Verstrooidheid, lucide momenten, humor en tristesse wisselen elkaar af in series en projecten over een onberekenbaar en sluipend proces. Dementie: om (soms) grijze haren van te krijgen. Sinds 2024 verhalen de nieuwe blogs ook over nostalgie, herinneringen en de ouderdom. Contact met auteur Cela den Biesen via: www.kluifje.com
maandag 2 december 2024
BETEKENISVOL LEVEN
maandag 25 november 2024
PODIUMDIEREN
zaterdag 16 november 2024
LUXEWAGEN
Mensen met dementie weten verdacht vaak haarfijn mooie herinneringen op te dissen uit hun jeugd. Vandaar dat je op dit blog tegenwoordig ook nostalgische terugblikken vindt. Langs het tuinpad van ... schreef ik over een favoriet tijdverdrijf van de zestiger jaren voor lome zomervakantiemiddagen: vanaf een bankje de schaars voorbijrijdende luxewagens tellen. Het is 1 november 2024. Een Duitse zondag waarop die Nachbarn massaal onze stad bezoeken om billig de euro's te laten rollen. En te pronken met hun luxewagen.
Was een auto bezitten in de zestiger jaren (fiets- en brommertijd) een luxe en een zeldzaamheid, vandaag de dag is het asfalt bedekt met statusblikken. Auto's van meer dan een ton staan rijen dik te ronken voor het verkeerslicht. Twee tienerjongens in de fatbike leeftijd filmen met hun iPhone en met gevaar voor eigen leven. Hun spelletje is, zover ik het vanuit het park kan bekijken, wie de duurste wagen op film zet. Ik zie ze de straat op rennen en tussen de file bedragen naar elkaar roepen. Herhaaldelijk 'Kicken' en een yesgebaar met hun rechterarm maken. Je kunt er hoofdschuddend over doen, maar ik vond het leuk om te zien dat kinderen kinderen blijven en ze ongeveer eenzelfde tijdverdrijf hebben als wij in de simpele cententijd.
zaterdag 24 augustus 2024
Langs het tuinpad van ...
de bedwelmende geur van de lathyrus nog net als vroeger
... mijn grootouders. Ik weet nog hoe het was en hoe het rook: heerlijk zoet naar siererwten. Voor de boerderij een klinkerweg waar mijn broer en ik voorbij tuffende auto's telden. Dat schoot niet op, want die waren in de jaren zestig op een hand te tellen. Dus verzonnen we 'de volgende kleur is ...' Wat waren we snel tevreden en wat was het leven destijds overzichtelijk.
De fruitboomgaard, zittend op een gietijzeren lattenbank voor het huis. We keken uit op het hoge wuivende riet langs de sloot. Mijn broer sneed er stokken van en zo marcheerden we met onze baton over de weg naar de Kleine Schouwburg en terug. Dat dorp van toen, het is voorbij.
Custardpudding in een visvorm overgoten met Flipje aardbeiensaus. Een vliegenlijmrol boven de eettafel met tafelzeil. Pruimen en kersenplukken zoveel als je wilde. Slapen op een hooizak op zolder. Alles is verdwenen of gemoderniseerd. Uit de tijd. Het maakt me wat melancholiek.
De zomervakantie was altijd zonnig in onze herinnering. We waren kinderen en wisten niet beter dan dat 't nooit voorbij zou gaan.
maandag 12 augustus 2024
HEMELSE KLANKEN
Met de fitnessmat onder mijn arm op weg naar de zelt. Geen idee wat het publiek kan verwachten. Ik installeer me op de houten vloer waar nog net een driehoekje vrij is om mijn matje uit te rollen. Gemengd publiek 70% ouderen, 30% jong schat ik zo.
Niet het beloofde bladerdak boven ons van de aankondigingsposter, maar het tentdak vol (licht)apparatuur. De wereldberoemde Geronimo Snijtsheuvel achter de piano, een strijkkwartet en een hemelse stem die ons vraagt om (weg) te dromen. Ik voel me bevoorrecht en warm. Als bij hot yoga voel ik de parelende zweetdruppels van mijn voorhoofd opzij rollen; er zijn meer mensen met een rood hoofd. Het elastiekje voor een hippe bun (miniknotje) blijft vergeten achter om mijn pols
Met gesloten ogen geef ik me over en laat me meevoeren door hemels gezang. Het applaus wekt me. Sorry Geronimo. Huh. Ontspannen en met een innerlijk rust in mijn hoofd neem ik 10 minuten om op aarde te belanden. Dit gevoel zal ik de rest van de dag bij me dragen. De meesten staan op voor een meet&greet met Geronimo en om hem te bedanken voor de energie die hij met ons deelde. De man aan mijn voeten (letterlijk) neemt net als ik even de tijd om te acclimatiseren. Hij maakte de foto.
zaterdag 29 juni 2024
KEEP ON ROCKING!
Ons seniorenpopkoor Forever Young Collectief waar ik een van de 50 enthousiastelingen ben, had een optreden bij een zorginstelling. Blauwe lucht, zon en een zomers briesje, idealer kon bijna niet. Er was enthousiast rolstoelpubliek plus begeleiding en aanwaaiers die op de muziek afkwamen.
We zongen een interactieve set. Ik behoor niet tot de 'dansgarde' van ons koor en toch schoot ik automatisch in mijn rol van ab'er/entertainer. Hup het publiek in en samen een rockende massa vormen. Hoe leuk is het om muziek te delen met mensen die geleerd hebben om te genieten van de mooie momenten die het leven te bieden heeft. De reactie van de tot tranen toe geroerde rolstoelster JJ komt dan altijd bovendrijven: 'Jou zien dansen ... ik voel mijn benen weer. Het is net of IK dans.'
I.v.m. de privacy is er geen beeldmateriaal van ons swingende optreden.
donderdag 27 juni 2024
Genieten met een zachte G
De jaarlijkse barbecue was een weergaloos bak- en braadfestijn! Grandioos verzorgd door Artistiekelieke, 123456789Tieneke, Imke, opbouwers barman Leon en grillmeisters Wil & Jacques, Mijnheer Demijne snijder/hakker van het groentegarnituur, Schouten Vleeswaren en Plus Verbeeten Tegelen die het ambachtelijke vlees voor hun rekening namen en last but not least Joekskapel Waers. De 'zanger' van onze vrijwillige huisband heeft volgens de tuinman verdacht veel weg van Ben 'spoorwegen' Verdellen (van De Vrijbuiters).
Joop, voorman en trompettist, blijkt een getalenteerd acteur en schuift na afloop bij zijn 'oud-collega' aan. GrilWil warmt zijn handen boven het rooster. Hét startsein voor 123456789Tieneke om de gasten met een zwoele (hese) stem welkom te heten. Kelly en Rakkertje hebben zo hun eigen originele begroeting. 'HA!' groet Kelly. Rakkertje zegt: ‘B!’ Ze is goed wakker en maakt er een abc’tje van. De Witte Dame mijmert over buitenfeesten in Bonn waar iedereen op chic ging inclusief een speciale hoed. We zijn het erover eens dat je optuigen voor een partij de feestvreugde verhoogt. Seniorita Sigaretje laat zich ontvallen dat ze speciaal voor het feest krullen heeft laten zetten. Bovendien is ze door haar rantsoen van 14 stokjes per dag heen. Eerlijk is eerlijk: ze begrijpt dat ze wat liever voor haar longen moet zijn en houdt zich keurig aan de afgesproken dosering. Met smart wacht ze op dochterlief die een volgend pafpakje meebrengt. Ze geniet met volle teugen, ook van een pilsje en daarna gaan de handjes de lucht in: Geneet van ut laeve.
Bobo is een (voor)klapper – of juicht ze te vroeg − waarna de rest inzet. May bakt ter plekke haar befaamde krakende kroepoek. Voorproevers Loes en Imke proppen hun mond vol en worden op de vingers getikt: straks is er onvoldoende voor de gasten. Zus(ter) Jeanne neemt zoals verwacht de bewoners zonder bezoek onder haar vleugels − Frau DB voelt zich de koning te rijk met de een-op-een aandacht. Bij het buffet staat een file. Strauss verkort de wachttijd. Annie, die haar ogen niet van haar achterkleinkind kan houden, walst met Wendy en Andre Rieu naar de lange dis met homemade heerlijkheden en voor ieder wat wils. Het is moeilijk kiezen uit al dat uitgestalde lekkers. Je ziet de opscheppers denken: we doen straks gewoon nog een bordje.
Tijdens Udo’s Griechischer Wein is een roseetje spraakwater voor de Patron. Hij is in een gulle bui. Als hij van zijn dochter en mij hoort dat hij 400 is, vindt hij dat zelf ook lichtelijk overdreven. Hij halveert zijn leeftijd en doet er, hoppa, nog eens twee af. Mevrouw L. bekijkt haar man nu hij wat pondjes kwijt is, ineens met andere ogen: hij ziet er met zijn weelderige witte haardos weer uit als een jonge adonis. Tante Leen heeft niets te klagen. Achteroverleunend met een tandenstokertje in de weer: 'Jao, ich ving het gewuun gezellig, ich ken neet anders zegge.' De immer parate Roosje is door de hitte niet vooruit te branden en kiest deze middag voor het comfort van een rijdende stoel: gemak dient de mens. Ze geniet van zon, zoon en schoondochter. Iedereen heeft schik op zijn eigen manier: Buuf vergaapt zich aan alles en iedereen om zich heen.
Rijk geniet door de ogen van zijn dochter die alles doet om het leven voor pap
zo prettig mogelijk te maken. Toet wipt op haar stoel, maar blijft braaf tussen
man en dochter in. Zo gauw ze haar kans schoon ziet, neemt ze een roze wonderdoekje
en zien we haar in de keuken de greepjes van de keukenlades glanzend boenen.
Voor de medewerkers is een barbecue buiten werktijd ongedwongen bijkletsen met
collega’s; valt het jullie ook op dat Vrouw Brokke negen van de tien keer dienst
heeft tijdens feestjes? De Eiervrouw wil alles proeven, schrokt en verslikt
zich zowat in een slokje sap. Ze zet een o-jee-gezicht op. De opspringende
dochter verlost haar met zachte klopjes van het hoesten. De zusters delen
ijshoorntjes uit. Perfecte timing, zoals altijd!
uit PauwPraat
dinsdag 25 juni 2024
BEESTEN!
Vooraf heerst er diezelfde opwinding die je vroeger voelde vóór een schoolreisje. Mijnheer Demijne en E. staan al een uur achter hun rollator op de uitkijk: wat moet een mens zich voorstellen bij een rondreizende dierentuin? Op de vraag aan de terraszitters wat hun lievelingsdier is: Patron - teckels, Mijnheer Demijne - baviaan, E. - tijger, Tante Leen - ?, Seniorita Sigaretje - minischaap. 'Welke dieren komen er?' vraagt Mijnheer Demijne. 'Tijgers en leeuwen’, fantaseer ik. Misschien een uil', zegt stagiaire Floor die de kinderboerderij de Loi uit Wellerlooi naar Tegelen haalde. Mijnheer Demijne deelt een plaagstootje aan E. uit: 'Ik hoop dat er ezels bij zijn, dan kunnen we die omruilen met eentje van ons. Hint hint.' Tante Leen is na een lange contemplatie tot de conclusie gekomen dat de geluksolifant bij haar op 1 staat.
De wagen met aanhanger rijdt het terrein op. Ezel Sjors, pony Brammetje, Brahman koe Saartje (een heilige), alpaca’s Teddy en Beertje, en de naamloze geitjes, minischaapjes en een pasgeboren kalf mogen binnen de door begeleiders Theo, Manuel en Olav opgezette omheining. Konijnen en cavia’s krijgen een eigen ren met parasol erboven. Treffend voor onze dierbare bewoners is hun compassie met dieren. Ze checken of alles diervriendelijk gaat: is er voldoende schaduw, is het niet te warm, hebben ze voldoende eten en drinken, worden ze met respect behandeld, vinden de dieren het leuk om geaaid en geknuffeld te worden? Alle seinen staan op groen en de bewoners betreden pluksgewijs het dierenrijk.
De geschoren alpaca’s spreken het meest tot te verbeelding: 'Is
het een kameel? Is het een lama?' Manuel: 'Nee, het is een alpaca (spreek uit:
Al pakka)'. Notoire biezenpakkers patron en Toet hebben de openstaande poort in
de smiezen. Toet ziet dat het zinloos is. Ik kijk de Patron ondeugend aan:
Dier noch mens ontglipt ons vanmiddag, hoor!' De op ontsnappen staande Patron
maakt een grappig verdorie-gebaar met zijn elleboog. Een pluizig konijn wordt
op zijn schoot gezet. Hij, guitig: 'Nah, zit ik hier met een konijn. Mijn twee
teckels hadden me zo moeten zien. Haha.' Broemi hoeft niet zo nodig te
feestbeesten, maar gluurt toch op kousenvoeten door het raam. Uiteindelijk kan
ook hij de dieren niet weerstaan en stapt in zijn elektrieken rolstoel. Bij het
zien van de pony fluistert Likkepot: 'Paardjes, paardjes, paardjes. Rije, rije.
Moeten groeien.' Ze blijft tot hun vertrek bij ze. De zonen van Seniorita
Sigaretje beheren ’t Superweike: 'Daar zijn de dieren veel groter.' Maar … weet
ze te vertellen: 'Deze hoefdiertjes zijn pas drie weken oud.' Ieder diertje
zijn pleziertje. Bobo en Rakkertje houden het bij konijnen, natuurlijk.
Kinderen die een kijkje komen nemen, trekken onderhand net zoveel bekijks. Puck
(dochter van Imke) met de cavia en op de pony, Raf en Nigel (zoontjes van Ilona
en Chantal) wandelen en praten in de ren met het vee. Al met al is het een
beestig gezellige beestenbende waar nog dagen over nagepraat gaat worden.
uit: PauwPraat
maandag 24 juni 2024
LAND VAN MAAS EN WAAL
dinsdag 18 juni 2024
TOILETJUFFROUW
Regelmatig heeft het Zorghuis vacatures in de aanbieding. Ditmaal ziet Margrietje de kans schoon voor een bijverdienste. Op het zitje naast het kleinste kamertje staat een leeg schoteltje.
Het doet me denken aan de toiletjuffrouw bij de V&D in de jaren zestig en aan mijn allerliefste (overleden) collega bij het Limburgs Museum die die ene keer stiekem in de hal bij de toiletten rookte - het was zo druk dat we geen tijd kregen voor echte pauze. Ria hield een wit porceleinen hotelschoteltje in haar rechterhand om de as op af te tikken. Een bezoeker die het toilet wilde bezoeken, trok vlot haar portemonnee en legde er 50 eurocent op. We konden samen als schoolkinderen giebelen en ook nu plasten we bijna in onze broek van het lachen. Hoe toepasselijk.
Terug naar Margrietje in het Zorghuis. Ondanks dat het toilet onbezet is, neemt ze plaats op de stoel en bekijkt ze aandachtig het schoteltje dat op het bijzettafeltje erlangs staat. Ik leg er vlot een duppie op. Ook zij herkent het uitgestorven beroep van toiletjuffrouw. Ze giert het uit: ‘Nou maar hopen dat er wachtrijen voor de wc ontstaan. Ga ik door dat centenbakkie op mijn oude dag nog rijk worden!’
uit: PauwPraat
zondag 16 juni 2024
HIER IS HET TE DOEN
woensdag 22 mei 2024
TROOSTTAAL
Troosten bij groot en klein verdriet. Hoe je troost ligt aan de situatie, aan hoe goed je die persoon aanvoelt en wat je relatie tot elkaar is. Zelfs humor kan een handje helpen.
donderdag 16 mei 2024
VERSLAKKEREN
vrijdag 3 mei 2024
WAPPERENDE DRIEKLEUR
OVERLEVENDE
woensdag 24 april 2024
ONGELUK(KIG)
Het speelse vrouwtje met de dikke grijze paardenstaart was alleen overschoten. Nadat haar man met we ze enorm close was, bij een ongeluk betrokken raakte en ter plekke overleed, wiste zijn dood haar complete geheugen. Een soort van coping strategy om het leven zonder die wrede waarheid aan te kunnen. Uiteindelijk komt ze op een gesloten afdeling terecht.
Ik bezoek haar twee à drie keer in de week. Het vrouwtje dat ik 'Dansmarietje' ben gaan noemen, foxtrot graag op Limburgse liedjes. Nog nooit heeft ze het met mij over haar man gehad. Tot de afgelopen keer: ‘Iedereen doet tegen mij alsof mijn man nog leeft, maar ik weet dat Baer dood is. Weet jij dat ook?’ Ik herinnerde me het advies van de verpleging. De Vrijbuiters schieten me te hulp. Ik pak haar vast en doe plagerig: 'Wat ik wèl weet ihisssss, dat we nu gaan dansen op 'wengske aan wengske'. We zwieren het penibele moment voorbij.
Het loopt tegen half zeven, het tijdstip waarop ze normaal gesproken al lang en breed met haar man aan tafel de dag doornam. Zij: 'Baer is laat. Hij hoeft nooit over te werken.' Ik bedenk een variatie op 'hij is in de garage' en zeg heel ongelukkig: 'Het is erg druk in de garage. Hij ligt vast onder een auto.' Daarmee bedoelend dat hij in de smeerkuil aan een auto sleutelt. Zij, de handen vol ongeloof voor haar mond slaand: 'Heeft hij een ongeluk gehad?' Als ik nu ga ontkennen, gaat het mis. Ik haak snel in met grappige spraakverwarring. Van onderuit kijken haar ogen dwars door me heen. Wegen me. Ze besluit dat ik niet lieg. Vrolijk: 'Gek kind ben je. Kom, we doen nog een dansje, voordat hij thuiskomt.'
woensdag 17 april 2024
VOORBIJ HET GRAF
voorbij de uiterste houdbaarheidsdatum
rest in peace
het hiernamaals
in vlammen (of in rook) opgaan
heengegaan
gestopt met roken
de oneindigheid
voltooid leven
de eindstreep gehaald hebben
het heden verruild voor het eeuwige
dood en begraven
in marmer gebeiteld staan
zand erover!
doodstil
eeuwige rust
hemelen
vaal paard (the pale rider) komt aanrijden
de man met de zeis
opgebrand
tussen zes plankjes
ingehaald door de tijd
uit de roulatie
tuintje op je buik
over de datum
ontmoeting met de schepper
met de neus omhoog liggen
in de tunnel naar het licht toe
de pijp uit zijn
het leven is stilgevallen
kassiewijle
de laatste treinrit
de dag des oordeels (katholicisme)
gestorven
overleden
door de poort van Petrus gegaan
een dooie boel
de crematie is je afscheidsfeest
maandag 15 april 2024
AFSPRAAK MET DE DOOD
ERVOOR - de stervensfase
aangekondigd verlies
een zaak van leven of dood
niets erger dan afgeschreven worden, voordat je uitgeschreven bent
je afzonderen als het einde nadert of juist alle registers opentrekken
als de duivel je op de hielen zit
ars moriendi is de kunst van het sterven: een religieus streven van het christendom
je bent er nog, maar aan je laatste beetje toe
aanbeveling: je ticket to heaven verdiend hebben
voor de weg ernaartoe is de meeste angst voor, overgaan is het makkelijkst
het lijden dat men vreest
grenzen stellen: als ik DAT niet meer kan, mag ik dood omvallen
de hete adem van Magere Hein reeds in je nek voelen
met een been in het graf
het leven is eindig
de vierde wand afbreken
in het levenseinde gevangen
over de drempel heen helpen
de tijd van heengaan is gekomen
de contouren van een doodshoofd (van wie je weet dat hij stervende is)
op apegapen liggen = op sterven liggen
het wordt steeds stiller, dat is hoe de dood in zijn werk gaat
eindbestemming in zicht
berusting
sterven en laten sterven
de laatste adem
donderdag 11 april 2024
VERLIESAVERSIE
Allereerst: ik wist niet dat het bestond. Twee: dat had ik veel eerder moeten weten. Drie: sinds enige tijd weet ik dat meer modemeisjes (en mannen) er hinder van ondervinden. Het heet verliesaversie*.
Ik ben dol op mooie mode en gewend aan kwaliteitskleding. Vóór ik Helemaal JIJ ontdekte, schafte ik het liefst van items waar ik helemaal weg van was een reserve exemplaar aan. Want als je met een exclusief en volmaakt item te voorzichtig bent, zul je zien dat je dat juist verpest. Voor mij waardevolle kleding bleef zonder prijskaartje in de 'kijkkast' hangen. Ik trok het aan om te spiegelen, maar riskeerde het vaak niet om het aan te houden. Ik was te zuinig op te mooi. Soms was ik zelfs een soort van opgelucht als er een goed te camoufleren vlek of een haal in dat dure kledingstuk kwam; het kon gedragen worden, ik hoefde er niet meer zuinig op te zijn.
Natuurlijk hebben de jaren zestig waarin ik ben opgegroeid ook zijn sporen achtergelaten. Op nette kleding moest je zuinig zijn. Je droeg ze op zondag en bij speciale gelegenheden. De rest van de tijd hingen ze stof te happen in de kast. Verder was het: wie wat bewaart, heeft wat. Zo doorweekte hondenwandelvriend J. tijdens regenwandelingen, omdat de oude jas die hij droeg eerst tot op de draad versleten moest worden. De nieuwe veel duurdere waterdichte jas die al maanden werkeloos in de kast, ging na zijn plotselinge overlijden naar de kringloop. Doodzonde.
Ook ik heb 'verliezen' geleden in mijn jeugd. Het zou klein leed moeten zijn, maar ik herinner me levendig maagdelijk witte kniekousen met doorgestikte vierkantjes en een marineblauwe bies die ik onderkotste vlak voordat we naar een doopfeest gingen, de laatste lang felbegeerde panterpantoffeltjes uit de etalage die net aan mijn neus voorbijgingen, mijn lievelingstasje in rood lakleer dat in de trein is blijven liggen. Een goudkleurig armbandje met 'edelsteentjes' uit Ventimiglia dat door een prul van een sluiting in het gazon verdween en tijdens mijn communiefeest ontvreemde poëzieplaatjes met voor die tijd exclusieve elfjes met glittertjes erop. Traumatisch was mijn eerste pluche hond Loeks die in de en-suite-kast tot levenslange opsluiting werd veroordeeld. Zijn 'geheime' verstopplaats voordat de kast voorgoed werd dichtgetimmerd en behangen was gecheckt. Ik kreeg weliswaar een nieuwe hond, maar ik heb me altijd afgevraagd of die arme Loeks echt in het donker is achtergebleven of dat het een smoes van mijn ouders was om van hem af te komen.
Geestelijke bijstand bestond destijds nog niet. Onbewust sprak je je eigen coping strategies aan of niet dus. Terug naar Helemaal JIJ. Omdat de winkel vanaf de Kwartelenmarkt al een ruimtelijk, licht en zonnig beeld gaf, stapte ik naar binnen, niet wetende dat het een tweedehandskledingzaak betrof. Bij die eerste Helemaal JIJ shopervaring viel ik voor een net binnengebrachte blouson van Comma op de toonbank. Bij Helemaal JIJ is overal maar een stuk van. Schrik en opluchting. Doordat mijn favorieten hier leuk geprijsd zijn, draag ik de ooit dure merken wel én geniet ik van kleding in mijn kast door ze gewoon te dragen. De winkel hangt immers vol met de tofste kleding. Je kunt stellen dat Lenny en haar concept mij onbewust geholpen bij mijn helingsproces en daardoor bijgedragen hebben aan mijn draaggeluk.
*Verliesaversie is een psychologisch fenomeen waarbij mensen meer hechten aan het voorkomen van verlies dan (vooraf) genieten van datgene wat hen zoveel vreugde zou kunnen brengen.
Cela is tekstschrijver/ideeënfee/eigenaar Kantoor Kluifje
dinsdag 9 april 2024
DOORSTROMEN
een reactie op een intrigerend artikel in KBO-PCOB magazine juni 2022 en in 2024 helaas nog immer courant
Van ouderen wordt verwacht dat ze doorstromen en zodoende plaatsmaken voor jonge gezinnen. In theorie klinkt dat best plausibel, maar de praktijk blijkt weerbarstiger. Er zijn tig redenen om te blijven en maar weinig om te verhuizen. Alleen al het idee van min of meer gedwongen verhuizen juist als de tanende gezondheid en ouderdom toeslaan daarom vragen, roept bij mij en menige andere boomer vrees en onrust op.
Allereerst verruil je de buurt waar je (al een leven lang) goed en veilig woont op je oude dag niet voor een onbekende omgeving. Je hebt fijne buren: je hoeft de deur niet bij elkaar plat te lopen, maar je weet dat je (bij een calamiteit) van elkaar op aan kunt indien nodig. De bekende buurt is 's nachts rustig, de omgeving is netjes en je voelt er verbonden. Je weet er de weg weet en kent de mensen. Je huis is afbetaald en je woont gratis.
Een geliefd huis herbergt veel herinneringen wat het moeilijker maakt om afscheid van te nemen. Je huis is het thuis waar je samen met je partner woont/hebt gewoond en waar jullie nu uitwonende kinderen zijn geboren. Gevoelsmatig blijft het ook hun thuis waar zij met hun kinderen weer (met opa en oma met de kleinkinderen) mooie nieuwe herinneringen willen maken.
Waar komt het verlangen vandaan om zo lang mogelijk in het eigen huis te blijven wonen? Je voelt je goed en veilig voelen in je huis en de buurt waar je woont. Je afbetaalde woning die helemaal op jouw leest is geschoeid is comfortabel en je voelt je er op je gemak. Je hebt fijne buren die je om hulp kunt vragen en die jij hulp kan geven indien nodig. Eventuele aanpassingen en het inschakelen van zorg, huishoudhulp, tuinman zijn goedkoper dan naar een duurder appartement verkassen waar je over veel minder vierkante meters, zowel binnen als buiten, beschikt. En dat terwijl je nu gratis woont!
Waarom worden ouderen emotioneel onder druk gezet om hun geliefde thuis te verlaten, terwijl de overheid voor de boomer-generatie inzet op zelfredzaam en zelfzorg? Dit overigens vanwege een tekort aan alles, dat dankzij de politiek de afgelopen decennia bewust is gecreëerd. Want iedereen kon 70 geleden op zijn of haar vingers natellen dat er 70 later heel veel 70-plussers zouden zijn. Juist de boomers moeten wanneer ze hulpbehoevend worden, kunnen terugvallen op vrienden, buren en familie.
Oplossing: het overheidsbeleid moet de regels voor het opzetten van knarrenhofjes en de bouw van aanleunwoningen op eigen erf met spoed versoepelen en vooral digitaal aanpassen. Zo kunnen kinderen van boomers in het ouderlijk huis wonen en de ouders in de vertrouwde buurt blijven wonen. Mensen, zonder kinderen of die niet kunnen of willen terugvallen op hun kinderen, kunnen met gelijkgestemde leeftijdsgenoten samenwonen: samen kun je alles.
Kort gezegd: doorstromen is alleen ideaal als je erop vooruitgaat.
dinsdag 2 april 2024
KOESTER VROEGER, LEEF IN HET NU
dinsdag 26 maart 2024
MET PASEN IN HET NIEUW GESTOKEN
WAT MAAKT HET LEVEN DE MOEITE WAARD?
Qaly (of qualy) is een samentrekking van quality en adjusted life years. Een qaly is behulpzaam bij het bijstellen van levensjaren op grond van kwaliteit van leven.
Een qaly is elk van de factoren aan de hand waarvan bepaald wordt of een patiënt nog wel voor medische behandeling in aanmerking komt, zoals de slaagkans van een behandeling, de levensverwachting en de vermoedelijke kwaliteit van leven na een behandeling.
Ieder mens heeft een andere standaard van wat voor hem/haar leefbaar is. Wanneer iemand serieus zegt: 'Wat heb ik nou nog?' is het de hoogste tijd voor een goed gesprek. Bijvoorbeeld aan de hand van een zelfgemaakte vragenlijst. Mensen (op hoge leeftijd) kunnen de waarde van hun levenskwaliteit aangeven waar hij/zij mee aanduidt welke waarde hij/zij hecht aan een bepaalde gezondheidstoestand ten opzichte van optimale gezondheid. De antwoorden kunnen een helder beeld schetsen van de situatie waarin men verkeert en op die manier bijdragen aan oplossingen en afwegingen. Ook bijzonder geschikt als hulpmiddel voor mantelzorgers.
Zo'n inventarisatielijst is heel persoonlijk. Voorbeelden: geloofsovertuiging, verwachtingen oude dag, zelfredzaamheid, hulpbehoevend, vooruitzicht, mobiliteit, levenslust, hobby's kunnen uitoefenen, psychisch lijden, levensgeluk, mate van draaglijke pijn, acceptatie, ergens bij horen, interventie die de levensduur niet verlengt, maar die wel de kwaliteit van leven doet toenemen, eenzaamheid, levensmoe ... vul zelf in.
zaterdag 16 maart 2024
HUMOR ALS WAPEN
humor als coping strategy
Er zijn zoveel manieren om met emoties en situaties om te gaan. De prettigste manier voor dat moment geeft het beste resultaat. Zoals je op dit blog kunt lezen, is humor inzetten een zeer effectieve coping strategie en verergert medelijden (betuttelen en zielig doen) het juist.
Een situatie of probleem in een positief perspectief te plaatsen, is een opbeurende handreiking om iets klaar te spelen. Zelfs in tijden van pijn en verdriet kun je humor inzetten als wapen. Lachen om/met bijvoorbeeld een leuk of gek voorval klaart de lucht, leidt af, doet een boze bui verdwijnen, tovert een glimlach op het gezicht, en zorgt ervoor dat je de wereld aankunt, al is het slechts voor korte duur.
'Lach en vergeet' zongen de Bouwmeesters 1973 al. Wellicht kunnen we bij een persoon met dementie beter de term lachen is de beste medicijn bezigen.
woensdag 13 maart 2024
maandag 11 maart 2024
STARTFESTIVAL STRAATTHEATER
Op het startfestival waren naast de doedingen voor kinderen, plenty performances die zeer geschikt zouden zijn voor ouderen en bewoners van verzorgingshuizen. Tijdens het straattheater kon je beleven hoe publiek (het gros was 50plus) reageert en ideeën opdoen voor je werk als medewerker welzijn & activiteiten.
Naast de luchtacrobaten van Fabuloka waarvan de mannelijke helft van Pappi's stofjas een hip en hot item maakte, was mijn favoriet de TukkersConnexion met de Classic Rally Ride die uitmondde in een rollatorrace met een bezoekster. Die interactieve zeer komische groep zou je op bezoek willen in je verzorgingshuis.
maandag 26 februari 2024
DE VENLOSE BENDE VAN ALZHEIMER
Theo, lid van het Forever Young Collectief, attendeerde me op de voorstelling Pow Wow: 'Echt iets voor jou.' Minoux zocht vitale vrijwilligers (70-plussers) zonder toneelervaring. Het onderwerp en het laagdrempelige en toegankelijke karakter spraken me aan. Pappi had zijn publiekelijke fame gehad. Het was tijd voor een eerbetoon aan mijn mams die zo graag voor publiek toneel had gespeeld. Ik mocht vanwege mijn ervaringen met dementie deelnemen en zo kon ik haar eindelijk ook in de spotlights zetten. Het werd een onvergetelijke bende.
De voorstelling Pow Wow is gebaseerd op ceremoniële stamvergaderingen van native Americans en bestaat uit dans, verhalen en muziek. Het prangende onderwerp: de zorg voor ouderen met dementie. Voor wie zorg jij? En wie zorgt er (straks) voor jou? Wat vinden we vanzelfsprekend en wat ervaren we als een opgave. Centraal staat Jopie, de moeder van Minou Bosua. De podiumdieren en het publiek mengen zich in de discussie. Het is een leerzaam feest van herkenning en ongemak plus ... het zet iedereen aan denken (en doen).
Jopie kampte met dementie en ze werd gedurende de repetities en voorstellingen in de Maaspoort ook een beetje ons moedertje. We hadden een gemene deler: iedereen in de zaal had in zijn/haar kring te maken met dementie. Met hart en humor werden (pijnlijke) ervaringen gedeeld en verwerkt. Dat schepte een onzichtbare band. Je voelde de emoties. Zo mocht iedereen op een gegeven moment de naam van zijn/haar moeder hardop zeggen. Hardop Gerry zeggen, was een kippenvelmoment omdat er recht werd gedaan aan mijn lieve bescheiden mams die zich weleens onzichtbaar voelde.
De persoonlijke gebaren die iedereen maakte op het nummer 'remember me' van Annie Lennox hakte erin. Net als de laatste foto van Jopie: een gevallen vrouw vol blauwe plekken in haar gezicht en met verband om haar hoofd. De foto bracht een schok bij het publiek teweeg. Minou combineert, net als ik, graag hart met humor. Zij gaf een bijzondere draai aan dingen die nu eenmaal in het gewone dagelijkse leven kunnen gebeuren. 'We moeten niet met een zielige blik naar ouderen kijken, maar naar een mens die een heel leven heeft getrotseerd en nog.' Ze plaatste een vogelveer op de bandage. En ziedaar: een verentooi op het hoofd van een mevrouw die heeft geleefd. Geen zielige mevrouw, maar een trotse indiaan, een krijger die, als het moet, strijdend alle facetten van een betekenisvol leven omarmt.
Minou, Ingrid, Babsie en Ireen en de bendeleden (Wiesje, Emy, Fons, Yvonne, Ada, Alie, Angeline, Corrie, Elma, Geert, Jan, Josca, Leny, Loes, Gaugi, Lydia, Margriet, Marieke, Wieke, Mariëlle, Odette, Jan, Sjef) en de kok, bedankt voor deze onvergetelijke ervaring!
Volg alle bijzondere projecten van Minoux: theater Minoux
donderdag 15 februari 2024
PAMPEREN VAN OUDEREN
Helikopterende ouderen overbeschermen (en controleren) hun kinderen en beschadigen hen hiermee. Zelfs zo erg dat ze er een levenslang trauma aan kunnen overhouden. Zelfs als volwassene blijft het leven leven te beangstigend voor hen of ze slaan bijvoorbeeld door naar de andere kant en gaan rücksichtslos los.
Ouderen pamperen is (voor bovengenoemde kinderen) net zo'n valkuil en heeft eenzelfde negatieve neveneffect, al zal de impact door de kortere levensverwachting minder lang aanhouden. Aardig als mensen om iemand heen als vangnet fungeren en helpen bij het voorkomen van risico's, maar als je iemand als kasplantje gaat behandelen, dan wordt-ie dat vanzelf. Overbezorgd zijn en daarnaar handelen, is als iemand voor het zebrapad 'helpen' oversteken die helemaal niet naar de overkant wil. Het maakt de persoon juist onzekerder, afhankelijker en minder zelfstandig. Of iemand (zeker een vastberaden manipulatief persoon) wordt lastiger en gaat verwend gedrag vertonen, claimen of zeuren. Resultaat: ongelukkige en uitgebluste mantelzorgers en een steeds hulpbehoevendere en eenzamer wordende oudere.
In het zorghuis arriveert de nieuwe bewoonster. Thuis was de situatie onhoudbaar geworden. Doordat de kinderen mevrouw ongevraagd tot in de kleinste details ALLES uit handen namen werd haar kortetermijngeheugen niet meer gestimuleerd en ging bewegen steeds slechter; ze hoefde haar stoel immers niet meer uit, want alles werd haar aangereikt. Haar toestand verslechterde en ze werd veeleisender. Dat deed ze door geraffineerd emotionele chantage toe te passen. De ervaren verzorgende IG herkent de handle-with-care situatie onmiddellijk: er wordt ingezet op zorg plus mevrouw weer de regie in eigen handen geven. En zoals we zo vaak zien als een professional zich inzet, verhoogt dat de levenskwaliteit van iemand vrijwel meteen. Ze wordt serieus genomen en doet weer mee. Haar mentale en fysieke staat (zelf doen wat je nog kan, en dat is best veel) verbeteren zelfs, niet in de laatste plaats door de invloedsfeer van leeftijdsgenoten.
Enkele tips:
- door te pamperen sluit je iemand uit. Dus: betuttel alleen als het echt nodig is
- verleg je focus op wat iemand wel nog kan, en niet op wat niet meer of moeilijk(er) gaat
- denk als mantelzorger - net als bij de EHBO - eerst aan je eigen veiligheid/gezondheid. Stel grenzen, want als jij instort, kan je ook niet meer zorgen
- Laat OMA (Oordelen, Meningen en Adviezen) los en blijf vragen bij een onduidelijkheid. Laat de oudere zelf het antwoord invullen
- ouders hebben zorgplicht voor hun kinderen, andersom geldt dit niet. Het siert je als je je ouders wilt helpen. Doe het met hart & humor
maandag 1 januari 2024
GELUKKIG EN GEZOND NIEUWJAAR
Vul aan met wat jou gelukkig maakt. Gezelligheid, goeddoen, genot, glitter, glamour, gouden jaren, glinster, glimlach, gemak, geld ...