WE GAAN NAAR ZANDVOORT

Het is te heet om buiten te zitten, zelfs in de schaduw. In de koele zondagse kamer halen we verhalen op van zomerse uitstapjes met de kinderen. Haar kinderen zijn van mijn leeftijd. In onze jeugdjaren waren dagtochtjes best exclusief. We spoelen terug naar vaders met een Agfa fotocamera, ansichtkaarten verzamelende moeders, schommelen en schelpen rapen op het strand van Cadzand, Scheveningen of Zandvoort. En kwallen! We denken beiden terug aan de trein die tot op het strand van Hoek van Holland reed (magisch), de rondvaartboot door de havens van Rotterdam (spuitboten), felblauwe KLM vliegtuigen op Schiphol (reusachtig) en op de fits naar speeltuin Steinerbos nu een belevenispark. Suus herinnert zich daar donkergroene roeibootjes (haar man - kantoorhandjes - had direct blaren op zijn handen door de roeispanen), stalen schuitjes en hele hoge houten glijbanen waar ze matjes voor mee van huis nam omdat de kinderen anders de billen verbrandden. Matjes waren er te huur voor een duppie en als je geen lange broek aanhad, staken de splinters als je in de zandbak geland was inderdaad in je billen en beentjes, maar ik tast Suus' herinneringen niet aan. 

Dichterbij huis was het dennenbos met altijd wel een stuifzandberg die vaak bekend stond als 'witte berg'. Limonade en lekkers mee, Didas dekens om op te zitten, soms een windscherm, een meute kinderen en je had de tijd van je leven. Achtergrondruis ontbreekt nu. Suus verhuist in gedachten naar de zandberg: 'Fijn rustig, zo zonder gejoel. De kinderen zullen wel verstoppertje spelen.' Een zonnestraal kiert door de kastanjeboom naar binnen, precies op Suus' gezicht. Ze knijpt met haar ogen. Ik sta op en schuif het gordijn een stukje dicht zodat ze geen last van de zon heeft. De zondagse kamer die baadde in het licht oogt nu donker. Suus: 'Wat het ineens laat is hè?' Ik draai de dimbare plafonnière op vol vermogen. Suus vanuit de luie rookstoel: 'Wil je zo lief zijn om de zonnebril uit het halkastje te pakken? Nu schijnt de zon ineens volop.' Ze vraagt hoe laat ik vertrek: 'Het was een enerverende dag, zeker omdat we allemaal op de fiets naar het bos gingen. Gelukkig slapen de kinderen al als roosjes.' 

Een Saar snapt wat nodig is!

SAAR ZOEKT MAN

Durf jij het avontuur met Saar aan? In de regio Venlo zoekt Saar aan Huis namelijk mannelijke collega's. Voor mannelijke cliënten (ouder en jonger) die in de zorg al zoveel met vrouwelijke medewerkers in aanraking komen, is een Bram dikwijls een verademing. Steekwoorden: zorgzaam, sport, sociaal, mannenpraat, opgewekt, wandelen/fietsen, uitstapjes, kaarten, klussen, betrouwbaar. Neem ook een cliënt onder je vleugels en merk zelf hoeveel plezier dat beiden brengt.

Saar aan Huis biedt je een betaalde bijbaan waarin jij zelf het aantal uren kunt bepalen. Schroom niet en bel Judith Selle voor meer informatie 06 86895171 of mail judith.selle@saaraanhuis.nl  Op Saar aan Huis vind je alles over onze aanvullende mantelzorg-organisatie.

ENTHOUSIASMEREN

als je mensen weet te raken, krijg je ze mee

Met een vriendelijke houding, oprechte interesse, moeite doen voor iemand, respectvolle bejegening en een flinke dosis humor zodat een mens zich serieus genomen voelt, kun je (bijna) iedereen enthousiasmeren.

Een Saar snapt wat nodig is!

BLOTE VOETEN

We zitten met zijn tweetjes op ons gemak. Bij het schrijven van Mariannes biografie zijn we aanbeland in de hippietijd. Als intro vertel ik over de Italiaanse zomervakantie waar we hippies op blote voeten troffen; een dikke laag eelt verving de schoenzool. Net als zij, net als Sandy Shaw op het Songfestival wilden mijn voeten ook direct contact met Moeder Aarde. Tot mijn verbazing mocht dat van mijn ouders die allang doorhadden dat eenmaal terug in een waarschijnlijk regenachtig kikkerlandje, de regenlaarzen in no time mijn voeten zouden omhullen. 

Mariannes herinneringen zijn: bandje om het hoofd, nozems (de jongens droegen hun haren lang), the Beatles op het songfestival en hasjiesj. Ze bootst met twee vingers de V na die ik maak voor het vredes- of peaceteken. Moi met gespitste oren omdat ik haar niet een-twee-drie voor een smoker aanzie: 'Rookte u???' Zij met een ondertoon waardoor ik begrijp dat ze in het geniep weleens een hijs nam: 'Ik heb NOOIT gerookt. Dat zou ik van mijn ouders nooit gemogen hebben. Ik had wel een vriendin die aan een tuitsigaret [joint] kon komen, het ruikt naar rozemarijn in mijn herinnering. Dan gingen we ergens afgelegen zitten op blote voeten.' [Herhaalt ze het songfestival en blote voeten nu omdat ik dat eerder genoemd heb?] Voorzien van een smiley smiespelt ze gehaast: 'Natuurlijk heb ik weleens een trekje genomen. Je krijgt er blije kleurrijke dromen van. Maar dat mag je niet opschrijven. Zo nodig ontken ik alles.' 

Een Saar snapt wat nodig is!

KOFFIE & KAMILLE

 

Het plukboeket voor deze warme week is kamille. Samen zoeken we een glazen pot uit die we versieren met kralen en vilten vlinders en bijtjes. Koosje vindt de kleine margrieten erg mooi: 'Vroeger waren ze groter.' Moi: 'Dat komt omdat dit kamille is.' Koosje proest: 'Als kind plukte ik dat ook. Niet om in de vaas te zetten.' Nadenkend tikt ze met de wijsvinger tegen haar lippen: 'Goh, waar gebruikte je dat ook alweer voor?' Moi: 'Je kan er thee van trekken, een mondspoelmiddel van maken en je kan er je blonde haren in de zon lichter mee maken.' Koosje: 'Dan denk ik dat we dat gebruikten als we galbulten in de mond hadden of blaren.' 

Het gesprek varieert van korenbloem tot klaproos en gaat ineens over fruit. Koosje: 'Fruit met pitten erin eet ik niet.' Zitten niet in alle soorten pitten of pitjes? Aan de hand van plaatjes benoemt ze afzonderlijk fruit met of zonder pit. Het is zomers en we hebben een droge keel gekregen van al dat gepraat. De fruitschaal is leeg. 'Zullen we ditmaal iets fris nemen?' vraag ik haar. Gewoonlijk drinkt Koosje koffie. Nu bestelt ze vlot kamillethee. Door ons gesprek eerder is 'kamille' blijven hangen in haar haperende geheugen. Ik zet het Senseo apparaat aan voor koffie en druk de waterkoker in voor groene thee voor mij. Ik bied haar eerst het theeglas groene thee aan. Koosje: 'Pak jij maar, ik drink nooit thee, ik drink altijd koffie.' Ik wist het gewoon.

Een Saar snapt wat nodig is!

FAALVERHALEN

Faalverhalen zijn meer in trek dan successtories. Moon, een afkorting van Monica, houdt van mijn smeuïge verhalen vol leedvermaak die ik ter afleiding met veel poeha vertel. Ze hangt aan mijn lippen als ik verhaal over de kotsende busrit door de Franse Pyreneeën naar Puerto de Llanssa. Ze smult van de weggelopen Kees die teruggevonden werd bij de slager. Ze vult het verhaal van het hoofdstedelijke poedeltje dat zelfstandig een ommetje naar de bakker maakte aan met: 'Mooi zo'n zelfstandige hond. Ik heb zelf ook een hondje. Ik gun haar de vrijheid, ze mag zijn wie ze is. Iedereen zou mogen zijn, zoals-ie wil.' Ze verkneukelt zich bij mijn broer die als lid van de raad van 11 'de gek zelf' zijn eerste sneeuwwitje mocht drinken en die daarvan zo 'dronken' werd dat hij pas op zijn zestiende weer een pilsje probeerde. Dat ik in plaats van buitenspelen met de buurtkinderen 's morgens eerst op de eetkamertafel moest liggen zodat mijn moeder mijn wilde krullenbos in pijpenkrullen kon temmen, vindt ze geniaal en hilarisch tegelijk. De blunders top ik af met op haar jeugd toegespitste verzonnen verhalen waarin zij een hoofd- of bijrol speelt. De details doen 't 'm, zoals de gebreide zwempakken en -broeken die zodra ze met (zwem)water in aanraken kwamen afzakten. Moon gespeeld: 'O, O, dat komt nooit meer goed.' 's Zomers badmintonnen op straat, bromtollen voor de haard, kaatseballen tegen de schoolmuur en rolschaatsen op glad geasfalteerde wegen. Moon pochend: 'Ik had gouden rolschaatsen en ik was er heel goed in.' Weer kijken door kinderogen, voor even onbezorgd gelukkig. 

Een Saar snapt wat nodig is!

MODELTEKENEN

De doodle stelt niets voor, maar de belangstelling voor haar persoon vindt de slechtziende Suus fantastisch

Als Suus in de middag een powernap doet, noemen we dat haar schoonheidsslaapje. Ze is van dezelfde lichting als Juliette Greco, Gina Lollobrigida, Ann Petersen, Mies Bauhuys, Janet Leigh, en tal van andere beroemdheden, maar haar zou je minstens twintig jaar jonger schatten. In de vijf à tien minuten dat ze dut, mag ik graag een krabbeltekening met balpen van haar maken. Ik heb haar toestemming, ze vindt het zelfs leuk om slapend model te zitten, want ze is erg ongeduldig. Wanneer ze na acht minuten ontwaakt, is de doodle het eerste wat ze vraagt. 

Als eerste wijst ze naar de droedelbloem: 'Hé, Napoleon.' Huh? Ah, Napoleon droeg insignes op zijn linkerborst die, als je het zo bekijkt, inderdaad op een rozet lijken. Over haarzelf in de fauteuil: 'Ik zit er keurig bij, maar had je me geen lang haar kunnen geven?' Wat grappig dat ze dat vraagt. Moi: 'Ik kan er alles bij tekenen. Echter lange lokken zouden op het donkerblauwe vest in het niet verdwijnen. Zal ik u een knot geven?' Dat vindt ze een prima alternatief: 'Wel niet zo'n oubollige oma knoet, en ook niet met een strik erom dan ben je net een gebakje ...' Moi: 'Of een cadeautje.' Suus: 'Ik bedoel zo een boven op je kruin [top knot] met een brede elastische band erom zoals Brigitte Bardot.' Zo gezegd, zo gedaan.

Een Saar snapt wat nodig is!

TREKKRACHT

 

Van iemand opbeuren, word je blij. Klaas heeft de mismoed erin. Het valt ook niet mee als je van hulp afhankelijk bent en je echtgenote/mantelzorger overlijdt plotseling. Nu zit hij op zijn oude dag met vers verlies en vreemde mensen in zijn huis. Hij eet niet, hij wil niets. Zijn fysieke conditie gaat rap achteruit. 'Voor mij hoeft het niet meer,' verzucht hij doorlopend. 

Toevallig weet ik dat hij van Limburgse liedjes houdt. Ondanks dat Klaas geen muziek wil horen, leg ik de iPad achter hem op het dressoir neer. Mijn senioren Spotify lijstjes krijgen iedereen mee, Klaas mag niet de eerste uitzondering worden. Bij het tweede liedje neuriet hij (hoofd omlaag) bijna onhoorbaar mee. Bij het derde hoor ik af en toe zacht gezongen woordjes. Bij liedje vier is hij helemaal overstag. Ik hem zover gekregen, door naar fase 2. Wat dubbelfris, of is het tintelfris, in twee Franse glaasjes en we proosten alsof het een wit wijntje is.

De droger piept. De volle wasmand handdoeken zet ik voor zijn neus op tafel: 'Daar kunt u personeel voor inhuren, maar u kunt dat best zelf, dacht ik zo.' Klaas: 'Daar begin ik niet aan.' Ik neem plaats op de bureaustoel op wieltjes, pak de punten bij elkaar, duw die in zijn handen. en pak zelf de beide andere uiteinden. Als hij de handdoek glad trekt, rol ik gecontroleerd zo hard naar voren dat ik net niet bij hem op schoot beland. Hij vindt het geweldig: 'Zo wordt was opvouwen leuk.' 

Moi: 'Ik ben verbaasd over de trekkracht die heeft u. Mag ik uw spierballen eens voelen?' Klaas is de mouwen al aan het opstropen. Na meten met de erbij gehaalde centimeter (wat heeft hij een schik!) volgt wat spierballentaal. Mannen! Het beoogde resultaat is behaald, Klaas ziet het (althans deze dag) weer zitten: 'Heb je tijd om een kaartje te leggen?' Moi: 'Gezellig! Dan schenk ik nog een wijntje voor ons in.' Klaas heft zijn lege glaasje: 'Proost!'

Een Saar snapt wat nodig is!

HIJ SPEELDE ACCORDEON

Gelijkgestemden hebben de tijd van hun leven in de gezamenlijke huiskamer die dienst doet als feestzaal. Ze vermaken zich in een kring rondom de accordeonist. Marleen houdt van optimistische mensen, maar niet van uitbundigheid. Ze stuit op de grenzen van wat haar versleten brein aankan. Overprikkeld laat ze zich op haar kamer op bed vallen. Ging ze vroeger nooit uit? Gaf ze er niet om, mocht dat niet of was er simpelweg weinig gelegenheid of geld voor uitspattingen om zich aan over te geven? 

Ik vind haar in een rare houding op bed. Marleen klaagt over lawaai bij de buren; haar slaapkamer grenst aan de 'feestzaal'. Ik help haar rechtop in een fauteuil, verduister de kamer, sluit haar kamerdeur en zet rustgevende geluiden op. Ze hoeft niets te drinken, omdat ze geen geld op zak heeft; vermeend geldgebrek is een bekende kwaal bij dementerenden. Door de 'feestzaal wil het er bij haar niet in dat alles al betaald is en dat ze zoveel kan eten en drinken als ze wil. 'Wilde u daarom niet blijven?' vraag ik. Zij: 'Ik houd niet van muziek. En ja, ik vond het rot dat ik geen rondje kon geven. Ik ben zo niet opgevoed ... om te profiteren van anderen.' 

Marleen: 'Ik wil alleen.' Ik maak me schaars, zodat ze zich in haar eigen belevingswereld kan terugtrekken. Ik wacht bij het koffieautomaat als ze me komt halen. Doodop valt ze in mijn armen voor houvast en een knuffel. Ik sus haar onsamenhangende praat terwijl we naar haar kamer gaan. De ingeseinde zuster stopt haar in bed. 

Een Saar snapt wat nodig is!

ER ZIJN

Als Saar haal je alles uit de kast om iemand blij te maken

soms volstaat: er zijn

Een Saar snapt wat nodig is!

BUUF

Mitsi weet intuïtief hoe ze tot steun kan zijn, zelfs zonder woorden 

Mitsi is een buitengewoon aardige einzelgängster. Zelfs toen ze getrouwd was en in de schoolgaande kinderen zat, leefde ze haar eigen leven en wist ze het contact met de buitenwereld zoveel mogelijk te mijden. Met de buren, een echtpaar van ongeveer hetzelfde bouwjaar, bleef het decennialang bij een zwaaitje en een vriendelijk goedendag. Als de buurman overlijdt, krijgt ze een rouwkaart in de brievenbus - die kaart zie ik overigens pas naderhand in de oud papierbak liggen.

Als Saar wip ik geregeld binnen om te kijken hoe ze zich handhaaft sinds haar man overleden is. Gaat ze de deur uit voor boodschappen, eet ze voldoende, is er aandacht voor uiterlijke verzorging en hygiëne, hoe is haar mentale staat. Het huishouden gaat met de Franse slag, maar dat hoeft geen probleem te zijn en ook de tijd krijgt ze prima om. Mevrouw leeft op brood en magnetronmaaltijden die ze telefonisch besteld. Ze ziet er patent uit.

Op zomaar een zaterdag vraagt ze me om te gaan buurten. Ik sta paf, maar neem haar in de arm naar een deur verder. Mitsi stoot me aan en ik druk op de bel van de naaste buren. De buuf opent de deur: afhangende schouders, gezwollen huilogen, verfrommelde zakdoek in een vuist. We zijn meer dan een welkom afleiding. Schutterig stapt Mitsi over de dorpel. De buurvrouw loopt zwijgend voor naar de zondagse kamer (ja, die bestaan nog) met gesloten gordijnen. De beide buurvrouwen nemen dicht naast elkaar plaats op de bank. Mitsi's beide handen omsluiten buufs rechterhand. Zo zitten ze - voor mij lijkt het een eeuwigheid - in doodse stilte tot Mitsi opstaat. Ik neem haar bij de arm en we schuifelen zonder een woord te zeggen naar buiten. Een knikje voor de vorm bij de kamerdeur. 'Moedig van haar. We voelen hetzelfde', klinkt het oprecht. Terug in haar eigen woning verklaart Mitsi: 'Ik ken haar niet, maar ik ken haar verdriet.' In aangename stilte drinken we een kopje thee. Het voelt goed.

Een Saar snapt wat nodig is!

ROMANTISCH

Naast al die treurende weduwen die zich niet of moeilijk over de dood van hun echtgenoot heen kunnen zetten waar ze vaak 60 jaar of meer mee samen waren (begrijpelijk), bestaan er slagvaardige types zoals Hilde, een gewichtig, bijna blind en opgewekte mensje die er rond de klok pracht uitziet. Hilde: 'Heb ik nog een man? Ik ken mevrouw pas kort en leg de vraag met één blik bij de verzorgster neer. Zij: 'Uh, nee al een tijdje niet meer.' Hilde voortvarend: 'Dan wordt het tijd dat ik een nieuwe zoek.' We schieten in de lach. 

We zien Hilde denken: heb ik dan nog een (t)huis? In die richting willen we het gesprek niet hebben. Ik pak de iPad erbij en vraag Hilde: 'Tegenwoordig kan je via het scherm daten. Kijk! Hoe moet uw toekomstige man eruitzien?' Dat weet ze niet. Mevrouw is heel muzikaal. Ik toon haar plaatjes van zangers in haar leeftijdscategorie: Engelbert Humperdinck (mooie man), Tom Jones (te wild), Rocco Granata (te kort van stuk), de Spaanse Julio Iglesias ... Ze onderbreekt de opsomming: 'Hoelio, is die nog vrij? Hij kan mooi zingen en Italianen zijn heel romantisch.' Moi grappend: 'Zozo. U gaat voor een jongeman. Volgens mij is hij getrouwd. Met een Nederlandse zelfs.' Hilde in rotsvaste overtuiging: 'Als hij mij ziet ...' We liggen dubbel. Drie keer raden wie er het hardst lacht.

Een Saar snapt wat nodig is!

LOUISE ZIT NIET OP JE NAGELS TE BIJTEN

 

De mens is niet gebouwd voor de eeuwigheid. Behalve Reina. Met de onvermijdelijke eindstreep in zicht ratelt ze onder het nagels lakken of ze daarmee haar levensduur kan rekken. Ze blijft er, nadat het kwastje een nagel zomers oranje heeft gekleurd, bij dat de lak meteen droog is. Een bof dat ze zo druk praat, waardoor ze niet op haar vingers let die ik stevig in het gelid houd. Eigenlijk vindt ze gelakte nagels ijdeltuiterij. Hardop in gedachten: 'Inbeeld noemen mijn collega's dat.' Onopzettelijk spoelt ze terug in de tijd.

Reina tegen mij: 'Ik ben er ooit op mijn zestiende mee begonnen om van het nagelbijten af te komen - vanaf die leeftijd was het geoorloofd om je lippen te stiften en je nagels te lakken. Als kind beet ik al op mijn nagels. Mijn papaatje gaf me dan een pets op mijn vingers. Als mijn mamaatje het zag, verfoeide ze me om vervolgens het liedje van Louise in te zetten, wat ik verplicht mee moest zingen omdat dat zou helpen. Godskolere wat had ik daar de pest aan. O ja, nu ik eraan denk, nachten heb ik wakker gelegen omdat ze me ook bang maakten met de leugen (nu weet ik dat het gelogen is) dat je van nagelbijten de tering [tbc] kon krijgen. 

We waren zo bleu vroeger, alles konden ze ons wijs maken, daarom zijn de meeste collega's ook nog steeds bang voor het vagevuur en de duivel. Ik niet! Ik ben van het geloof gevallen. Ik geloof wel dat er iets is, maar niet in de overstap naar de hemel (of hel) die ons werd voorgeschoteld. Ach, het zal mijn tijd wel duren.' Goedkeurend beziet ze de gladde gelakte nagels. Exact een seconde houdt ze haar adem in. Uit nostalgie wil Reina toch over vieze Louise zingen. Met een stem die haar hoge leeftijd verraadt zingt ze feilloos de tekst die ze menigmaal ten gehore heeft moeten brengen in haar jonge jaren.

Een Saar snapt wat nodig is!

EEN HELE EN EEN HALVE

Een vertroebelde blik op de verleden tijd door gaten in het geheugen. Als dementerenden aan jou vragen stellen, zoeken ze een antwoord dat hen geruststelt. Dementerenden die iets op dat moment niet weten, kun je steunen door empathisch kordaat te zijn en directief te handelen. Je geeft richting, hebt alle antwoorden. Voor een dementerende is het fijn wanneer iemand van wanten weet, het heft in handen heeft en/of je een plausibele verklaring geeft. Op zo iemand kan je terugvallen als het nodig is.

Jans verdwijnt langzaam voor zichzelf en voor anderen. Lang voor middernacht stelt ze hele persoonlijke vragen waar ik niet overal een pasklaar antwoord op heb. Meestal weet ik er wel een creatieve mouw aan te breien, maar vooral de angst om haar identiteit te verliezen, speelt haar parten en een simpel 'dat gaat niet gebeuren' volstaat hier niet. Jans' reactie: 'Als jij het als hele niet weet hoe moet ik dan - een halve - functioneren?’ Leuk hoe ze beeldend aangeeft hoe ze zich voelt en wat ze nodig heeft. Het bevestigt maar weer eens dat ze verwacht dat ik afdoende oplossingen voor haar hersenspinsels vind.

Een Saar snapt wat nodig is!

JUBELEN

750 blogs staan er inmiddels op DEMENTIA. Jubelen!

Het is fantastisch dat grijzeharen.blogspot.nl sinds 2016 zo massaal wordt gelezen. 

Tips om nog meer te genieten:

scroll op je smartphone helemaal naar beneden: onder Homepage staat heel klein internetversie tonen. Tik deze aan en vul in de witte zoekbalk je trefwoord in.

Of scroll op de internetversie naar beneden en grasduin rechts in het archief

vergeet-mij-nietjes

Lees via een tablet of laptop. Voor smartphonelezers vallen namelijk de zoekfunctie en het archief op datum (vergeet-mij-nietjes) weg

Via het kopje oudere posts helemaal onderaan de tijdlijn rechts kom je bij alle 750 posts.