Bij het Feel the 50s festival moeten de voetjes van de vloer. Vanuit de ons omringende landen komen de geheel in vijftiger jaren stijl opgetutte 'jivers', veelal senioren. Bezoekers kunnen (vooraf) les krijgen van een van de dansleraren of leden van de uit Duitsland en Nederland aanwezige dansscholen. Ik kies voor twee 75-plussers die me alle hoeken van de dansvloer laten zien. Beide heren vertellen dat deze manier van dansen die meer op gymnastiek lijkt, tot op hoge leeftijd beoefend kan worden. De vele YouTube filmpjes bevestigen dat. Deze senior had op beide dagen veel plezier, maar voelde zich daarna meer in haar sixties dan in the fifties.
Verstrooidheid, lucide momenten, humor en tristesse wisselen elkaar af in een serie over een onberekenbaar en sluipend proces. Dementie: om (soms) grijze haren van te krijgen. Contact met auteur Cela den Biesen via: www.kluifje.com
donderdag 1 juni 2023
donderdag 25 mei 2023
EVEN EEN VLEKJE WEGWERKEN
In de wachtkamer van de huisartsenpraktijk. Ik wacht op de assistente die bij mij een vlekje met stikstof laat verdwijnen. Een met verwaaide dunne grijze haren in een nu weer hippe Laura Ashley blouse met ruches gestoken zeventigplusser puft binnen. 'Ben ik nog op tijd?' vraagt ze op de klok kijkend, 'ik wist niet hoelang ik erover zou fietsen.' Ik, verwijzend naar spreekuren die altijd uitlopen: 'Bij de huisarts ben je nooit te laat.' Ze lacht, strijkt door haar haren en vraagt of ik hoor dat ze uit Brabant kom. Ik kan haar vertellen dat ze goed in het Limburgs dialect is ingeburgerd en dat je moerstaal best mag blijven doorklinken. Dat heeft iets charmants. Zij weer over haar fiets: 'Ik had een gewone, maar omdat mijn man met 25 km over het asfalt glijdt, moest ik wel.'
Moi: 'Ik doe alles nog op een ouderwetse fiets, met die elektrische gebeuren zoveel ongelukken.' Zij, verbaasd en met ontzag: 'Dan bent u de enige ter wereld. Bent u van de duurzaamheid? Wij zijn wel milieuvriendelijk.' Moi: 'Dat ook, maar zo blijf ik hopelijk in conditie en bespaar ik me de weg naar de gym. We vliegen van thema naar thema. De enige andere patiënt in de wachtkamer is een jong meisje dat aan haar nagelriemen pulkt. Ze heeft zo haar eigen besognes. Ze kan onze onderwerpen sowieso niet volgen. Af en toe kijkt ze op en ik zie dat ze veronderstelt dat we van een andere planeet komen. Wij genieten van ons gesprek. De bloemetjesblousemevrouw snijdt een onderwerp aan waarvan ze denkt dat ik dat weet - vermoedelijk omdat ik tien jaar jonger ben. Ja, ook dat wisten we al van elkaar. De assistente roept mijn naam. Ik zwaai af met de woorden: 'Zij (wijzend naar het meisje) weet dat vast beter dan ik. Echt leuk met u gesproken te hebben.' Zij: 'Ik vind u ook heel leuk!'
woensdag 24 mei 2023
BLIKSEMBEZOEK
Een bliksembezoek bij een zorgadres waar ik maanden kwam. De hartelijk ontvangst door de lieve zorgmedewerkers is tekenend voor hoe amicaal we met elkaar omgingen. Dat niet alle bewoners me zullen herkennen, daar heb ik op gerekend. Waar ik niet op rekende, is dat het weinige spraakzame poezenvrouwtje - altijd in de weer met haar dementiepoezen - zich in mijn armen krulde. Ik liet haar altijd merken dat ze gezien en gehoord werd, zij gaf er weinig respons op. Nu hangt ze als een aaipoesje om mijn hals, brabbelt aan een stuk door, voelt in mijn jaszakken en trekt mijn jas aan. Ze gaat naast me zitten, legt de plakkerige Perzische langhaar op tafel en zoekt mijn hand. Zo zie je maar wat voor indruk je soms ongemerkt kan achterlaten. Ik kan maar kort blijven. Wanneer ik mijn jas terug vraag, geeft ze die schoorvoetend terug. Ze loopt met me mee naar de voordeur: 'Mag ik met je mee?' Ik knuffel haar en zeg: 'Voor de poezen is er niets aan zonder jou.' Ze knikt begrijpend, draait zich om, loopt talmend naar de tafel met de witte poes en pakt haar in haar armen. 'Zwaai maar met een pootje', zwaai ik ter afscheid. Dat doet ze met een glimlach.
dinsdag 23 mei 2023
WHATEVER WORKS
Doe wat goed voelt en volg je eigen weg
maandag 22 mei 2023
VERWARRING
zondag 21 mei 2023
GAZELLE
impala en gazelle
Ik spreek met een vriendin af op het terras. Zij komt te voet, ik met de van mijn moeder geërfde Gazelle die mij sinds haar overlijden begeleidt. Wanneer ik de fiets op een verlaten plek wil stallen, zegt mijn vriendin: 'Och dat is ook niet leuk. Gaan wij gezellig het terras op en laten we je fiets hier moederziel alleen achter. Was ik toch maar komen fietsen.' Gegiechel.
We vinden een plekje onder een boom, waar toevallig een herenfiets van hetzelfde merk in stoere impala uitvoering staat. Wij, nog steeds giechelend: 'Ziet er gezellig uit, zo hebben ze gezelschap aan elkaar.' Tegen de avond halen we vrolijk mijn fiets op. Mijn gedateerde gazelle hangt innig tegen de impala aan; vermoedelijk is de fiets per ongeluk omgestoten door een voorbijganger of omgekieperd door een windvlaag. Wij tegelijk grinnikend: 'Zo te zien hebben die twee een hele leuke middag beleefd!'
zaterdag 20 mei 2023
donderdag 18 mei 2023
TEMPLE FOOD
Het Boeddhisme beschouwt het leven als een cyclus waarin je vier levensfases doorloopt: geboorte, veroudering, ziekte en sterven. De dood is de transitie naar een nieuw begin. Ik kijk de serie Temple food. Temple food is een spirituele manier van eten ervaren. In de laatste aflevering leer ik dat monniken die voelen dat ze gaan sterven, op pad gaan met een knapzak vol stenen in plaats van eten. Wanneer ze hun laatste adem uitblazen, doen dieren zich tegoed aan hun lichaam. Het stof van de knapzak vergaat mettertijd en de stenen bedekken de menselijke overblijfselen.
Heel apart. Pappi wist ook dat hij ging sterven. Hij maakte voor zijn laatste 'treinreis' ook een knapzak van zijn wandelstok met een boerenzakdoek. Hij vulde 'm niet met stenen, maar benodigdheden voor onderweg. Pappi heeft wat jaren in de tropen doorgebracht, kende hij het ritueel of was het gewoon zijn praktische aard?
maandag 15 mei 2023
MOEDERHART
vrijdag 12 mei 2023
DAG VAN DE ZORG
Vandaag wordt er bij Warm Hart Zorghuizen uitgepakt met liefs, lekkers, leuks en luxe.
donderdag 11 mei 2023
ZORG IN DE BUURT
alle ballen in de lucht houden, prioriteiten stellen of omschakelen
In EenVandaag (9 mei 2023) sprak hoogleraar en
gezondheidseconoom Marcel Canoy vlot over zijn onderzoek: waarom lokale
initiatieven de oplossing zijn voor de vastgelopen ouderenzorg. Het is een
pleidooi voor de waarde van sociale netwerken. Hoera voor de menselijke maat. Toch
hoor ik hem haperen bij de oplossing: vrijwilligers. Weer moet er een blik vrijwilligers
worden opengetrokken om problemen te fiksen, terwijl we duidelijk een terugloop
zien van het aantal (jonge) vrijwilligers omdat bijkans iedereen aan het werk
is. À propos werk: vrijwilliger bij de sportclub van je kind is iets anders als
een bestaande baan onbezoldigd invullen. Vrijwillig is bovendien minder
vrijblijvend dan het lijkt, want de vrijwilligers worden wel ingeroosterd en er
wordt op ze gerekend. Goedbedoelende leken die zingeving zoeken en vitale gepensioneerden
die na hun werkzame leven/carrière een nieuwe invulling (en status) wensen. Hun
inzet is lovenswaardig, maar de ene is de andere niet. Daarbij mogen we vooral
niet vergeten dat de zeventigplussers gezien hun leeftijd slechts een beperkt
aantal jaren actief kunnen worden ingezet. Gaan we het daarmee redden in de
zorg?
Wat vinden mantelzorgers en zorgpersoneel hiervan? Mensen
die voor hun naaste zorgen doen wat er binnen hun mogelijkheden ligt, maar vaak
gaan ze door de combinatie baan/gezin/mantelzorg over hun grenzen. Is het voor
een zorgmedewerker die verplicht is om aan alle eisen te voldoen nog
aantrekkelijk wanneer de vrijwilliger zonder gerichte opleiding de sociabele taken
van je overneemt? Kan een kokende bewoner zoals we in het filmpje zien, wel
voldoen aan alle hygiëne- en dieetvoorschriften? Is het in alle gevallen wel zo prettig om als kwetsbare oudere een bekende uit je buurt aan je bed te hebben? Hoe
verloopt de communicatie: kan een leek perikelen signaleren en rapporteren die
belangrijk zijn qua fysieke en psychische verzorging van een bewoner. Lukt het
de locatiemanager om dit alles te stroomlijnen.
Versnelling van nieuwe woonvormen. Prima dat er keuze is en
blijft. 'Risico reduceren' inleveren tegen 'kwaliteit van leven', gaat het werken? Marcel Canoys
onderzoek en pleidooi vragen om omdenken, meebewegen en omschakelen. Is dit in
de dagelijkse praktijk zo eenvoudig als de theorie beoogt? Kleinschalige zorghuizen
zijn al langer creatief in het omgaan met schaarste. Zij weten uit ervaring dat
mensen elkaar nodig hebben. Zo boort een bewonersmix van somatiek en pg onvermoede
vaardigheden aan, haalt een professioneel
zorgteam het beste in medewerkers en bewoners naar boven, en versterkt
samenwerken een goede relatie met regionale zorgdisciplines en lokale
ondernemers. Maar onbetaald werken zal Marcel Canoy heus niet doen. Bij iedereen moet de schoorsteen roken.
vrijdag 5 mei 2023
VIER DE VRIJHEID
Bevrijdingsdag. De trouwe volgers van dit blog weten dat ik het stokje van pappi heb overgenomen om aan te geven dat we onze vrijheid moeten koesteren.
woensdag 3 mei 2023
dinsdag 2 mei 2023
GEDECOREERD
maandag 1 mei 2023
Q IS GOOD FOR YOU
Geboorte, leven, sterven. Such is life pussy. De wereld was een stukje beter met jou, Pappi. Het is mooi 'dat je geregeld van je laat horen'. Deze keer geen liedje of de jingle van radiostation Qmusic die du moment schalt, wanneer ik bij een willekeurige winkel binnenloop. Nee, het is de reclame voor The Qmusic foute party op 23 en 24 juni in de Brabanthallen die oppopt.
Pappi was apetrots op zijn destijds zo zeldzame beginletter dat er zelfs geen chocoladeletter van was. Vroeger noemde hij wattenstaafjes die wij oorstokjes noemde al Q-tips (cotton swabs). Er bestond al Q-linair, een collectie design keukengerei (nu BK), maar dat hij een 'eigen' radiostation kreeg, vond hij fantastisch. Zeker eentje met de slogan :Q is good for you en sinds 2019 Q sounds better with you. Vandaag op je sterfdatum 2 mei sta je in mijn Q-Top op nummer1! Miss you.
donderdag 27 april 2023
ORANJEBITTER
Haar appartement heeft ze aan kant, net zoals ze vroeger hun huis klaarstoomde voor hoog bezoek op 30 april. Kitty, kordaat moederlijk type, pakt met grote voorzichtigheid zoals elke Koninginnedag, en nu op Koningsdag, het dure pronkkristal achter uit de glazenkast. Na een sopje Dubro worden de glaasjes met een theedoek gepoleerd en in het midden op de ronde notentafel gezet. De fles oranjebitter prominent ernaast.
zaterdag 15 april 2023
MUZIEK ALS WONDERMIDDEL
De snelle ontwikkeling van het vakgebied en de media-aandacht daarvoor hebben er toe geleid dat muziek wordt opgevoerd als wondermiddel. Onvermijdelijk is dat er dan met onderzoeken wordt gesjoemeld en hypotheses gefalsifieerd.
Je hebt het mechanisme zoals het luisteren van muziek de productie van dopamine opwekt: je bijvoorbeeld kippenvel krijgt. De wetenschap zoekt naar antwoorden op waaromvragen zoals: waarom wordt ons beloningssysteem geactiveerd als we naar muziek luisteren, waarom blijf muziek zo lang in ons geheugen opgeslagen ...
Bij mensen met dementie waar het geheugen aan flarden is, het naar woorden zoeken is, blijkt dat ze toch bij de opgeslagen muziek in hun hoofd kunnen. Met pappi en tijdens mijn periode als activiteitenbegeleider maakte ik daar dankbaar gebruik van. Muziek* wakkert iets waardevols aan bij mens (en dier). Emoties kunnen vrij vloeien en ruimte bieden voor ontlading, opluchting, vreugde, zorgen van je af laten glijden ... Dat kon zijn als sfeermaker, nostalgische herinneringen herbeleven, als meezinger, en uiteindelijke afschakelen met een luisternummer om mensen weer tot rust te brengen of in slaap wiegen.
Naar aanleiding van Die Superkrafte der Musik op Arte en het VPRO artikel Mooie muziek, maar waarom door Hans van Wetering. Inleiding: hoogleraar muziekcognitie Henkjan Honing werkt aan een groot internationaal project dat de genetica van muzikaliteit onderzoekt: waarom zijn we überhaupt muzikale wezens?
* Er bestaat een hbo tot muziektherapeut. Het is een ervaringsgerichte therapie waar je gericht werkt aan een behandeling met doelen op emotioneel, sociaal, cognitief en gedragsmatig vlak.
vrijdag 14 april 2023
BILLENWORST
Terugkijkend denk ik dat mijn moeder een soort van straatvrees had. Ze ging nooit alleen. Er moest altijd iemand mee. Dat was pappi voor zware boodschappen. Ik was 'de klos' voor familie-uitjes en winkelen naar de grote stad. We woonden achteraf en als er kleine of vergeten boodschappen in het dorpscentrum gedaan moesten worden, werden mijn broer en ik op pad gestuurd. Zo was het op zaterdagmorgen naar slagerij Coolen (of Koolen) op de Feurthstraat waar kinderen - de clientèle van de toekomst* - een rolletje billenworst kregen. Het was een flinterdunne opgerolde plakje boterhamworst, maar door het gladde blanke roze noemde ik dat billenworst.
Ik, het kleine zusje, kwam niet boven de toonbank uit, waardoor mijn grote smalle broer vooraan moest staan. Mijn broer verfoeide dat. Zoals het in die tijd de mode voorschreef, droeg hij schouderlang sneeuwwit haar. Mevrouw de slager - onbetwist tegenstander van nozems met lange manen - kon het nooit laten om wanneer wij aan de beurt waren 'Zeg het maar meisje' tegen mijn broer te zeggen. Blamage in het gezichtsveld van dorpsgenoten.
Leuk om te lezen dat Hugo Blom in zijn column in de VPRO gids een eendere mee-met-mijn-broerherinnering heeft, maar dan bij de bakker.
... Mijn ouders lagen nog in bed, die hadden de hele week in het zweet huns aanschijns dat brood verdiend, mijn zusje was te klein, hoewel ik haar soms wel mee kon nemen als een soort vertederend accessoire dat wellicht enige beweging zou kunnen brengen in de amorfe klont broodhalers die zich elke zaterdag vormde op de zes vierkante meter bij bakker Faas ...
*Ik ben nooit een massale vleeseter geworden en besloot vanwege het dierenleed zo'n dikke dertig jaar geleden om helemaal te stoppen met vlees eten.
maandag 10 april 2023
LANGERE LOOPTIJD
Ooit maakten we samen deel uit van het wandelclubje dat als motto had: wie loopt die blijft. Als er een iemand alles aan gedaan heeft om gezond oud te worden, was zij het wel. Het werd niet beloond met een langere looptijd. Aanvankelijk ongemerkt sijpelde de sluipende dementie binnen door de barsten in haar onberispelijke bestaan. Ze probeerde wanhopig de grip op haar tot dan toe vlekkeloze leven te houden, maar ze kreeg geen vat meer op haar geest. Iedereen zag de onafwendbare aftakeling en deed een stapje opzij. Het was uit een vreemd soort respect. De coronaperiode verhevigde haar isolement.
Al vroeg in haar leven stippelde ze haar afscheid van deze wereld uit. Haar uitgeschakelde denkvermogen bedroog haar brein. Zo kon het gebeuren dat datgene waarin ze juist haar hele leven zo expliciet tegen was toch gebeurde. Het uur u, het beslissende moment met de eindbestemming in zicht sleepte zich voort in een lijdensweg tussen vreemden.
We herinneren haar zoals ze was toen ze een heel mens was: lief en zorgzaam, pittig en met een hartstochtelijke uitgesproken mening die haar sierde.
vrijdag 7 april 2023
PAASUITJE
Tijdens de naar voren geschoven brunch hebben moeder en dochter zo-even al een eitje getikt, een beschuitje in de vorm van een haasje met abrikozenjam én een pasteitje verorberd. Nu beginnen ze aan het slotstuk: een muffin met roze en gele M & M's die het voorjaar verbeelden. De huiskamer is tot in de finesses met decoratieve eieren versierd. De dochter enthousiast: 'En van het weekend hebben we een paasuitje.' Door al die uitgestalde etenswaren is het aarzelende antwoord van moeders niet zo opmerkelijk. Haar blik dwaalt zoekend over de tafel: 'Ik houd niet zo van uitjes. En al helemaal niet rauw.'
De dochter slaat lachend een arm om haar moeders schouders. Trekt haar tegen zich aan: 'Ik bedoel een paasuitje. Een uitstapje. Dat ik u kom halen met de auto. Gaan we samen buiten lente opsnuiven.' Moeder zit met haar gedachten heel ergens anders: 'Lente-uitjes. Hm. Daar gaan je ogen minder van tranen dan wanneer je gewone uien snijdt.'
De dochter snapt dat het qua gesprek en indrukken voor haar moeder eventjes op de plaats rust is. Ze had willen zeggen dat lente-uitjes ook uitstapjes kunnen zijn, maar ze geeft haar moeder gelijk.: 'Klopt.' Moeder knikt bevestigend tegen zichzelf. Ze heeft het goed.
vrijdag 31 maart 2023
DE ONTKNOPING
woensdag 22 maart 2023
TERUGBLIK
terugblikken
Mensen bewaren alles. Dierbare spullen zijn dragers van emotie. Een symbool voor fijne herinneringen. Maar geërfde, overgedragen of bewaarden spullen kunnen ook ballast zijn: het verleden dient te worden afschud? Doe die zooi toch weg, denk ik dan. Dus maak ik tegenwoordig van spullen die ik correct in gedachten wil houden een digitale foto. Vroeger kon dat niet, nu wel.
Zo zit ik op een late middag met vriendinnen in een bierlokaal waar ze ook koffie en een thee complèt schenken. Als koekjestrommel gebruiken ze 'onze' blikken trommel van vroeger die ook als vastentrommeltje dienst heeft gedaan. Precies zoals ik het uiterlijk in gedachten had. Het gaf een instant fijne flashback naar: 16.00 uur, uit school en mam thuis aan de houten uitschijftafel met alle aandacht om mijn verhalen aan te horen. Een kopje thee en een koekje verhoogden het gezellige gevoel en je geborgen weten. Dat hadden we met de vriendinnen aan tafel ook: het gezellig hebben en weten dat je er voor elkaar bent als het nodig is.
dinsdag 21 maart 2023
MAROKKAANSE TAS
terugblikken
maandag 20 maart 2023
EENZAME WEDUWNAARS
De kringloopwinkel met koffiecorner is onbedoeld dé ontmoetingsplek voor eenzame gepensioneerde weduwnaars. Bij het eerste stellingrek keurt een senior van begin zeventig opzichtig een engel. En ja hoor, daar gaan we weer. De man laat er geen gras over groeien: 'Mag ik u wat vragen?' Moi: 'Zegt u het maar.' Hij, charmant: 'Vrouwen hebben meer verstand van interieurdecoraties. Wat vindt u van deze engel.' Moi, geamuseerd: 'Eerlijk? ik vind 'm spuuglelijk.' De man: 'Het gaat om de vorm, niet om de details. De engel verf ik straks antraciet. Alles in mijn interieur is antraciet. Ik ga met de trend mee.' Hij lacht vergoelijkend. Moi: 'Mijn motto is altijd: bij twijfel niet doen.' Hij: 'Ik moet een engel hebben en dit is de enige hier.' Ik hoef niet te vragen waarom. Tien tegen een dat zijn vrouw overleden is en hij haar heeft beloofd om een engel bij haar foto te plaatsen. Hij: 'Elke week ga ik shoppen voor een nieuwe engel. Die zet ik dan naast de foto van mijn vrouw. Ziet u: mijn vrouw was een engel op aarde en nu in de hemel. Rituelen zijn er om je ergens doorheen te slaan. Na een kwartier weet ik alles van deze vriendelijke, eenzame meneer, behalve zijn pincode.
Het komt zelden voor, maar de kassière heeft even geen klanten: 'Hé Jan, ben je d'r weer. Heb je al koffiegedronken of zoek je nog gezelschap?' Een uitgelezen moment voor mij om te wijzen dat ik eindelijk mijn zoektocht ga beginnen. Ik scoor een draadvosje. Bij de kassa tref ik dezelfde kassière. Zij: 'Wat leuk dat u de tijd nam voor meneer.' Moi lachend: 'Ik begin er lol in te krijgen. Het lijkt wel of weduwnaars en masse een cursus vrouwen op de juiste manier benaderen volgen en die hier in de winkel in de praktijk brengen. Zij: 'Ik weet niet of zoiets bestaat, maar hier vinden veel mensen die een beetje buiten de boot vallen, inderdaad aanspraak. Mooi, toch.' Moi: 'Zeker, het is goed dat mensen de deur uitgaan en niet thuis blijven kniezen. Het zijn vaak wel dezelfde verhalen die je 'moet' aanhoren. Ach, je maakt iemands begin van de dag goed. Da's ook wat waard.'
vrijdag 17 maart 2023
DAG VAN DE SLAAP
donderdag 16 maart 2023
ACHTEROMKIJKEN
Op middelbare leeftijd kun je je het niet voorstellen, maar als je zeventig bent, zit er een gat in je geheugen. Geniet dubbel van je dertiger tot zestiger jaren, kijk achterom en leg ze vast voor het te laat is. Jeugdherinneringen worden namelijk prominenter naarmate je ouder wordt. Wat je tot je twintigste beleefde komt en blijft op de voorgrond. Om het met Jef Diederen te zingen: Geneet van ut laeve, want straks als het te laat is dan heb je spijt.
woensdag 15 maart 2023
GEZELLIGHEID KENT GEEN LEEFTIJD
De naam Warm Hart zegt het al: wij houden van hartelijkheid en gezelligheid.
dinsdag 14 maart 2023
SAMEN TEGEN EENZAAMHEID
In het kader van 'samen tegen eenzaamheid', tovert Warm Hart hun zorglocaties in het vakantieseizoen tijdelijk om tot luxe resort. Uit overheidsonderzoek blijkt namelijk dat 15% van de ouderen zich in de zomer nog eenzamer voelt. De vaste afleiding valt weg; de meeste clubjes en activiteiten hebben zomerstop en sociale contacten nemen af omdat 'iedereen' op vakantie is. Lees er meer over op: Warm Hart
maandag 13 maart 2023
DOORBRAAK
zaterdag 11 maart 2023
ZOEKTOCHT
Een regenachtige middag in februari. Bij een tweedehandszaak begint een gezellige bourgondiër die een trompet met zijn handen keurt, tegen me te praten over muziekinstrumenten. Hij komt uit een muzikale en flamboyante familie. Ik geloof hem meteen. Vlooienmarkten en kringloopwinkels zijn een eldorado voor weduwnaars en eenzame heren. Zo'n gesprek begint meestal over de zoektocht naar de vondst van de eeuw. Vrij snel gaan ze over op ... met mijn vrouw liep ik alle rommelmarkten af ... ze is overleden ... gepensioneerd en eenzaam. De zoektocht is eigenlijk de hoop op een dubbelgangster van hun echtgenote. De kans dat je hier iemand 'oppikt' is vrijwel nul, maar hoop doet leven.
De geliefde echtgenote (55 jaar getrouwd) van deze man is een half jaar geleden overleden. Hij loopt met de ziel onder de arm. Ik wil hem best een luisterend oor bieden, maar schooi intussen ook langs de schappen op zoek naar een passend bakje voor mijn blauwe druifjes. De man volgt me nonchalant, prettig keuvelend over prijzen van spullen die staan uitgestald. Bij de schalen staat een mevrouw met een druipende jas. We schakelen over op het weer. Zij geeft me de tip van de kringloopwinkel in haar woonplaats. Moi: 'Ik doe alles per fiets. Met dit weer en die afstand is dat nu geen optie.'
De bourgondiër speelt er meteen op in: 'Ik rij u er graag naar toe. Ik heb een fijne luxewagen. Dat doe ik voor familie, vrienden en buren als ze ergens naar toe moeten ook. Heb ik wat te doen en het is gezellig.' Het zou mooi zijn als je in een vriendelijke wereld woont waar je gewoon ja kan zeggen en instappen - spontane ontmoetingen zijn vaak het leukst, maar daarvoor kijk ik toch te veel thrillers.
donderdag 9 maart 2023
GEREGELD
Het is maandag en we zitten aan het borreltafeltje in de woonkamer. Carla is de controle over haar virtuele agenda kwijt. Ontreddering in haar ogen. Wat voor dag is het vandaag? Komt mijn broer? Hoe laat is het? Waarom ben ik hier? Word ik afgehaald? Waar is mijn man? Ik heb nog niet gegeten (wel). Carla paniekerig: 'Hoe moet dat nou? ik kan niets onthouden.' Ik reageer begripvol, maar ga niet mee in haar verdriet: 'Dat is heel vervelend.' Luchtig: 'Gelukkig kan ik de meeste van uw vragen beantwoorden.' In eerste instantie doet ze een beetje afwerend, omdat ik vreemd voor haar ben.
Ik leg een hand met de handpalm naar boven op het borreltafeltje. Een beproefde methode voor een handreiking: 'Brand maar los.' Ze stelt weer vragen die met tijd en datum te maken hebben. Op elke vraag geef ik een kort antwoord, zodat ze niet overprikkeld wordt met informatie die toch niet blijft hangen. Vier vingers wiebelen: pak ons vast. Carla kietelt het kuiltje in mijn hand. We hebben contact. Ze wordt al wat minder onrustig.
Carla weer: 'Maar hoe laat komt mijn broer dan?' Moi: 'Uw broer komt elke woensdag. Het is nu maandag.' Zij: 'Is het echt maandag? Hoe kan ik dat nou onthouden tot woensdag?' Moi: 'Dat hoeft u niet. Wij onthouden dat voor. Alles is geregeld.' Alles is geregeld blijkt de resetcode. Carla klaart meteen op: 'Oh, maar als alles geregeld is, dan hoef ik mij nergens druk om te maken.' Ze staat op en loopt in een instant zorgeloze stemming de woonkamer uit.
dinsdag 7 maart 2023
COMPUTER BOYS
Zo mooi als bewoners elkaar helpen, ook al is het soms van de wal in de sloot
GESTRIKT
De huishoudelijke hulp schilt de aardappelen aan de keukentafel. Juf Rita, een gewezen onderwijzeres, is met haar elleboogrollator (zo eentje met onderarmschalen) dichterbij gerold. Ik schuif een stoel voor haar bij. Ze zit. Haar voeten slaat ze achterwaarts over elkaar, haar handen vouwt ze tussen haar knieen. Haar hele houding zegt: ik ben in voor gezelligheid, niet voor karweitjes.
Soms vraag je je af hoe je moet klinken, voordat een onbekend iemand zich tot confidenties laat verleiden. Op mijn vraag naar haar belevenissen als juf van de katholieke lagere jongensschool volgen lange uitweidingen. Zomaar. Er komt niet duidelijk uit naar voren dat ze een lesgevende non was, maar streng was ze zeker naar eigen zeggen. Strijdlustig: 'Alle vlegels wisten dat niet opletten, pesten of klieren gevolgen hadden.' Ik onthoud me van commentaar.
Ze vervolgt: 'Middelmatigheid kwam bij de klassen die ik in in mijn hele leven afleverde niet voor. Leerlingen werden òf uitblinkers òf hun ruggengraatloze karakter werd bevestigd.' Ze buigt zich voorover: 'Bij vervelende leerlingen bond ik de schoenveters aan de stoel- of lessenaarpoot vast. Schelmachtig schaterend: 'Vergeten vastgebonden veters waren het leukst. Bam, daar lag-ie. Haha.' Zou ik de goedkeuring van de strenge juf kunnen wegdragen? Alvorens ik opsta, check ik mijn sneakerveters. Ze ziet het en steekt triomfantelijk haar voeten vooruit. Natúúrlijk draagt ze klittenbandschoenen.
maandag 6 maart 2023
WIJSNEUS
Drie turven hoog is ze. Lichtelijk verdwaasd tippelt ze door de vleugel waar zich ook haar kamer bevindt. Ik loop haar tegemoet: 'Goedemiddag mevrouw Wismans.' Ze slaat verschrikt haar hand voor haar mond en trekt me met de andere achter een uit de kluiten gegroeide ficus, groter dan haarzelf. Wat een kracht kan er in zo'n minimensje huizen. Zij met een piepstemmetje: 'Ik word achtervolgd.' Moi: 'Zal ik met u meelopen?' Mevrouw Wismans balt haar kleine knuistjes: 'Ze zijn gevaarlijk hoor. Ze slaan van alle kanten toe.' Ze haakt in en samen lopen we naar de openstaande deur met ernaast het bordje: Mevrouw Wismans. Mevrouw Wismans schudt haar pemelig bloempottenkapsel: 'Daar had wijsmans moeten staan. Mij maken ze niets wijs. Terwijl ze het zegt loopt ze niet haar kamer binnen, maar die van de buurman pal naast de hare.
Buurmans kamer oogt gezellig rommelig. Boven het enorme tv-scherm hangt een poster van zeven broers, vrienden, neven, in elke geval mannen voor de gelegenheid in het afslankend zwart gestoken. Mevrouw Wismans slaat haar hand voor haar mond: 'O jee, Ojee. Daar, daar heb je ze. O jee. Ze weten waar ik woon.' Snikkend: 'Mijn hele kamer overhoop en nu is-tie niet meer van mij.' Ze speert de gang op. Ik erachteraan. Ze pakt m'n arm: 'Ik ga daar nooit meer naar binnen.' Ik zeg dat dat ook niet hoeft. Met betraande ogen kijkt ze me aan: 'Maar waar moet ik slapen dan?' Samen stappen we haar eigen kamer binnen. Zij: 'Mooooooi. Ze neemt plaats in een authentiek kaptafelstoeltje dat voor haar lengte kon zijn gemaakt. Rondkijkend: 'Zouden ze het goed vinden als ik deze neem?' Moi: 'Dit is uw kamer.' Mevrouw Wismans tegen mij: 'Wijsneus!' Ze draait zich en wuift dat ik mag gaan.
zondag 5 maart 2023
ALL-INCLUSIVE
Meneer zit op de tweezitsbank in hun Warm Hart woonzorgstudio. Zijn echtgenote wordt gedoucht. De interieurverzorgster wist langzamer dan gebruikelijk het linoleum: meneer moet even zijn verhaal kwijt. De foto van hen samen in Bretagne waar ze een riant optrekje hadden, houdt hij in zijn handen geklemd. Geëmotioneerd: 'We zijn belezen en bereisd. Haar dementie sloeg in als een bom. We dachten: dat overkomt ons niet.'
'De hele wereld hebben we samen gezien. We hebben elkaar leren kennen tijdens onze studie geneeskunde. Gebivakkeerd in tenten, bij mensen thuis geslapen, samen opgerold op de achterbank van de Jeep onder de sterrenhemel. Alleen tijdens congressen verbleven we in de meest luxe hotels.'
De interieurverzorgster knikt af en toe, geeft hem de ruimte om zijn emoties de vrije loop te laten. 'Onze bungalow was toekomstbestendig, zoals dat zo mooi heet. Haar verzorgen ging me goed af, tot ze zo de mist inging dat er 24/7 iemand bij haar moest zijn.' Met vochtige ogen: 'De boodschappen kan je thuis laten bezorgen, maar haar isolement werd ook het mijne. Ik kon geen minuut meer buiten de deur.'
De interieurverzorgster punt met de plumeau als een toverstaf: 'En nu bent u hier samen.' Hij veegt met zijn wijsvinger in zijn ooghoek: 'En nu wonen we hier all-inclusive. Wie had dat gedacht.' Een lach breekt door. 'Het gaat goed. Met ons allebei. Op de een of andere manier - misschien omdat we altijd tussen de witte jassen hebben gewerkt - geeft de aanwezigheid van zorgmedewerkers en bewoners (voor haar patiënten) mijn vrouw rust. En ik heb hier mensen leren kennen die in dezelfde ontwikkelingslanden hebben gezeten. Dus gespreksstof genoeg.'
vrijdag 3 maart 2023
OPENDEURDAG
donderdag 23 februari 2023
PEPERMUNTPRINS AAN DE ROL
Aan de rol met carnaval is het gesprek van de dag aan de ronde tafel. De ouderdom maakt boemelen onmogelijk. Wel laten drie heren zich ontvallen dat ze ooit in hun leven prins hadden willen worden. Eén van hen wil niet zwaaien en zwieren, maar hoopt als prins op Máxima als dansmarietje aan zijn zijde.
Wanneer bewoners zelf de serpentines niet (meer) kunt wegwerpen, ontrollen wij ze. Het gevoel dat je bestaan zin heeft en waardevol is, draagt bij aan iemands levensgeluk. De prinsenwens gaat voor Giel in vervulling, de anderen krabbelen terug. Gedurende drie dolle dagen ligt de focus niet zozeer op geluksmomenten, maar op totaalbeleving. Er wordt veelvuldig door zorgmedewerkers (en zelfs bewoners) een beroep gedaan op Giels wijsheid en inventiviteit.
Prins Giel I regeert met een knipoog. Dat het een tijdelijke baan betreft, was bekend. Aswoensdag. De prinsenmuts en -mantel zijn ingeleverd. Op de rijk gesorteerde boekenkast in zijn kamer prijkt de Pepermuntscepter in een keramieken vaas ter herinnering én als bewijs. In de ochtend treft de interieurverzorgster de Pepermuntscepter onder zijn hoofdkussen aan. Ze rept er met geen woord over. Het goede gevoel galmt nog na bij Giel. Hij met twinkelogen: 'Ik heb mijn scepter nodig en ik kan 'm nergens vinden.' De interieurverzorgster denkt: neemt hij me nou in het ootje. Maar Giel weet van de prins geen kwijt. Hier zit iemand helemaal in zijn rol.
vrijdag 17 februari 2023
WAT HEBBEN WE HET TOCH GOED
Warm Hart Zorghuizen: ons huis, uw thuis, uw manier van leven
maandag 6 februari 2023
maandag 30 januari 2023
OME COR
Vandaag 95 jaar geleden werd mijn pappi geboren. 2 mei 2020 is zijn sterfdag, nu bijna drie jaar geleden. Vanaf die dag zijn er geregeld toevalligheden. Pappi is nog steeds nabij en dat voelt fijn.
Bij binnenkomst in een zaaltje steekt een mij onbekende man spontaan zijn hand uit. Hij stelt zich voor als: 'Ome Cor'. Cor was pappi's roepnaam. Mijn prepaidkaart laat ik half december omzetten in een telefoonabonnement. Het nummerbehoud aanvragen duurt langer dan gedacht en treedt, vandaag in werking op pappi's geboortedag. Als ik de tv-gids van afgelopen week nonchalant in de oud papierbak kieper, trekt mijn oog naar een opengevallen pagina met aanbevolen films. Prominent in het midden Martin van Waardenbergs film: Ome Cor. Een sympathiek en geslaagd komisch drama; helemaal hem.
Zo duikt er telkens iets op dat naar pappi herleidt. Alsof we 'm ooit zouden vergeten. xxx
vrijdag 27 januari 2023
KANTOORPERIKELEN
uit de serie: met hart&humor
maandag 23 januari 2023
OLD LIVES MATTER
Signed by Miff
Kijk hier houden wij nou van. Een krasse dame die de spuitbus ter hand neemt om iets toe te voegen aan de black en white leuze.