelwagen. Wanneer ik na een uurtje stop, opent ze haar ogen: 'Fijn dat je me gereden hebt, maar morgen loop ikzelf weer.'

 

We gaan aan tafel. Wanneer iemand bezorgd naar haar gezondheidstoestand vraagt antwoordt ze in de veronderstelling dat ze jarig is: 'Ik heb een fanfanfantastische dag beleefd.' In plaats van geblesseerd, voelde zich jarig. Zo makkelijk kan het zijn om iemand een goed gevoel te geven.

Een Saar snapt wat nodig is!

LA VACHE QUI RIT

Een rolstoelbewoonster op de psychogeriatrische afdeling loeit en schreeuwt. Zij kan er niets aan doen het is haar ziekte. Het oorverdovende geluid heeft ook impact op mijn cliënte die haar handen tegen de oren drukt. Ze smeekt bijna: 'Laat het stoppen. Alsjeblieft.'

Ik ga op ooghoogte voor de bewoonster staan en vraag met een vriendelijke stem en een softe uitdrukking op mijn gezicht: 'Mag ik u vragen om zachter te schreeuwen?' Zij verbaasd: 'Zachter?' Ik houd met een glimlach de handen tegen mijn oren gedrukt. Zij, alsof ze net pas beseft dat ze schreeuwt en dat iedereen dat hoort: 'Okeeee ...' Voordat ik kan antwoorden pakt ze me bij mijn hand en bedelt: 'Doe je dan lief tegen mij? Zeg wat in het Frans dat vind ik mooi.' Flitsgedachte: olala, Frans. 'Monchou, Boursin et la vache qui rit', floep ik eruit. Ze klapt in haar handen, lacht als de Franse lachende koe: 'Dat vind ik nou humor.' 10 minuten weldadige stilte door normaliseren. Daarna horen we de sirene weer loeien.

Een Saar snapt wat nodig is!

TIME TO SHINE

 

Elke schoen heeft verzorging nodig. Zelfs schoenen van rolstoelers of cliënten die meestentijds binnenshuis verblijven. Toch wordt schoenpoetsen vaak verzuimd. Een schoenpoetsactiviteit (ook enig om te combineren met het schoenzetritueel) met authentieke borstels, blikje schoenmeer en een oud stoofje (of wijnkistje) om de voeten op te zetten trekt altijd 'klanten'. Herinneringen drijven boven en verhalen komen los: in de keuken met het schort aan en een rij schoenen van hier tot ginder als je een groot gezin had. En dat had men in het begin van de vorige eeuw. Het imitatiebontje is in trek om de schoenen te boenen en alle neuzen te laten glimmen. 'Iemand wegwerphandschoenen nodig?' 'Nee, die hadden we vroeger ook niet. Wij waren gewend om onze handen vuil te maken.' Gerimpelde rimmetiekvingers vol ouderdomsvlekken en diepe groeven worden trots getoond.' 

Tijdens de gymnastiek is het time to shine: Wie draagt gepoetste schoenen? Hilariteit alom.

SCHATPLICHTIG

Pappi had een lijfspreuk die hem door het leven hielp: je bent het aan de gesneuvelde kameraden verplicht iets van je leven te maken. Die lijfspreuk hield hem bij elke denkbare dip overeind. Overlijdt je partner, je schat, je lieverd, die zo graag had willen doorleven, houd je dan op de been met iets soortgelijks. Bedenk dat ook jij schatplichtig bent: jij bent er immers nog wel om van het leven te genieten. Daarom vier je het leven voor twee.

DUVELTJE UIT EEN DOOSJE

 

De kerstman morrelt al aan de deur. We ruimen de als sinterklaascadeautjes verpakte dozen en doosjes op, Sint had zijn opwachting afgelopen week al gemaakt. Bovendien zijn de bewoners met een geheugen als een zeef dat allang vergeten. Ik doe ze telkens in de rollatortas en Paultje (van geboorte Pauline) vervoert ze zo naar het knutselhok. Eentje wordt er door een collega-doosje van de plank geduwd. Ik buk om het op te rapen. Lichte paniek bij een over me heen kijkende en zich omdraaiende Paultje waar ik ben gebleven. Als ik als een pierlala uit een doosje omhoog veer, lacht ze: 'Kiekeboe.' Ik herhaal en herhaal het. Zij doet kiekeboe. Paultje geniet als een kind dat je honderd keer hetzelfde verhaaltje kunt vertellen.

Een Saar snapt wat nodig is!

MIEP

de onvergetelijke en ongeëvenaarde schmoopiesnoet van Alexis (actrice Annie Murphy) in Schitt's Creek

Zoek op YouTube op Alexis en Ted. Boop is trending

Ik kom al best lang wekelijks bij Miep. En toch vergeet ze me sinds kort. Als ik goedemiddag tegen haar zeg, vraagt zij: 'Ben jij Cela?' De zuster heeft het haar ingefluisterd. Ik zet het bijna niet te imiteren Alexis' schmoopiesnoetje op: 'Dat klopt.' Miep keurt me geamuseerd van top tot teen: 'Volgens de zuster moet ik je kennen.' Moi: 'Dat klopt ook.' Miep: Je naam zegt me niets en ik geloof ook niet dat ik je ken. Vaag misschien. Maarrrr je bent een vrolijk type. Net wat ik nodig heb. Zeg maar wat we gaan doen.' Echt fijn als je in de vergetelheid bent geraakt - mes, steek, pijn - en de persoon in kwestie toch een positief gevoel bij je heeft.

Een Saar snapt wat nodig is!

WARM HART ZORGHUIZEN ULESTRATEN

 

Ook zo benieuwd naar ons binnenkort te openen Warm Hart Zorghuis in Ulestraten? Belangstellenden zijn van harte uitgenodigd om, onder het genot van een kopje gezelligheid, de presentatie bij te wonen waar tevens de visie van Warm Hart Zorghuizen wordt toegelicht. We ontmoeten u graag op donderdagavond 15 december 19.00 - 21.00 uur bij Brasserie Brocante, Dorpstraat 1 6235 AC Ulestraten. 

Warm Hart Zorghuizen

PSYCHOLOGISCHE OORLOGSVOERING

De uit huis geplaatste Katie bewoont tegenwoordig een studio in een gesloten afdeling. Ze wil naar huis. Onrust loopt ze door de gangen, voelt aan deurknoppen waar de klinken van verwijderd zijn. Weer in haar studio dwing ik haar tot zitten, simpelweg door mijn been zo te zetten dat neerploffen in de fauteuil een logische zet lijkt. In voorzichtige bewoordingen leg ik de situatie zo uit dat het voor haar acceptabel zou moeten zijn. Ieder mens heeft hoop nodig, al is het een sprankje.  

Katie's naar-huis-drang geeft zich niet zo gemakkelijk gewonnen. 'Ik wil en ik ga naar huis', dwingt ze stellig. In plaats van met haar mee te gaan, antwoord ik voor de vorm de kast afstoffend: 'Prima, ik ben hier nog even bezig.' Katie had verwacht dat ik tegen haar in zou gaan en is even overbluft. Even later voelt ze weer aan deurknoppen. Bozig zuchtend is ze op oorlogspad, maar er is niemand in haar directe nabijheid om zich op af te reageren. De driftige voetstappen maken plaats voor een slepend geluid van zolen op linoleum. Ik houd de stofdoek bij de hand. 

Terug in de deuropening van haar studio weet ze dat ze van zichzelf verloren heeft. Om voor haar gevoel gezichtsverlies te voorkomen, stof ik met de rug naar haar toe het televisiescherm af. De mislukte 'uitbraakpoging' wordt niet door mij belicht en de beladenheid is verdwenen. Katie mompelt: 'Knevel'. Hoe komt ze daar nou ineens bij? Moi: 'Knevel? U bedoelt Andries Knevel. Mister EO?' Zij: 'Ik denk het.' Ik schat de tijd waarin zij zich bevindt rond 1990 tot vlak voor het millennium. Moi, ondanks dat ik weet dat de gepensioneerde presentator niet meer op tv verschijnt, in de tegenwoordige tijd: 'Kijkt u altijd naar het Elfde uur?' Katie weifelend: 'Ik geloof van wel.' Ik zap tot zij zegt: 'Volgens mij kijk ik dat altijd met mijn man. Laat maar. Lief van je, maar laat maar.' Helpt zij mij nou uit de brand?

Een Saar snapt wat nodig is!

WAXINELICHTJES

De donkere dagen voor kerst. De activiteitenbegeleidster vervangt het cadeaukaarsje in het glazen waxinelichthoudertje door een meegebracht waxinelichtje op batterijtje. Ze ontsteekt het niet omdat het overdag is. De activiteitenbegeleidster: 'Zo da's een stuk veiliger.' Dachten we. We horen een mijnheer die pas op de dagopvang komt, mopperen: 'Nieuwerwets spul ook altijd. Dat doet het niet hè.' We snellen allebei tegelijk naar hem toe. Mijnheer probeert met een lucifer (clandestien vanuit thuis meegenomen) het plastic vlammetje te laten branden. Het smeult, smelt en verspreidt een vast giftige geur. We kijken elkaar aan met een ingehouden lach. Enerzijds heeft het iets grappigs, anderzijds had er nu of op een later moment brand kunnen ontstaan. Het luciferdoosje wordt op originele wijze ontfutselt en de activiteitenbegeleidster maakt een aantekening voor de familie om de thuissituatie van mijnheer onder de loep te nemen. 

SNEEUWVLOKJES

Begin november en in het beschutte hoekje van de tuin zorgt de laaghangende zon voor zomerse waarden. Ik doe Juliëtte een poncho om en zet haar in het zonnetje. Ze houdt het vijf minuten uit: koud. Binnen wil ze in haar vaste hoekje zitten. Ik schuif de fauteuil iets aan de kant ('Voeten omhoog') zodat ik verder kan gaan met decoreren. Een grijze krans van dorre takjes krijgt witte opsmuk van gipskruid. Het gipskruid dat deel uitmaakt van het wekelijkse rozenboeketje dat ze van haar man krijgt, drogen we sinds weken. Tijdens de finishing touch - nog een takje hier, nog een takje daar - dwarrelen de minuscule witte bloempjes naar benee. Juliette heft sacraal haar handen. Opgetogen en met de verwondering van een kind zegt ze: 'Kijk, het sneeuwt! En ik heb het warm.' Ik haal handveger en blik om het gevallen drooggoed op te vegen. Juliette: 'Goed zo, want als de sneeuw ontdooit wordt het een kliederboel.'

Een Saar snapt wat nodig is!

AFGEDANKT

De 80 plus-generatie kende in hun jeugd geen verspilling. Ze waren gewend om zuinig te zijn op wat ze bezaten. En was je eruit gegroeid of wilde je weleens een keer wat anders, dan hergebruikten handige tantes de losgetornde kwaliteitsstoffen en uitgehaalde breigarens voor een nieuw origineel. In de tweede zin gebruik ik 'waren', want onderwijl zijn er ouderen die de wegwerpmaatschappij geen eer aan doen. Ik zie ze vaak: geslonken ouderen in te grote kleding. Oversized is heel hip nu, maar geen gezicht en ook wel schrijnend. Ben je het niet meer waard dat er voor die korte levensverwachting geld aan je wordt gespendeerd, is het een krappe beurs of heb je jezelf al afgedankt?

Gun jezelf om er goed uit te zien, want als je er goed uitziet, voel je je goed, of op zijn minst beter. De oplossing is outlet, vintage, pre-loved/pre-owned, of tweedehands fashion van kwaliteitsmerken. Je bent het van vroeger al gewend, bovendien is de 'afdankertjestrend' heel erg NU. En door de oversterfte is duurzame 'seniorenkleding' die ook nog eens veel mooier blijft na reinigen, als je goed zoekt voor een prikkie te heb.

Een Saar snapt wat nodig is!

AFSCHEID

roze voor een powergirl,

 rood voor de liefde

goede tijden, slechte tijden

je hing aan het leven 

en toch moest je het loslaten

vandaag ga je op zijn Hagenees gezegd in rook op

Doei gulle leutige vriendin

FABULEUS

Het is een va et vient van bezoekers in de grote hal van het zorgcentrum. Harriët, een van mijn Saarlievelingetjes die ik altijd blij kan maken met een bloemetje, bevindt zich zo vlak bij de voordeur dat bezoekers zowat tegen haar opbotsen. Wanneer de goedhartige Harriët niet in de war is, bezigt ze op komische wijze termen als potsierlijk, ringeloren en navrant. Nu is ze van de kook, van de kaart en van de wereld, daarom is ze omringd door twee vriendelijke verzorgsters die haar verteld hebben dat ik in aantocht ben. Ik hoor haar zuchten: 'Hier lopen allemaal mensen, maar niemand ziet mij staan.' Ik ga recht voor haar staan en groet met een 'hai' en een uitbundig gezicht zoals ze dat graag heeft. Harriët bekijkt me van top tot teen. Met een misprijzende lach en de klemtoon op jij vraagt ze: 'Ben jij mijn bezoek? Ik grinnik: 'Nou da's geen complimenteuze binnenkomer.' Ze blijft me aankijken. In haar ogen zie ik onvermogen. Ik steek mijn hand uit. Ze pakt 'm vast. Moi: 'Ik wacht  ...?' Harriët, droger dan een kurk: 'Fabuleus.' Ons maakt ze vrolijk. Haar toestand typeert ze als een kat die met een knot wol in de weer is geweest. Soms heb je van die dagen dat niets helpt. Freek de Jonge vulde de Nederlandse taal ooit aan met het idioom: als niets helpt, doe niets. Ik ben aanwezig voor als ze me nodig heeft.

Een Saar snapt wat nodig is!

ALLERZIELEN

Voor alle dierbare overledenen die we in ons hart dragen

UIT DE TIJD

Het  is het laatste weekend van oktober al zou je dat aan de zomerse waarden niet aflezen. We schakelen om van zomertijd naar de reguliere tijd. Hetty's keukenklok loopt nog een uur achter. De strenge vermaning van haar zoon dat ze niet het keukentrapje op mag, heeft gebaat. Wel heeft ze wekkers, de pendule en haar horloge op de keukentafel verzameld. Tijdens het verdraaien van de wijzers, hebben we het over de tijd die voorbij vliegt. Moi: 'Ik raak door het klok verzetten in het najaar altijd een weekje ontregeld.' Hetty onbedoeld komisch: 'Ik ben altijd uit de tijd, ik weet niet eens wat voor dag het is. Gelukkig kunnen we er samen hartelijk om lachen.

Een Saar snapt wat nodig is!

THEATERVOORSTELLING

 

Frederique en ik kennen elkaar exact een jaar. Bij de eerst kennismaking herkenden we onszelf in elkaar. 'Juust van hetzelvendje', zei Frederique en ik was het met haar eens. Wanneer ik dit bij een stukje rijstevlaai te berde breng, zeg ze: 'Een feestje waard.' Ter plekke verzin ik speciaal voor haar een op anekdotes geschoeide one woman show waarin haar verleden dat minder fraai was, gepimpt wordt. Het voert te ver om hier de hele 'theatervoorstelling' te beschrijven die bovendien veel inside jokes bevat, vandaar enkele dijenkletsers.

Frederique zit met een bakje bugles op de eerste rij. Ik schuif de salontafel aan de kant, de laminaatvloer is mijn podium. Ik beeld mijn bezoek aan het drielandenpunt in Vaals uit. Frederique roept al: 'Die heuvel op sjouwen alleen al, om dan bij zo'n hardstenen zuil te komen. Verder was er niets. Wat een deceptie.' Moi: 'Maarrrrr ... als je een stap in Duitsland of België zette, sprak je spontaan die taal. Ik doe het voor en Frederique ligt in een deuk. Moi: 'Enne, je was op een dag in twee buitenlanden geweest!' Ze moet toegeven dat dat indertijd heel bijzonder was. Over de duiven op de Dam gniffelt ze: 'Zouden dat nog steeds dezelfde duiven zijn?' Het standaard grapje van de gids op een rondvaarboot: als u links kijkt, ziet u rechts niet, gaat erin als gesneden koek. Ook de avondwinkel (in haar en mijn jeugd iets bijzonders) zorgt voor een gulle lach. In plat Amsterdams doe ik verslag van een Jordanese consument. 

Na de voorstelling genieten we van een ijsje. Frederique wijst naar een lege hoek van de kamer. Ik trap er met open ogen in: 'Ik zie niks.' Zij met pretogen: 'Als u links kijkt, ziet u rechts niets!!!'

Een Saar snapt wat nodig is!

GELUKSGENEN

De lotus is het symbool van de eeuwige vernieuwing van het leven, nieuwe kansen of een herstart. Voordat ouderen de geest geven, putten ze in hun laatste levensfase uit bestaande spreuken, passen ze een variant aan of verzinnen ze hun eigen. Oud worden is niet altijd een zegen, zeker als je kampt met een allesoverheersende ziekte. Boffen als je over geluksgenen beschikt, die je de kracht geven om overal de zonzijde te zien en daarbij ook anderen met een kwistig gestrooide lijfspreuk bij de positivo's houden. 

 jong van geest, oud van leden

leef in het heden, niet in het verleden

BORRELBUIK

De zuster geeft aan dat meneer dwars is. Opgelucht zuchtend: 'We zijn zo blij met de Saars. Je mag 'm overnemen. Misschien is hij overprikkeld door het Oktoberfest?' 'Au', doet hij. Het zit 'm niks lekker. Om te zeggen dat de ineengekrompen Nelis dwars en nors is, is overdreven. Ik hoor zijn welvaartsbuik borrelen. Zijn broekriem zit behoorlijk strak. Op die constatering maakt hij de broekriem los. Ook leunt hij, als ik tegen zijn schouder duw, achterover zodat maag en darmen meer de ruimte krijgen. Geborrel en een 'au'. Ik gok diarree: 'Zal ik u naar het toilet brengen?' Hij schudt van nee en kreunt: 'Au.' Moi: 'Aan het borrelgeluid te horen, móét u aandrang hebben.' 

Meneer durft zich niet te verroeren, dan worden de darmkrampen heviger. Hij wuift dat ik bij hem uit de buurt moet blijven. Ik denk: wrijven helpt niet, Rennie wel. Pappi en ik draaiden dat altijd om. Wanneer hij last had van medicijnmisselijkheid of van negatieve aandacht vragen (is ook aandacht), wreef ik cirkels over zijn bolle buik. 

Bier, vette worst en wat meer heeft de goede man tijdens het met liefde georganiseerde Oktoberfest in zijn mond gepropt. Ik zou er ook buikpijn van krijgen. Ik bedenk me dat Nelis een inco draagt. Moi: 'Als uw buik leeg is, is het opgelost. Weg pijn, weg strakke buik. Ontspan in plaats van afknijpen.' Nelis kijkt me aan: in zijn broek doen? Moi vriendelijk gniffelend: 'Nogmaals u draagt een drollenvanger. Voor een noodgeval, zou ik zeggen: ontspan en laat het gebeuren.' Ik loop bij hem vandaan. Om de hoek hoor ik eerst gemor, dan gekreun en dan een diepe zucht. Wanneer ik met een glaasje water bij hem terugkeer, is Nelis het zonnetje in huis. We hebben het er niet meer over, behalve dat hij hoofdschuddend lacht over de drollenvanger: een mooie vondst die 't 'm deed. De zuster sein ik op een onbewaakt moment in, zodat Nelis voor hij naar bed gaat gedoucht kan worden. Zo zie je maar: er zijn zoveel redenen te bedenken die iemands stemming beïnvloeden. In dit geval was het fysieke pijn.

Een Saar snapt wat nodig is!

TWEEDE KANS

Iedereen heeft zijn of haar motivatie om Saar (of Bram) te zijn: iets betekenen of doen voor een ander of dankbaarheid en waardering krijgen. Ik vind het leuk om uit te vissen hoe iemand is (geworden) en daarop anticiperen. Het komt geregeld voor dat je het met weinig achtergrondinformatie van de cliënt moet doen, zeker als er geen familie meer is. Vanwege privacy mogen gegevens niet gedeeld worden: lastig of een voordeel? Een label kan je handvatten geven, maar ook stigmatiserend werken. Laatst zei een cliënte tegen mij: 'Bij jou kan ik mezelf zijn. Iedereen die me van vroeger kent, heeft een bepaald beeld van me, maar ik ben allang niet meer die persoon.' 

Levensvreugde brengen in het laatste hoofdstuk van iemands leven door zijn of haar geschiedenis te herschrijven. Marieke, een simpele huisvrouw met nooit uitgekomen dromen, is zo iemand die een tweede kans krijgt. Zij had zo graag haar rijbewijs willen halen om met een Kevertje te gaan toeren. Samen de weg op is passé, daarom zetten we regelmatig onze fantasie in de vrij. Naast elkaar zittend tuffen we naar alles wat ze aangeeft gemist te hebben. 

Een Saar snapt wat nodig is!

THEE TRADITIE

 

Ik hang mijn suède jasje aan de kapstok in de vestibule met glas-in-loodramen, mevrouw zijgt neer in het Thonet stoeltje dat er eigenlijk voor de sier staat. Ze heeft heimwee naar vroeger, laat ze zich ontvallen. Ik haal een stoel uit de woonkamer en schaar me bij. De zon kleurt de vestibule. Gespaarde theezakjes zijn de aanleiding voor welkome afwisseling. Bij het tonen van het groene Pickwick zakje zegt ze: 'Die drinken wij ook. Tegenwoordig zijn er allemaal toegevoegde smaakjes, maar ik houd me bij de Engelse melange.' Moi: 'Ik ook. De traditie is begonnen toen ik op de lagere school zat. Tien voor vier zat mijn moeder klaar met een kopje thee en een Tante-Marie-koekje zoals wij het mariakaakje noemden. Mevrouw: 'Och ja, dat was gezellig. Zo ving ik mijn kinderen ook na schooltijd op. Ze hadden zoveel verhalen.' Ik haal thee voor ons beiden. Een uur lang ga ik met haar terug in de tijd: van thuiskomen met een goed rapport (niets onder de 7) tot op de gang staan door klein kattenkwaad. Wanneer ik de boel opruim en het groene theezakje wil verfrommelen, zegt ze met een glundergezicht: 'Het zakje bewaar ik. Da's leuk voor later, voor de kinderen als herinnering.'

Een Saar snapt wat nodig is!

DE WITTE DAME

in memoriam 1945 - 2022

Een elegante verschijning met witte onberispelijke bob rolt een knalrode rolkoffer het Zorghuis waar mijn pappi een van haar buurmannen wordt, in. Omdat ze zoveel jonger lijkt dan de bewoners is mijn eerste ingeving: dat is de directrice. Later spreek ik haar aan. Tijdens onze kennismaking vertelt ze dat haar ziekte haar dwingt om beschermd te wonen. Ze heeft er, zeker gezien haar jonge leeftijd, moeite mee dat ze geregeld de mist ingaat. Periodes van bevroren in de tijd en ontdooien maken we van dichtbij mee. We zien haar worstelen (heftig als ze onbereikbaar is en we haar niet kunnen helpen) en opklaren. 

Dapper doet de Witte Dame in haar betere periodes mee aan muziekfestijnen; ze is lid van ons huiskoor de Hoge Nood waarbij ons spontane rock & rollen memorabel is. Ze ontpopt zich als creaBea tijdens de knutselmiddagen en ze blijkt zeer ambitieus tijdens spelletjes - woordzoeker op het schoolbord is favoriet. Ze geniet van de spa en massages. En last but not least is ze behulpzaam bij het tafeldekken en de vazenbloemen en kamerplanten verzorgen. 

Na het overlijden van pappi en in tijden van corona hielden we contact via kaartjes, belletjes en sporadische bezoekjes. De herfst kondigt zich aan. Ochtendmist aan het begin van een dag met een stralende blauwe hemel. Geen grauwe dagen meer voor haar. De Witte Dame levert haar ticket to heaven in. Ze wordt gemist.

 De Witte Dame - altijd een plaatje om te zien - wilde nooit gekiekt worden, wat ik als redacteur social media destijds zeer betreurde.

HERR HEINZELMANN

Astrid, een tenger en bedeesd dametje, woont in een groep met zes vrouwen en een weduwnaar. Een nogal scheve verhouding van de sekse. Daarbij komt dat de recente weduwnaar ervan overtuigd is dat Astrid zijn vrouw is. Zodra hij de kans krijgt, stalkt hij haar. Het is geen kwade opzet, het zijn zijn ziekte en verdriet die hem hiertoe drijven. Astrid ondergaat het lijdzaam, helaas werkt hem negeren niet afdoende.

Alzheimer Astrid is dus te timide en beleefd om er wat van te zeggen. Soms krijgt hij haar zelfs zover dat zij hem gelooft. Wanneer ik haar naam noem, zegt ze: 'Zo heet ik niet. Die mijnheer zegt dat ik dezelfde achternaam als hem draag.' Ik kom op vriendelijke toch besliste manier op voor mijn cliënte en doop de weduwnaar Herr Heinzelmann naar het liedje van Conny Stuart. Beiden kennen de met humor doorspekte tekst. Mijnheer is zelfs trots op zijn geuzennaam en Astrid wordt er zo aan herinnerd dat hij niet te vertrouwen is. 

Bij mijn binnenkomst zie ik dat hij haar gecornerd heeft. Ik zing vrolijk met een waarschuwende blik: 'Herr Heinzelmann! Ik zeg u duidelijk dat dit niet kan!' Hij vriendelijk: 'Ah, u bent het. Ik doe iets verkeerd hè. ik ben al weg.' Astrid: 'Bedankt dat je hem beleefd hebt afgepoeierd. Ik stond zo al een halfuur en hij gaf niet op.'

Herr Heinzelmann 
zang: Conny Stuart/tekst: Annie M.G. Schmidt

In een bootje met een buitenlander
Ja, dan zie je zo het een en ander
In een bootje met een vreemde heer
Hij zei: Genaedige Frau; ik zei: Bitte sehr

Herr Heinzelmann
We gingen samen naar het Deltaplan
Hij had een nieuwe blauwe blazer an
Zo'n mooie man, Herr Heinzelmann
Herr Heinzelmann

We waren samen toch zo'n enig span
En ik was helemaal bezeten van
Herr Heinzelmann, Herr Heinzelmann

In een bootje in de Sonnenschein
Ja, das koennte so gemuetlich sein
Na een poosje zei hij: Suesse Maus
Na een poosje riep ik: Haende zuhaus

Herr Heinzelmann
Ik zeg u duidelijk dat dit niet kan
Daar komen hele nare dingen van
Beheers u dan, Herr Heinzelmann

Herr Heinzelmann
O, kijk toch uit wat, bent u nou van plan
Het hele bootje gaat van sansansan
Herr Heinzelmann, Herr Heinzelmann

Hij zei: Liebling, sei doch nicht so dumm
Ik zei: guck doch aus, wir schlagen um
En ten slotte riep ik: lass mich los
Nicht so friemeln, denn ich wirde bos

Herr Heinzelmann
Ik ben een dame en daar hou ik niet van
Ik sla u dadelijk op uw hersenpan
Zo gaat dat dan, Herr Heinzelmann
Herr Heinzelmann

De boot sloeg om en ja, daar lag die dan
En hij verdronk met heel zijn rataplan
Dat komt er van, Herr Heinzelmann

Een Saar snapt wat nodig is!

EEN TEGEN EENZAAMHEID

Als hummeltje hoorde ik mijn moeder al zeggen: 'Je bent een zonnig kind. Mensen worden blij van je.' Die aantrekkingskracht betreft opvallend vaak mannen die flink ouder zijn dan ik. In de ouderenzorg merk ik dat ook. Vooral (borsten)mannen zijn te gecharmeerd van me. Het is een van de redenen waarom ik als Saar dames als cliënten verkies. Een lieve oudere mevrouw waar ik als Saar in vakantietijd uithielp, bevestigde het weer eens: 'Kind, je mag er dan niet voor doorgeleerd hebben, je bent ervoor in de wieg gelegd.' Ben ik té invoelend, té the girl next door, té vrouwelijk gekleed?

In een cafeetje waar we nooit eerder zijn geweest, neemt een oudere heer beleefd op een zitplaats afstand naast mij en mijn borrelvriendin plaats. Hij heeft een vriendelijk gezicht. Aan de kelderlucht die zijn kleding verspreid, ruik ik dat hij weduwnaar is. We zijn aan ons tweede wijntje bezig en de man heeft geen compagnie gekregen. Zielig vinden we. Ik spreek hem aan. Na een vermakelijk half uurtje weten we alles van hem en is hij helemaal opgefleurd. Te opgefleurd, want de sympathieke weduwnaar begint zich van alles in het hoofd te halen omdat we zoveel gemeen hebben, wat klopt. Zucht, ouderen moet je er eerst met de haren bijslepen en dan kom je niet meer van ze af. Ik begin over zijn kinderen. Ik bevestig dat zijn dochter van mijn leeftijd is, waardoor hij het partner-in-spe-idee meteen laat varen. Hij wil nog een wijntje. Wij vinden dat een slecht idee, omdat hij naast zijn paspoort, minifotoalbum van zijn overleden vrouw ook zijn medicatiekaart heeft laten zien. Als we afscheid nemen, twijfel ik voordat ik hem een Saar-aan-Huis-folder overhandig. Ik sein de serveerster in. Zij bedankt ons dat we de 'stamgast' even onder onze vleugels hadden genomen. Vanwege de drukte had zij geen praatje met hem kunnen maken: 'Jullie mogen vaker komen. Hij heeft een top vrijmibo gehad!'

Een Saar snapt wat nodig is!

SURVIVAL OF THE FITTEST

Survival of the fittest wordt vaak verward met wie gezond en fit is, leeft het langst en het recht van de sterkste. De verwarring ontstaat waarschijnlijk door het woordje fit, dat we hier associëren met goede conditie en fitness. De Engelse term fittest verwijst naar to fit: aanpassen. De uitleg van survival of the fittest ligt dus iets anders. Van Dale omschrijft het als een natuurlijke selectie die optreedt door het overleven van het nageslacht van de best aangepaste binnen een populatie. Kort gezegd: de persoon met de beste overlevingskansen is degene die zich het best weet aan te passen. Voor de uitgebreide uitleg zie Wikipedia. De Indiana Jones op de foto is mijn pappi: een inventieve handyman met een jaloersmakend aanpassingsvermogen. Hij mocht dik 92 worden.

BORDUREN

Francis is mijn stijlicoon, mijn Iris Apfel om zo te zeggen. Ze is ver in haar dementie: als niemand haar eraan herinnert vergeet ze de tijd, hoe ze heet, dat ze gepensioneerd is, zelfs de maaltijden schieten erbij in. Het enige wat zo in haar systeem is blijven hangen is haar uiterlijke verschijning: lipstick, de haren in model, onberispelijke kledingstijl en haar grote gedateerde bril. Over de bril zei ik eens tegen haar: 'Als je maar lang genoeg wacht, wordt alles weer modern.' Francis vond dat een rare opmerking: 'Je moet je nooit aan een ander confirmeren. Als jij vindt dat het mooi staat, moet je het gewoon dragen.'

Wanneer ik Francis bezoek besteed ik extra aandacht aan mijn look. Bij binnenkomst monstert ze steevast mijn uitverkoren kleding en kapsel. Haar commentaar varieert van: helemaal mijn stijl, netjes (ze houdt van de preppy look), ik mis een ketting (oeps, in de haast vergeten), dat is mijn merk (Ik wil 'm). Francis houdt ook van felle kleuren. Op een zonnige herfstdag draag ik een gebroken-wit truitje op een crème pantalon met karamel pied de poules afgetopt met een gebreide beige poncho. Te midden van notenhouten meubilair zet ze de toon: 'Op zich een elegante combi (de pantalon zou iets voor mij zijn) maar het truitje is te saai zonder de poncho.'

Ze rommelt wat in de muurkast. Ze vraagt of ik de handwerkdoos voor haar wil pakken. Onder het deksel bevinden zich onaffe borduurwerkjes (van zakdoekjes tot schilderijtjes), haaknaalden en heel veel wol en garen. Ik bewonder de kruissteken, kettingsteken, festonsteken en wat al niet meer voor steken. 'U brengt me op een idee!' zeg ik, 'Het truitje leent zich voor rijgsteken.' Francis zoekt al kleuren in katoengaren uit. Het worden marine- en kobaltblauw. Haar vingers lenen zich niet meer voor borduren, maar aanwijzingen geven, de draden op lengte knippen en toekijken, geven haar het gevoel van wel. Het truitje komt die middag af. Als advies krijg ik bij het weggaan: 'Past goed bij een donkerblauwe kokerrok.' 

Bij mijn volgende bezoek heb ik de door haar geadviseerde outfit aan. Het is afwachten of ze het truitje herkent en of ze überhaupt nog weet dat we het samen gemaakt hebben. Ik verwacht van niet. Tot mijn verbazing slaat ze de handen voor haar gezicht: 'Je hebt het aan zoals ik gezegd heb. Het staat je enig. Mag ik het hebben?' Moi schalks: 'Hebben, hebben. Het is veel te mooi geworden om weg te geven. U mag het lenen.' Ze grinnikt en dan gedreven: 'Zullen we kijken of ik iets geschikts heb om te borduren?'

Een Saar snapt wat nodig is!

SOEZEN IN DE ZON

Oudewijvenzomer. 18 graden en een briesje. Weduwe Hetty op naar de honderd, wil graag in de zon. Het briesje blijkt een spelbreker. Dat wordt binnenblijven. Maar een Saar heeft altijd een oplossing, zoals Hetty aandraagt. Behendig schuif ik de tweezitter over de laminaatvloer voor het venster. Als poezen soezen we in de zon. In totale ontspanning zakt Hetty schuin tegen me aan, haar hoofd rust innig op mijn schouder. De warmte maakt ook mij doezelig. Onze ademhaling gaat gelijk op zonder achtergrondruis. Dit is mindfulness. Ik geef toe aan een powernap. Hetty ontwaakt pas als de schaduw over ons valt. Het kost haar moeite om de ogen te openen. Onder het loom knipperen prevelt ze: 'Dat is lang geleden dat ik met iemand samen geslapen heb. Voelt fijn.' Ze draait haar gezicht naar me toe, kijkt me lief en recht in mijn ogen aan: 'Zo wil je sterven.' Ik gun het haar*, maar het is haar tijd niet. Ik buig mijn hoofd tegen het hare en leg mijn hand onder haar hand. Eigenlijk zit mijn Saarbezoek erop maar zulke vertrouwde momenten zijn er om te koesteren. Ik plak er met liefde een poosje aan. 

*Mevrouw lijdt aan dementie en haar familie en vrienden zijn vanwege haar hoge leeftijd uitgedund tot zero. Ze is bang om allenig te sterven.

CONVERSATIONELE HYPNOSE

Zonder het te weten doe ik met de beste intenties aan een soort van conversationele hypnose. Met deze tongbreker breng je mensen al pratende in een trance. Als je het 'vak' verstaat kun je louter door op iemand in te praten gedachten van mensen sturen. Het werkt in een bepaalde structuur met een weloverwogen woordkeuze, intonatie, ritme en lichaamstaal en het stelt je in staat om ongemerkt het onbewuste van de gesprekspartner te beïnvloeden. Denk babbeltrucs, en Viktor Mids. 

Bij Jenny, een van mijn cliënten, heeft het 'woorden in de mond leggen' een positieve werking. Wanneer ik haar zou confronteren met de kille waarheid, zou Jenny zich onmiddellijk afsluiten. De pijn van de werkelijkheid is voor haar ondraagbaar. Door de waarheid te verbloemen én vooral steekwoorden die haar hoop geven in haar gedachten te planten, zorg ik ervoor dat haar negativiteit wordt omgezet in positiviteit. Voor haar soms verwarrend. Ze zegt dan het tegenovergestelde (pos) van wat ze eigenlijk wilde zeggen (neg). Ze geeft zelfs aan dat ze beseft dat ze het andersom bedoelde: 'Word ik hier nou in het ootje genomen?' Wanneer ik haar positieve uitspraak bevestig - dat Jenny zich, al is het voor een uur, prettiger voelt, is mijn streven - gaat ze akkoord met haar gemanipuleerde gedachtestroom. Simpelweg omdat ze zich goed voelt. 'Ik vertrouw jou. Ik voel me fijn bij jou.' 

Een Saar snapt wat nodig is!

DUIZELIG

 

Aan haar glazige wegdraaiende ogen is te zien dat Rina zich allesbehalve lekker voelt. Ze is duizelig, zegt ze. Rina heeft last van een schommelende bloeddruk. Om te kunnen vergelijken als de wijkverpleegkundige de stand van zaken komt opnemen - dementerenden kunnen verschillende reacties en signalen geven over hetzelfde euvel - doe ik alvast een check. Heeft u buikpijn? Bent u misselijk in de buik? Heeft u hoofdpijn? Ziet u alles zweven? Ze ontkent alles. Ik heb nog een troef: 'Ziet u dubbel?' Reina: 'Nee.' Moi: 'Jammer.' Zij kijkt me, afgeleid en geïnteresseerd, recht in de ogen. Moi grappend: 'Als u mij twee keer zag, had de ene Saar kunnen werken en de andere samen met u op stap gekund.' Ze pakt schuddebuikend haar voorhoofd vast: 'Dat zou leuk zijn geweest, maar ik ben echt duizelig. Je moet me niet meer aan het lachen maken.' Op de tafel staat een pot met zoute drop. Ik bied haar een dropje aan. Rina neemt er twee: 'Dat moet ik volgens mij nemen als ik duizelig ben. Dat vergeet ik steeds.' Wat Rina mankeerde, hoor ik niet meer. Bij een volgend bezoekje zeg ik: 'U bent gelukkig weer de oude.' Dat ze zich ziek heeft gevoeld is Rina vergeten: 'Maar ik had best jong willen blijven, hoor.'

Een Saar snapt wat nodig is!

DE HEMEL HUILT

De hemel huilt van verdriet, een mooi mens moest deze aarde veel te vroeg verlaten. Ik koester de kookochtenden vol wijze lessen met mijn lieve en levenslustige cliënte.

Voorbij

In jouw huis vol liefde en turquoise kleuren

zijn onze ochtenden licht

geen patiënt en Saar

wel twee mensen die elkaar mogen

genieten van opstijgende geuren

'ik heb mijn honger voor jou bewaard', zei je tegen mij

en ik zenkookte er met liefde een hartelijke verrassing bij 

Je wilde zo graag leven, 

de zomer was je goedgezind

maar de herfst naderde en 

die verschrikkelijke ziekte haalde je in

FLAMINGODANSERES

Toen haar man nog leefde, overwinterde het echtpaar jaarlijks in zonnig buitenland dichtbij een golfbaan. Nu treurt de gebruinde Reina achter glas waar regendruppels omlaag parelen. Ze was, scheef in haar antieke stoel zittend, in slaap gevallen. De lachgrage Reina werd wakker met een stijve bovenarm: 'Ik heb erge pijn. Kun jij de dokter voor me bellen?' Zachtjes wrijf ik over haar bovenarm. Zij genieterig: 'Dat helpt, jij kent de kneepjes. Lekker. De helft is al over. Ben jij dokter?' Ik glimlach: 'Hoogstens een poppendokter. Dus als u een nieuwe arm wilt, heb ik alleen deze maat.' Ik pak de flamencodanseres (zij noemt het Spaanse souvenir: flamingodanseres) die op een gehaakt spreitje staat van de tv en zwaai zogenaamd met een armpje.' Reina: 'Te leuk weer. Hou op, anders plas ik in mijn broek.'

Een Saar snapt wat nodig is!

GEHAAID

In al haar dementie is Wieke heel gehaaid. Ze woont in een zorginstelling en wil naar thuis, maar thuis bestaat niet meer. Vandaag heeft ze fratsen. Wanneer ik zou meedelen dat ze al haar familieleden heeft overleefd, wordt ze ongelooflijk verdrietig. Die middag zetten we beiden in op creativiteit. Zo zegt ze dat haar dikke teen is gebroken alleen om de reden dat ze dan naar huis MOET om andere schoenen te halen. Haar heimwee maakt haar zo vindingrijk dat wanneer ik het probeer met troostvoedsel: 'Er staat vandaag uw lievelingskostje andijviestamppot met spekjes op het menu'. Ze antwoordt theatraal: 'O nee hè, dat is nou net de enige groente waar ik een hekel aan heb. Maar doe geen extra moeite voor mij, ik heb thuis nog een magnetronmaaltijd.' Haar vruchteloze pogingen om naar huis te gaan hebben iets triests en iets komisch.

Ik plant haar op een stoel neer, zodat ze haar gedachten kan ordenen. Ze wil muziek op tv. Het wordt voor de zoveelste keer het YouTube filmpje van Andre Rieu; ouderen worden daar vredig van. Zij: 'Die heb ik al eens gezien. En ook dat filmpje. Ik heb thuis nog andere videobanden liggen. Ik ga ze wel even halen.' 'U heeft volkomen gelijk', geef ik toe. Zij smakelijk om haar uitspraak lachend: 'Dat ik dat vandaag nog zou krijgen.' Voordat ze moeizaam opstaat, toon ik triomfantelijk een andere videoband van de Straussman met de viool. Wieke verzucht kluchtig: 'Ik geef me gewonnen.' Om haar in die fijne mood te houden, presenteer ik de snoeper een schaaltje met petitfourtjes. Wordt het toch nog gezellig.

Een Saar snapt wat nodig is!

FLAUWEKUL

Koffietijd. Gewemel in het portaal van de afdeling pg door de deurbel. Willie, voor wie ik op bezoek kom, oogt vermoeid: 'Ik heb vandaag de marathon gelopen. Mijn voeten doen pijn.' Om aan te geven dat het menens is, illustreert ze het met een overdreven pijn vertrokken gezicht en een 'auw!'. De dienstdoende zorgmedewerker geeft aan dat ze geen rust in haar donder heeft om te zitten. Ik weet dat Willie geniet van mijn aaisessies: 'Ik ga uw voeten verwennen met een massage.' Willie is sober opgevoed. Omdat iedereen om haar heen staat, doet ze afwerend: 'Wat een flauwekul, dat is nergens voor nodig.' 

In plaats van met de bewonersgroep koffie te drinken (nog meer prikkels), neem ik haar zonder woorden mee naar haar kamer. Geen gemaar. Ze ploft opgelucht in de eerste de beste leunstoel. Ik houd me afzijdig en observeer haar houding. Ze knikkebolt. Met de ronde haarborstel maak ik zachte golfbewegingen. Ze is zo vertrokken. Ik stop met borstelen en houd haar trillende hand tussen mijn handen. Zij legt haar andere hand op de mijne. Zo zitten we een tijdje tot ze gapend haar ogen opendoet. Wat opgeknapt staart ze in mijn gezicht. Met naar voren uitgestoken benen en met wiebelende voeten knipoogt ze: 'Zou ik die massage van straks nu mogen? Ik kan daar zo van genieten.'

Een Saar snapt wat nodig is!